ZA Inventaris Gemeente Arnemuiden nr. 17 1612-1615

Resoluties van het bestuur van Arnemuiden

ZA Inventaris van de Gemeente Arnemuiden nr. 17

Opden IIIIen Februarij 1612 pnt Corn. Wielant Claes Zael de Jonge Burchmrs. Willem Michielsz. P.A. v.d. Ghoes Wouter Nachtegael Corstiaen Corn. Mr. Ingel de Bruijne schepenen Pieter Sijm. Govert Heyndr. Jan Spierinck Claes Zael doude Wouter Mertensz. Raiden/

Over "de rekeninge" van de loterij.

Naer dijen de gecomiteerde tot het bewint van de loterie verclaert hebben in de volgende weecke gereet te connen wesen om heurl. rekeninge over tstuck vande zelve loterie te doene/ Soe hebben B+S+R tot het doen van de zelve rekeninge geordon­neert ende bestempt gel. bestemmen mits dess den toecommende vrijdach die wesen zal den Xen Febr. 1612.

Over het repareren door Adriaen van Dort van het huis De Halve Mane onder bepaalde condities.

Alzoe aengedient ende gerapporteert is dat Adriaen van Dort wel genegen soude zijn het huijs de Halve Mane gans te gronde gaende in behoorl. reparatie te bringen ende bewoonbaer mitsg­rs. vuyt het perijckel van zeffens neder ende in te storten te bringen ingevalle hij gratis soude moghe de erve vant voorss huys met alle de materialen daerop staende soot tegenwoordel. gestaen ende gelegen is ende mits genijetende vrijdom ende quytscheldinge van alle de verlopen Hondertste Penn. mitsgrs. die onthier ? ende zeve eerstcommende Jaere geschoten zullen worden/ Soe hebben B+S+R goetgevonden het voorss huijs voor de verlope Hondertste Penn. ingevalle de rentieren dat nyet en begeeren te doenen vuijt te doen winnen ende vercopen /Omme versocht zijnde ende de acte van rentieren ende andere schuldenaers vernijeticht zynde thuijs op den voorss voet aen Adriaen van Dort te doen hebben/

Een groot aantal huizen dreigen in verval te raken. D.m.v. gunstige financiele condities tracht het stadsbestuur dat te verhoeden.

Is van gelycke goetgevonden tHuys de Fontaine de Blauwe Schuy­te/ tHuys van Pieter Ghijse van Pieter Meeussz. Frans Vol­lertsz. ende andere dagelycx vervallende voor de verlope Hondertste Penn. vuyt te winnen ofte de eijgenaers door dat middel te compelleren om haere huijsse teenehaere (hele­gaar/teenemaal)te laeten vervallen ende in noodighe ende behoorl. reparatie te conserveren/

Adriaen van Dort doet een verzoek om in het bezit te komen van een bepaald stuk "erve" door ruilen met "zijne erve onder de keeten"

Opt versouck van Adriaen van Dort om te hebben de erve van de wal tot aende Kaije achter zijn huijsse voor den Thol tot aende burchmr. Merten Adriaensz. huys gen. Amsterdam/ Mits gevende in recompense zekere zijne erve onder de keeten ende onderhoudende ten eeuwige dage de Kaije soe verre de voorss erve soude moghen strecken/ Is geresolveert Adriaen van Dort aen te dienen dat hij soude moeten onderstaen wat zyn gebuyren van gel.soude willen doen/ Omme te sien oft vuyt de eenpari­cheijt gheen geriefft ende voordeel soude commen/connen rij­sen/

Opden Xen Februarij 1612 pnt Corn. Wielant Claes Zael de Jonghe

Burchmrs.

Jan de Langhe Willem Michielsz. Joris Brecht­sz. P.A. v.d. Ghoes Wouter Nachtegael Corst. Corn. Mr. Ingel de Bruijne

schepenen

Pieter Sijm. Govert Heyndr. Jan Spiereinck Merten Adr. Claes Zael doude Wouter Mertensz.

Raiden/

Een uitgebreide uiteenzetting over de afrekening "van de loterie"

Burchmrs. +S+R van Arnemuyden op gisteren gevaceert hebbende ter auditie van rekeninghe van de loterie ende sonder de zelve final.aff te handelen ende te sluyten gescheyden zynde/ Sijn alvooren daertoe bijeen verwachte v(w)ete ? opden eedt verd­achvaert zijnde op heden wederom gecompareert/ Ende versocht zijnde met het dop(enen ?) van de rekeninge van de loterie voorts te willen vaeren ende tot sluytinghe van dezelve voorts te procederen/ hebben verclaert daer toe nyet te willen voor als noch verstaen eenghe gevende voor redenen dat sommige artyckelen van vuytgeven nijet met suffisante documenten bewesen en werden/ Andere ende meestendeel het daerop stekende dat zij verstonden noch eenge bate te wesen die noch nijet verantwort en werde / Ende bij de gecomm. tot het beleijt vande zaecke vande loterie verclaert zynde datter noch eenige naer ontfanck was/ Datter oock verscheyde acten aengenomen waeren/ daer van noch nyet veel gecommen en was ende van sommighe nyet min en souden/ Ende daer van ter gelegendertyt rekeninghe apart zoude overgelevert ende gesloten worden/ Daertegen bij de heeren van Collegie geseijt synde/ dat het saecken van eender natuire waeren/ ende bij een rekeninghe behoorden verantwoort te worden/ Immers soe naer als de gele­gentheyt vande zaecke dat soude connen lijden/ Daerop bij de voorn. Ghecomm. gerepliceert wesende dat zijl. vermogens heurl. commissie naer datter groote disputen geresen waeren opt het emploijeren vant gelt dat van de loterie de caerten tot Amsterdam ende elders ingetrocken zynde geprocedeert was/

