ZA Inventaris Gemeente Arnemuiden nr. 21
Ordonnantie tot het oprichten van een gilde van timmerlieden ende metselaers
19 augustus 1642
Artijckelen voorgestelt bij de timmerlieden ende metselaers binnen de stadt Arnemuijden woonende omme dienvolgende onder hun een gilde opgericht te werden ende tot dien eijnde ingestelt ende overgelevert aen Ba+Bu+ S+ R. der selver stede om bij deselve geratificeert ende geapprobeert te werden nae dat sij sullen bevinden te behooren/
I
Inden eersten dat niemant binnen dese stadt Arnemuijden ofte Iurisdictie van dien en sal mogen timmeren ofte metselen hij en hebbe alvoren gedaen den behoorlicken eedt van poorterschap deser stede ende vrij is int voorss gilde op de boete van thien schellingen gvls voor d’eerste reise voorde tweede reijse dobbel ende de derde reise drie pondt gvls ende arbitraele correctie boven de verbeurte van hun werckgereetschap bedongen loon tgene ten tijde vande beceuringe sal gemaect ofte verdient wesen
II
Insgelijcx en sal niemant binnen dese stadt ende Iurisdictie van dien leveren eenich gevrocht als van Cassijnen (kozijnen) deuren vensters ofte iet anders tgene tot een gebouw mocht werden geaproprieert hij en sij alvoren vrij int voorss gilde op de verbeurte vant voorn gemaecte werck ende thien schell vls voor d’eerste reise voor de tweede reise dobbel ende voorde derde reise derthich schell Vls t’elcken boven de verbeurte van t’gemaeckte werck wel verstaende dat de Stadt ende den Heer (Graaf ?) altijdt onbegrepen blijft diemen verstaet hier niet te verbinden jegens hunne ondersaten/
III
Ende soo wie int voorss gilde begeert vrij te worden Soo het inboorlick ofte een vrijmeesters soone is sal betaelen ten somme van negen guldens ende ist een persoon van buijten ter somme van achthien gulden voor hun incoom gelt ten profijte voornt gilde/
IV
Ende ingevalle een timmerman als nu binnen dese stadt wonende sal willen het metselen selfs ofte door sijne knechts doen ofte eenich metselaer alsnu hier wonende het timmeren soude willen doen ofte door knechts laeten doen sullen gehouden wesen vor vrij werden vant ambacht dat sij buijten t’geene sij voor dess hebben gedaen van incomen betaelen ter somme van negen gulden waervan exempt sullen wesen Lauwijs Cautermannn ende Leunis Geertsz
Die alsnu beide de ambachten doen/
V
Ende soo imandt quaeme van buijten die het timmeren ende metselen te saemen binnen dese stadt soude willen doen deselve sullen dobbel incommen gelt ende dobbele jaerpenningen geven/
VI
Item dat niemant van nu voortgaen in deselve ambachten en sal mogen comen noch vrij worden hij en sal sijne leerjaren ende meester voldaen heeft voorn. tijdt dat hij bij hem besteedt was ofte wonen moste ? ende dat geen clachte van hem is opde boete als voren/
VII
Item dat van nu voortaen niemant inde voorss ambachte ofte gilde niet vrij sijnde en sal mogen binnen sijnen huijse houden eenige knechts jongens ofte andere persoonen niet vrij sijnde inde voorss ambachten om binnen haerel. Huijsse te wercken opde boete van twintich schell. Vls voor d’eerste reijse voorde tweede reijse dobbel t’elcken boven de verbeurte vant werck dat sij gemaect sullen hebben ten waere sij de voorss knechts jongens oft werckgesellen een jaer inde hunlieder cost hielden als hunl. Broot knechten ende soo den voorn knecht jongen ofte werckgeselle voor het expedieren vant jaer verhuist dat den den genen die deselve binnen hunne huijsse te werck gestelt sullen hebben betaelen de boete voorss/
VIII
Item dat niemant vande selve ambachten en sal mogen in des andren aengevangen ofte begonnen werck gaen ten sij dat den eersten int werck getreden sijnde daer wtgescheiden ende daervan thien schellingen voor d’eerste reise voor de tweede reijse twintich schellingen ende voorde derde reijse dertich schellingen vls ten waere hij wt het selve begonnen werck scheide oft sonder daer aen te willen wercken liet onachtsaemelick liggen sonder t’selve voorts te wercken tot schade ende Intrest vande besteder.