Geresolveert hadden dat ijeder van henl. soude moghen zijn vuyterste debvoir doen/ om in te vorderen alle tgene hij soude connen ende dat alle tselve soude mogen bij hen behouden worden in minderinghe van tgene hij aende stadt soude moghen ten achteren wesen/ breder blijckende bij de resolutie bij de voorn. gecomiteerde(n) opden Xen Octobris 1610 ende opden IIen Januarij 1611 daerop genomen/ Welcke resolutien B+S+R voorn. begeert hebben dat henl. naerder geopent ende voorgelesen soude worden/ Ghel. tselve gedaenis ende hier naer van woorde te woorde geinsereert worde/ Opden Xen Octobris 1610 pnt Jan Spierinck Corn. Wielant Claes Sael doude Merten Adr. ende Pieter Cannoije tot het bewint vande loterie opden Viiien Decembris special. ende absolutel. gecomm. zijnde/ Welcke commissie oock ten desen voorgelesen s/ hebben geres. als hier naer volcht:

Alzoo bijt collegie van W+R gediscoureert ende gedelibereert wort waer ende hoe de penn, alreede verovert vande loterie zullen mogen best ende vast vuijt geset ende geemploijeert worden/ Ende datter noch wel soude connen bij sommighe eenich voordeel voorde armen becommen ende gerecouvreert worden/ Ingevalle zijl. versekert waeren dat het zelve oock soude commen te strecken tot heurl. particuliere ontlastinghe/ Soe is met gemeene advijse goetgevonden ende mits dess geres. omme de gecomiteerde totte besoignen van de loterie in generen ende ijeder int particulier te corrigeren/ Dat ijegel. zal moghen zijn vuijterste debvoir doen ende door zijne vrienden ende goede bekende doen doen/ Dat tot voordeel van de armen al mach ingevordert vercreghen ende geprocureert worden/ Dat mogelijck wesen zal/ Onder expresse conditie reserve ende toelaetinghe/ dat ijeder vande Ghecomm. vrijstaen ende vermoghen zal met het provenu ende bate van dyen te rekenen ende te beginnen van date dess aff/ Blijvende het voorgaende in zyn geheel/ Omme ter gelegendertyt daeraff gedisponeert te worden als naer behooren ende exigentie vander zaecke hem te doen verlichten ende ontlasten van tgene hij voorde stadt geteeckent ofte hem zelve geengaigeert ende geconsenteert heeft aen de stadt te moeten houden/ ofte aende zelve ten achteren is/ Soe verre tselve zal connen strecken ende gelijck tzelve alderge­vouchlicxst zal connen te wege gebrocht worden/ Mits dat daer naer aent Gasthuys ende weeshuijs zulcke vergoedinghe tot laste vande stadt ofte haere domeijnen in rente ofte andress gegeven zal worden: als naer gelegentheijt vander zaecke bevonden zal worden te behooren/Ende daermede de particuliere beschadichde voorde stadt ende aen dezelve ten achteren zijnde hen zullen moeten laeten van stadtswege contenteren/

Opden IIIen Januarij 1611 pnt Jan Spierinck Corn. Wielant Claes Zael doude Merten Adr. ende Pieter Cannoije is vorder goetgevonden ende tot meerder avance zoe van den armen als stadts ende oock insonderheijt tot meerder ontlastinghe van de particuliere geinteresseert voorde stadt/ ende voor interpre­tatie vande voorgaende resolutie verclaert ende geres. dat alle de oncosten van vereeringhe ende die oock bij ijeder soude moghen als beter gedaen dan gelaten ende omme den ont­fanck te beter te maecken gedaen ende goetgevonden worden aff vant provenu hier vooren naerder geroert affgetrocken ende in vuytgeven gebrocht ende geleden worden/ Ende zal het zuvere provenu strecken tot yesders particuliere ontlastinghe soe verre dat can dienen/ Ende soe de costen van vereeringhe ende andere oncosten meerder waeren als het provenu zal commen tot laste van de ghene die de voorss oncosten gedaen zal hebben sonder dat de stadt ofte den Armen daer Ijet in zullen moeten draghen/ Welcke voorss twee resolutien int volle collegie van worrde te woorde zlzoe voor gelesen ende gevraecht zijnde off de gecomm. tot het bewint van de loterie zulcx vermocht hebben te doene ofte nyet ? ende daerop geexamineert zijnde de com­missie henl. gegeven/ Is Ba+Bu+S+R dess stadt verstaen ende verclaert Ghel. zijl.eendrachtel. verstaen ende verclaeren mits dess dat de voorn. Ghec. vuyt crachte van heurl. commis­sie die breet ende ampel is vermocht hebben zulcke ende dier­gel. resolutien te nemen ende in als den oirboir te doene/ Lauderende ratificerende ende approberende oversulcx mits dess beyde de voorss resolutien ende ordonnerende dat dezelve naer haer forme ende Inhoude zullen naergecommen worden goet vin­dende dijen volgende dat de naerekeninghe apart gedresseert ende eerstdaechs gereet gemaect zal worden/ Waernaer het sluyten vande eerste rekeninghe vuytgestelt ende opgehouden wort/ om beyde de rekeninghe gereet zijnde deene voor ende dandre naer simul et semel gedaen ende gesloten te mogen worden/

Opden XVIIen meerte 1612

Corn. Wielant Burchmr.

Jan de Langhe Willem Michielsz. Joris Brechtsz. P.A. v.d. Ghoes Wouter Nachtegael Carst. Corn. Me. Ingel de Bruijne schepenen

Pieter Sijm. Govert heyndr. Jan Spierinck Merten Adr. Claes Zael doude Wouter Mertensz. Raiden/

Wie wordt de nieuwe molenaar: Joos Goethals Barthelmeus van St. Laurens. ?

Omme te commen in comm. met Joos Goethals tegenwoordihje nde Barthelmeus de meulenaer van St. Laureijs ende te onderstean wie meest zal willen gheven worden mits dess gecomiteert Corn. Wielant Claes Zael de Jonge Burchmrs. P.A. v.d. Ghoes schepnen ende de br. Merten Adriaensz. Raet mitsgrs. den Secretaris dess stadt/ Om naer rapport voorder in der zaeck gedisponeert te worden als naer gelegentheijt/

Een req. van het schippersgilde over "tvletten" van het "groff sout"

Op de Req. vant schippersgilde versouckende om het groff sout onder de keeten te moghen vletten/ Is bij W+R goet gevonden de zelve req. te stellen in hande van die van de panneringhe om daerop gehoort zijnde heurl. advys voorts geres. te worden tgundt dienstich bevonden zal worden/

Den dach om stadtsrekeninghe te doene is geraempt op dijsen­daghe commende dat wezen zal den XXen meerte 1612.

Alzoo bij Burchmrs. schepenen ende Raeden der stadt Arnemuyden in Zeellt naert overlijden van den lesten Bailliu Jan Russe sonder versouck ofte wete vande burchmr. Corn. Wielant goet gevonden is/ Zijn Excie ootmoedel. te versoucken hem gelieven soude de voorn. Wielant bij provisie tot het bedienen van de balluage dess stadt te comiteren Ghel. den voorn. Zijne Excie goedertierl. gedaen heeft/ Ende de voorn. Wielant altyt tot dienste vande stadt oick met schade van zijn particuliere middelen bereijt geweest zijnde nijet en heeft willen weijge­ren de zelve stadt zulcken dienst te doene als Zijn voorn. Excie opt versouck van Burchmrs.+S+R voorn. gelieft hadde hem op te leggen/ Ende dijen volgende het provisionel bedioenen vande voorss Balliuage gewillich geaenveert tot noch toe bedient ende daer vuyt occasie genomen heeft de stadt vorder zijnen dienste te presenteren ende te verclaeren soet Zijn Excie aengenaem waere bereyt te wesen de Balluage dess stadt absoluijtel. te bedienen/ Versouckende daer over van Burchmrs. +S+R voorn. brieven van nominatie ende recommandatie aen Zijn Excie om bijde zelve Zijne Excie over de stadt Arnemuyden ende tresort van dijen absoluijtel. gecreeert te worden/ Ende alzoo bij de steden van Zeellt geuseert wort drie personen te nomi­neren ende Zijn Excie voor te draghen/ Om daer vuyt eenen tot Balliu gecoren ende gecreeert te worden/ Ende datter geduiren­de de voorss Balluage gevaceert heeft/ nijmant meer als den voorn. Wielant ende noch een versocht heeft genomineert te worden/ Ende dat overzulcx het getal van drie personen noch nijet en can gecompleert worden/ Soe is bij B+S+R der stadt A. voorss goet gevonden ende geres. de zaecke noch een weijnich tyts vuyt te setten/ Omme te sien offer noch twee souden mogen commen die neffens de voorn.. burchmr. Wielant totte voorss Balluage soude versoucken genomineert te worden/ Met intentie ende expresse resolutie om den voorn. Wielant met noch twee totte voorss Balluage naer costuijme te nomineren/ ende Zijne Excie over te seynden/ Ende boven dijen de voorn. burchmr. Wielant ende nijemant anders special. ende ten hoochsten mogelijck zynde Zijn Excie te recommanderen/ Op dat de zelven Wielant occasie soude hebben/ Omme te continueren inde goede dienst die hij nu veel Jaeren ende in verscheyden ampten de stadt gedaen ende bewesen heeft/

Opden XXVIIen meerte 1612 pnt Corn. Wielant Claes Sael de Jonghe Burchmrs. Jan de Lange Willem Michielsz.