IX
Item dat geen meester vant voorss gilde des andrens knechts met schoone woorden ofte andersins onderhueren ofte te wercke stellen en sal tensij dat hij eerst verscheiden sal wesen van sijnen voorgaende meester ende hem deuchdelijck hebbe voldaen ende geen vrij meester en sal vermogen een ander vrijmeesters knecht te werck te stellen tensij hij den anderen meestergevraecht heeft ofte hij vanden knecht is voldaen ende van hem niet en weet te claegen opde verbeurte van vijf schellingen t’elcke reijse die ten contraerie sal bevonden wesen gedaen te sijn ende deselve knechten die van haere mrs begeren te vertrecken ende bij een ander te gaen wercken sullent haer Mr veerthien daegen te voren opseggen op gelijcke boete
X
Item dat alle jongens die bij eenge mrs commen leeren en besteedt sijn sullen betaelen voor haer Incomen eenen schelling welcke haer afslach doen sal int vrij worden
XI
Item dat voorde dootschult vande gildebroeders als eenige van die sal overlijden betaelt sal worden drie schellingen en vier gvls voor een vrouwe halff gelt.
XII
Ende soo wanneer een gildebroer sterft ende sijne vendutie d’ambachten die haer man gedaen heeft door knechts doen wil sal t’selve mogen doen soo lange sij in haaeren weduwelicken staet blijft midts draegende de lasten van jaerpenningen ende s’anders in dese ordonnantie begrepen.
XIII
Item dat oock deselve gildebroeders die alsdan sullen verdachvaert sijn /wanneer een gildebroeder ofte sijne huijsvrouwe begraeven werdt gehouden wesen ter begraeffenisse te gaen op de boete van eene schelling vls.
XIV
Ende soo dickwils als deken ende beleeders t’gilde ontbieden dat degene die persoonlick bij den knaepe gesproken sijn sullen gehouden wesen t’elcken reijse te compareren daer sij ontboden sijn opde boete van eenen schelling vls
XV
Ende alle de boeten hier voren vermelt sullen verdeelt worden de helft tot proffijte vant gilde ende dander helft tot profijtte vanden armen.
XVI
Item dat soo imant eenige boeten verbeurde tsij vrie ofte onvrie persoonen in dit voorss gilde sullen deken ende beleeders vermogen met eenen s’ heeren dienaer pandt wtten huijse te haelen de voorss boeten weerdich sijnde ende dat te houden tot de voorss boete betaelt sal wesen
XVII
Ende sullen elck gildebroeder alle jaere voor jaerpenningen betaelen ten somme van drie schellingen en viergvls tenproffijte vant voorss gilde
XVIII
Elck knecht die voor knecht werct sal jaerlicx aent voorss gilde moeten betaelen ten somme van eenen schelling en acht gvls t’welck de meester alle jaere voorde knecht sal moeten goetdoen
XIX
Item dat geen vrijmeester meer sal mogen aennemen t’seffens of onderhanden hebben als twee oft ten meesten 3 Craweiten (karweien) ende een nieuw werck op de boete van twee ponden gvls telcken dat contrarie bevonden wert.
XX
Ende sullen de voorss gildebroeders het glas staende nevens de consistorij aencommende het timmermans gilde thunnen coste ende laste wel onderhouden
Burchmrs+ S+R reserveren aen hun de macht ende authoriteijt om dese ordonnantie ofte eenich poenct den selver te mogen meerderen minderen ofte veranderen nae dat hun ten meesten oorboir ende dienste vande stadt sal duncken te behooren/ Aldus gedaen ende wtgegeven ten Rade deser stadt Actum ten jaere ende daege als vooren/
Opden 19de Augusti 1642 pnt dhr Dirck van Delen Marijnes Duvecodt Burchmrs Salomon de Backer Isack de Meij Jan Ritssen Geret van Dort Anthonij Weijts schepenen Jaques Gelle Corn. Pieersz Coert Ingelbaertsz ende Gheleijn vanden Invijlle Raden.