Joris Brechts­z. Pieter Adriaensz.v.d. Ghoes/ Wouter nachtegael Carstiaen Corn. Mr. Ingel de Bruijne schepenen Pieter Sijm. Govert Heyndr. Jan Speirinck Merten Adr. Wouter Merstensz. Raiden/

Over de verpachting van de "gorssinghe van de wallen"

De Burchmrs.Corn. Wielant ende Claes Zael de Jonghe mitsgrs. Jan de Langhe Pieter A. v.d. Ghoes schepenen Pieter Sijm. tresorier ende raet mitsgrs. den secretaris worden mits  dess bij W+R gecomm. ende geauth. om aen Herman Pietersz. vuytter hant te verpachten de gorssinghe van de wallen voor den tyt van vier Jaeren geduirende soe langhe als de pacht van Corn. Lixe duirt ende dat mits bedingende zeven ofte acht ponden gr. Vls. tsiaers op den ordinarisse conditien daervan zijnde ende die den voorn. Herman oock is presenterende van poirte ? te onderhouden int overdexel/

Over Jacques Huart

Omme Jacques Huart aen te seggen waerop de zaecke staet wat menage(n) hij behoort hier te bringen ende hoedanighe alreede hier zijn daervan de Armen alreede last heeft ende noch appa­rent zyn noch meerder last te zullen crijghen met tgene daer­van dependeert zijn mits dess gecomiteert beyde de Burchmrs. Wouter Nachtegael Merten Adr. ende andere diet gelegen wesen zal daer te commen/

De Req. vande schoolmr. is gehouden in state tot later gele­gentheijt/

Over de balluage van de stad

De dispositie opt versouck ende req. vande burchmr. Wielant nopende de balluage dess stadt is gehouden in state ende vujtgestelt tot de naeste vergaderinghe/

Jan Dermiton en Thomas Michielville worden uitgenodigd in Arnemuiden een vorm van steenbakkerij te introduceren onder gunstige condities.

Op huyden de XXVIen meerte 1612 zijn B+S+R ter eenre ende Jan Dermiton ende Thomas Michielville bij octroij van de heeren Staten-Generael geauthoriseert zynde om van gemengde cleij alderande soorte van steen soo hart als arduijn te maecken ter andere zijde overcommen ende verdragen Ghel. zijl. verdraghen inder manieren naervolgende mits dess/ Te weten dat de voorn. Demiton ende Michielville hier binnen de stadt metterwone zullen commen ende de voorss Inventie van Arduijn steen te maecken in werck te stellen mete soe veel instrumenten als zijl. nut ende proffijtel. bevinden zullen/ Daertoe zijl soe veel werckluijden binnen dess stadt wonende ofte van buyten commende ende bij heur herrewaerts getrocken wordende zullen emploijeren als den heijsch vant werck vereijsschen zal/ mits dat zijl. verdacht zullen zyn gheen werckl. van buyten de stadt aen te nemen ende hier te bringen die hun zelffs met heur verdienden loon nijet souden connen bedropen/ Ende daer door de stadt ofte den Armen dess stadt in eenighe oncost van onderhoude soude commen te vervallen/ In recompense van welcke B+S+R voorn. de voorn. twee personen zijnde twee vande mee­sters die de voorss inventie moeten int werck stellen gecon­senteert vergunt ende gratis geschoncken hebben consenteren vergunnen ende schencken gratis mits dess het burgerschap ofte poorterschap dess stadt mits doende den behoorl. ende gewoonl. eedt daer toe staende / Alsnoch vrijdom ende exemptie van tocht ende wachte mitsgrs. het houden van soldaten ende boven dijen voor heurl menagie alleene vrijdom van excijs op wij ende bier/ Ghel/ de ministers ende secretaris om merckelijcke redenen tot noch toe genoten hebben ende dagelicx genietende zijn/ namel. twee schell. opden tonne op een tonne op een tonne meuselaers twee schell. op een tonne pharo ende ander swaer bier/ een schell. op de tonne val ofte cleen bier

mitsg­rs. vijff schell. op elck ocxhooft wijns/ Ende voorts de twee schell. op de tonne meuselaers ende de eene schell. op de tonne cleijn bier/ Die zijl. als meesters aende werckluijden int ende werckhuijs zullen moeten gheven/ Sonder dat de voorss werckluijden in haer huyssen ofte elders eenighe vrydom boven andere burgers zullen moghen trecken ofte pretenderen/ Met vaste toesegginghe dat zoe zijl. noch eenighe van heur compag­nons medemeesters zijnde connen moveren om hier mede binne de stadt te commen wonen dat de zelve mmesters oock gelijcke voordeelen ende vrydom zullen proffyteren ende trecken/ hebben voorts B+S+R voorn. toegestean ende geconsenteert ghel. zijl. consenteren mits dess dat zijl zullen mogen het schuttershoff tot heurl. wercke te drogen prepareren ende andress ge­bruijcken/ Ende ingevalle zijl.eenige putten daer inne soude moeten maecken tot accomodatie van heurl. werck dat tselve zal moeten geschieden met kennisse van de Burchmrs. dess stadt ende onder expresse conditie datse dan wederom tot heure coste met straetmes zullen moeten gevolt worden/ Ende dat oock opt saison vant jaer tot discretie vande magistraet dess stadt tvoorss schuttershoff tot dienste ende plaisir van de burgerie geopent zal moeten worden/

Opden XXIen Aprilis 1612 pnt Corn. Wielant Claes Zael de Jonge Burchmrs. Jan de Lange P.A. v.d. Ghoes Carst. Corn. schepenen Pieter Sijm. Govert Heyndr. Merten Adr. Claes Zael doude Wouter Mertensz. Raiden/

Wouter Mertensz. heeft aengenomen ende gecontinueert het vendumeesterschap te bedienen/ mits dat hij zal mogen in plaetse van een schell. te ponde genieten acht stuijvers te ponde/ Daervan hij gehouden zal zijn aende stadt te verant­woorden de oude gerechticheijt ende soe veel meer als hij telcken teijnde den Jaere ende vuijt het weijnich ofte gheen bancqueroten geleden te hebben bevinden zal zelffs te behoor­en/ Onder conditie dat de voorn. Wouter Mertensz. gehouden zal zijn den goeden luijden willende doen vercoopen te waerschouwenvan het salaris ende keure te gheven/ Om bij ijemant anders heurl. goet te mogen vercoopen tot heurl. minste coste ende perycle/ mits dat zijl. surge dragen dat de stadt heur gerechticheijt ontfange/

Opden Ien Meije 1612

Corn. Wielant Claes Zael de Jonge Burchmrs.

Jan de Langhe Willem Michielsz. Joris Brechtsz. P.A. v.d. Ghoes Carst. Corn. Mr. Ingel de Bruijne schepenen

Pieter Sijm. Govert Heyndr. Claes Zael doude Wouter Mertensz. Raiden/

Tot visitatie van de scholen worden bij W+R mits dess gecomm. neffens den kerckenraet Mr. Ingel de Bruijne schepen ende Claes Zael doude raet/

Voortaan moeten op aandrang van de predikanten van de stad aldiegenen die gestorven zijn officieel geregistreerd worden.

Alzoe bij de Dienaeren des Goddelijcken Woorts binnen de stadt Arnemuyden in Zeellt aen Burchmrs. +S+R der zelver stadt verthoont is/ hoe dat in andere steden pertinent register gehouden wort van alle deghene die inde Kercke ofte opt Kerck­hoff begraven worden/ Ende dat tot noch toe hier daerop gheen ordre gestelt ende oock gheen register gehouden en is/ Ende alleenl. bij Mr. Jacob Hermans bewaerder der Kercke aengeteec­kent zijn de ghene die gestorven ende inde Kerck begraven zijn/ Ende dat daerinne tot onderhoudinghe van alle goede policie ende andere wettelijcke consideratien mede wel dient versien soe hebben B+S+R voorn. aennemende de gewilliche presentatie bijde tegenwoordighe dienaeren des Goddelijcken Woorts dess stadt aen henl. gedaen/ De zelve dienaeren ende alle die in heurl. plaetse mettertijt souden moghe commen te succederen geauth. ende author. mits dess/ Om van alle de ghene die binnen dess stadt ende resort van dijen zullen commen te sterven ende in de Kercke ofte opt Kerckhoff dess stadt begraven te worden/ pertinent register te houden/ Tot dijen eijnde ordonnerende ende express. bevelende aenden tegenw. ende alle toecommende graffdelvers gheen graven in de kercke ofte op het Kerckhoff te moghen openen ofte maecken/ Voor wije het soude moghen wesen/ sonder daertoe consent te hebben van eene van de ministers dess stadt /Daervan die zullen wesen een billet te bringhen geteeckent bij een vande voorn. ministers/ Op penen dat de voorn. graffdelvers anders doende gepriveert zullen worden van heurl. officie ofte diens­t/

Er wordt een drietal gesteld voor het baljuwschap,

B+S+R hebben tot Balliu over destadt Arnemuyden vuyt de ghene die naerde Balluage gestaen hebben/ genomineert ende nomineren mits dess Corn. Wielant/ Claes Zael de Jonghe ende Jan de Langhe/ Omme daer vuyt en tot bailliu dess stadt bij Zijn Excie gecoren ende gecomiteert te worden/ daervan den secreta­ris gelast wort brieven te expedieren om met den brieff van verkiesinghe vande nijeuwe wet gesonden te worden/ Bijde meeste voisen verstaen ende geresolveert zynde dat aen Wielant gheen brieve van recommandatie tot het voorss Officii(ie) nijettegenstaende voorgaende eenstemmighe resolutie gegeven zullen worden/

Opden XIXen Junij 1612 pnt Claes Zael de Jonghe Merten Adr. Burchmrs. Pieter Sijm. Govert Heyndr. Willem Pietersz.Cuijper Jan de Lange Carst. Corn. schepenen Claes Zael doude Vincent van Onderdonck ende Mr. Ingel de Bruijne Raeden/

Rhetorica wordt vergund een comedie op te voeren.

Opt versouck van die van Rhetorica omme int openbaere te moghen spelen een comedie van de patientighe Christelles/ Is bij W+R tselve henl. geconsenteert Ghel het geconsenteert wort mits dess om Sondach ende maendach commende te moghen doen/

Opden IIen Augusti 1612 pnt claes Zael de Jonghe Merten Adr. Burchmrs. Pieter Sijm. Govert Heyndr. Willem Pietersz. Cuijper Carst. Corn. Wouter Nachtegael schepenen/ Vincent van Onderd­onck Claes Zael doude/ Mr. Ingel de bruijne Wouter Mertensz. Raiden/

Alzoe tot kennisse van B+S+R gecommen is dat Jacob Jorisz. innewonende burger ende tegenwoordich deken vant schippersgil­de dess stadt bij Corn. Jolijt vuyte naem ende van weghen sekeren Fransman voor Burchmrs. ende schepenen der stadt Middelb. ter cause vanden coop van zeker groff sout betrocken is/ Ende dit den zelven Jacob Jorisz. in plaetse van exceptie declinatoir te proponeren ende te concluderen tot renvoij voor Burchmrs. ende schepnen dess stadt zijn competente rechters aldaer ten principale geantwoort heeft/ Ende dat alle tselve is strijdende tegen den burgelijcke eedt ende plicht mitsgrs. groot naedeel ende vercortinghe van deses stadtsprivilegien/ Soe is bij B+S+R voorn. goetgevonden de voorn. Jacob Jorisz. te ontbieden ende aff te vraghen wat van de zaecke is ende hoe verre daer inne geprocedeert is Ende vuyt den zelven verstaen zijnde dat de zaecke zulcx alsboven verhaelt wort/ Ende bijden voorn. Jacob Jorisz. verclaert zijnde aldaer ten principale geantwoort te hebben ten regarde de vercooper een vrempt man was/ Ende naer vertreck van de voorn. Jacob Jorisz. de zaecke in deliberatie geleijt ende bevonden zijnde dat tzelve nijet en can bestaen sonder extraordinarise vercortinghe van dess stadts gerechticheijt ende privilegien tot voorstant van de welcke ijeder burgher bij eede ende van natuirewege special. verplicht is/ Soe hebben B+S+R voorn. goet gevonden ende geres. den voorn. Jacob Jorisz. aen te seggen/ Ghel. den zelven Jacob Jorisz. wederom binne gecommen zijnde collegiali­ter aengeseijt ende verclaert is/ dat hij in tgundt voorss gans qualyck ende tegen zijnen burghelijcken ampt ende plicht gedaen heeft/ Ende dat hem belast wort mits dess omme tselve te remedieren soe naer doenlijck is/ dat hij datel. voor notaris ende getuijgen zal remincheren van alle de voorss procedueren bij hem inde voorss zaecke binnen Middelb. rech­tel. begonst ende gedaen met speciael versouck bij hem anden voorn. notaris ende getuijghen te doene van alle zelve zijn parthie te willen insinueren/ Express. den voorn. Jacob Jo­risz. op zijnen burgelijcken ampt ende plicht bij dess ordon­nerende inde voorss zaecke binnen de stadt Middelb. nijet vorder rechtel. te procederen/ Ende ingheenderande manieren het renvoij bij B+S der stadt Middelb. gestrect te volcommen/ Op penen van daer inne zulcx versien te worden als de merite van de zaecke medebringhen zullen/

Opden IIIIen Septembris 1612 pnt Claes Zael de Jonghe Merten Adr. Burchmrs. Pieter Sijmonsz. Govert Heijndr. Willem Pie­tersz. Cuyper Pieter vander Ghoes Wouter Nachtegael schepenen Willem Michielsz. Vincent van Onderdonck Claes Zael doude Raeden/

Sommige bakkers bakken te "lichte" broden.

Alzoo tot kennisse van B+S+R gecommen is dat eenighe backers bevonden wordende het broot lichter gebacken te hebben als het behoort tzelve zijn verexcuserende /Zeggende dat het spint­broot(spendebroot= brood voor de armen)is/ Daer doore lichtel. tot schade vande schamele gemeente misverstant soude connen rijsen/ Soe hebben B+S>R voorn. omme daer inne te voorsien goet gevomden te ordonneren ende belasten ordonneren Belasten ende verbieden wel express. mits dess gheen spintbroot te mogen backen ende vercoopen dan met een geheel spint seffens/ Ende tgundt bij de stucke vercocht wort dat het zal moeten hebben zijn behoorl. gewichte opde boete daer toe staende/

Een quotisatie i.v.m. de "oncosten tot ruijminghe vande vroon­en"

Omme te maecken een cotisatie(quotisatie) tot vervallinghe vande oncosten tot ruijminghe vande vroonen/ worden mits dess gecomiteert de voorgaende Comissarissen Claes Zael doude Wouter Nachtegael ende Willem Oietersz. Cuyper met een vande Burchmrs.

Opden VIen Septembris 1612 pnt Claes Zael de Jonghe Merten Adr. Burchmrs. Pieter Sijm. Willem Pietersz. Cuijper Pieter v.d. Ghoes Wouter Nachtegael schepenen Willem Michielsz. Vincent van Onderdonck Claes Zael doude Raeden.

Er is veel werk aan het opknappen enz. van de "vroonen".

Een overzicht daarvan.

Is bij W+R goet gevonden met het werck aen de vroonen voorts te gaene/ Ende aen Herman Pietersz. te besteden soeden op zulcke conditien ende soe goeden coop als doenl. wesen zal/

Wecke volgende zijn op date dess de Ghecomiteerde totte op­sicht vande suatie(situatie) van de vroonen ter eenre ende Herman Pietersz. ter andere zijde over commen ende verdraghen inder maniere naervolgende /Te weten dat Herman aengenomen heeft ende gehouden zal zijn Ghel. hij belooft mits dess alle de vroonen westzijde vande stadt mitsgrs. alle tgene dien vandijen verhindert tot het sluijsken inde vest ?? liggende incluijs te suijveren ende van slick ende vuijlheijt ? te ruijmen ende behoorl. viercant vuijt te diepen ? tot den ouden gront toe/ Ende dit alles tot visitatie ? ende Ingeniente ? van de Commissarissen die twerck .. wesende tzij int geheel ofte in deel zullen opnemen ende approberen ofte heurl. be­lanck seggen ende verclaeringe doen van tgene daer aen ont­breeckt/ Daer vooren de voorn. Herman Pietersz. zal hebben genieten proffijteren ende ontfangen twintich ponden grooten Vls daer aff hij zal in gelde ontfangen thien ponden grooten vls./ Ende de resterende thien ponden vls. zal hij laeten corten ende defalckeren aen tgene hij aende stadt van Honder­ste Penn. van zijn huijs mitsgrs. vande pacht vande wallen ten achteren is ofte noch ten achteren zal worden/ Boven welcke de voorn. Herman gehouden zal wesen de voorss vroonen in heure vrije lijberen(vrije) loop tot gerieff ende gemack van alle de ghene dieder in sueren te onderhouden ende maecken datter nijmant bij gebreck van water te connen losen en lijde/ Ende soeder eenighe vuijlicheijt hier ofte daer aengegroijt is geduirende de voorss drie Jaeren ingaende Catherine 1612 ende eijndigende Catherine 1615 zal gehouden wesen tzelve tzijne coste te zuiveren ende wech te doen/ ende te maecken dat de voorss vroonen heuren vrije loop mogen hebben/ Zal voorts voorn. Herman voorden tijt vande voorss drie Jaere moghen gebruycken het bughers wachthuijs aende Middelbursche Poorte om zijn wage(n) daer inne te mogen setten/ Mits dat hij Herman gehouden zal zijn ende belooft mits dess tvoorss wachthuys geduirende den tijt dat hij dat gebruijcken zal in behoorl ende noodighe reparatie te onderhouden ende voorts tgene hij daer aen breecken ofte tot gerieff van zijnen wagen daer aende vermaecken zal/ Dat hij gehouden zal zijn tzelve wederomten affscheijde vant voorss wachthuijs in zijn voorgaende staet ende stant te bringen/ Alles tot zijne coste/ Ende dat soe haest als door oorloghe ofte andere pregnante redenen de stadt tvoorss wachthuijs soude moeten gebruijcken/ oock voort expi­reren vande voorss drie jaeren/ Voort onderhouden van welcke voorss vroonen geduirende de voorss drie Jaeren Herman Pie­tersz. zal ontfangen twee ponden grooten tsiaers/ Actum ten daghe maende ende Jaere alvooren pnt de burchmrs. Claes zael de Jonghe ende oude Willem Pietersz Cuijper ende Wouter Nach­tegael schepenen/

Opden XVIIen Septembris 1612 pnt Pieter Sijm. Govert Heijndr. Willem Pietersz. Cuijper Pieter v.d. Ghoes Wouter Nachtegael Carstiaen Corn. Schepenen Willem Michielsz. Joris Brechtsz. Vincent van Onderdonck Mr. Ingel de Bruijne Wouter Mertensz. Raeden savonts te zeven vuiren/

Carsten Theune heeft zich misdragen "inde vergaderinghe vande panneringhe" en "gewelt ...aenden person van de burchmr. Merten Adriaensz. gedaen". Hij wordt gevangengezet.

Gheexamineert zijnde de groote moetwillicheijt bij Carsten Theune inde vergaderinghe vande panneringhe bedreven ende daer naer het gewelt byden zelven aenden person vande burchmr. Merten Adriaensz. gedaen/ is goet gevonden den Officier te gelasten den zelven te apprehenderen die daer toe zulcken hulpe mach nemen als het hem believen zal/ Ende soe hij sich selffs nijet bastant (bestand) genouch en kent zal bijt colle­gie hem geassisteert ende met hem gegaen worden/

Opden XVII Septembris 1612 pnt Pieter Sijmonsz. Willem Pie­tersz. Cuijper Govert Heijndr. Jan de Langhe Pieter v.d. Ghoes Wouter Nachtegael Carst. Corn. schepenen Wileem Michielsz. Joris brechtsz. Claes Zael doude Vincent van Onderdonck Mr. Ingel de Bruijne Raeden/

Carsten Theune is ook in andere "iurisdictien" n.l. van Vlis­sigen en Veere in aanraking met de Baljuw gekomen.

De baljuw van Arnemuiden moet optreden tegen degenen die gisteren zich te buiten gegaan zijn m.b.t. "Iusticie"

Is bij W+R goet gevonden den Bailliu te authoriseren Carsten Theune inde stadt ofte iurisdictie van dijen te apprehenderen Ende in andere iurisdictien daer hij mette Officieren mach correspondentie houden sonder vercortinghe van ijemants ge­rechticheijt ende stadts privilegien als tot Vlissigen ende Vere ende heurl. resorte met de Officieren aldaer te doen apprehenderen/ Middelertijt wort den Officier gelast zijn Officie te bewaeren ende den delinquant naer costuijme in te dagen/ Ende voorts sgraven recht te bewaeren teghende ghene die heur oock op gisteren verloopen hebben met woorden inde iusticie te resisteren/

Opden XIIIIen Novembris 1612

Claes Zael de Jonghe Merten Adr. Burchmrs.

Pieter Sijm. Govert Heijndr. Willem Pietersz. Cuijper Jan de Langhe Pieter v.d. Ghoes Wouter Nachtegael Christ. Corn.schepenen

Willem Michielsz. Vincent van Onderd­onck Claes Zael doude Wouter Mertensz. Raiden/

Voorgesteld een schip met rijs te kopen voor de hoofden onder bepaalde ongewone condities.

Bij de Burchmrs. geproponeert zijnde dat de hooffden noodich dienen gerepareert te worden Ende dat Adriaen de Wolff presen­teert een schip rijs te vercoopen op soee lange dach dat hij soude connen betaelt worden vande pacht vande mole naert voldoen vande cooppenn. mits daerop hebbende bescheet speci­ael. sprekende Ghel. het bescheet tot proffijte vande ghene die de coop ofte maeckpenn. betaelt ofte verschoten hebben/ Is bij W+R goet gevonden de coop aen te gaen ende naerde lossing­he aenden voorn. Wolff bescheet te geven naer behooren Daer van de acte hier naer volcht:

Alsoe Adriaen de Wolff aen ende tot behouff van de stadt Arnemuyden tot reparatie vande hooffden der zelver vercocht ende gelevert heeft een schip rijs ingehadt hebbende 15150 rijs ende bedragende tegen twee gulden het hondert vijfftich ponden thien schell. grooten vls/ Daer aff de thien schell. ingehouden worden voor des voorn. Wolffs deel int gelach opden coop vant voorss rijs verteert/ Ende de vorn. Wolff de betae­linghe vande voorss vijfftich ponden vls toegeseijt is vuyt pacht vande mole dess stadt naer dat de cooppenn. vande zelve voldaen zullen wesen/ Soe hebben B+S+R de voorn. Adriaende Wolff ter cause voorss geassigneert ende assigneren mits dess opde pacht vande mole dess stadt Ordonnerende ende belastende wel express. mits dess de tegenwoordighen ofte toecommende molenaers aenden voorn. Wolff de voorss vijfftich ponden grooten Vls. van zijne belooffden ofte noch te beloven pacht te betaelen/ Soe haest ende naer dat de cooppenn. vande voorss mole voldaen ende betaelt zullen wesen/ Ende tzal den voorn. molenaer goede betaelinghe mits dese beneffens quitancie overbringhende daer ende soe behoort/

Opden XXIXen novembris 1612

Claes Zael de Jonghe Merten Adr. Burchmrs.

Pieter Sijm. Govert Heijndr. Willem Pietersz Cuijper Jan de Langhe Pieter v.d. Ghoes Wouter nachtegael Carstiaen Corn.schepenen

Willem Michielsz. Vincent van Onderd­onck Claes Zael doude Wouter Mertensz. Raeden/

Adr. Adriaensz. Coster, Tollenaer is "onder pretext van civile schult" in Middelburg gevangengezet, terwijl hij burger van de stad Arnemuiden is.

Alzoe doort aengheven vande heer Bailliu dess stadt Arnemuyden tot kennisse van B+S+R der zelver stadt gecommen is dat Adri­aen Adriaensz. Coster Thollenaer onder pretext van civile schult binne de stadt Middelb. geapprehendeert is/ sonder eenighe voorgaende condemnatie ofte ballinckschap/ Strijdende directel. nijet alleene tegen de notoire vrijdicheijt de voorn. Coster ende alle andere burghers dess stadt competeren­de maer oock streckende tot groot nadeel van deses stadts lofflijcke privilegien int gemeene tgundt met de ge­vouchlicxste wech doenlijck wesen nootel. dient voorsien te worden/ Soe hebben B+S+R voorn. den voorss Bailliu versocht ende gecomm. Ghel zijl den zelve versoucken ende comm. mits dess ten eijnde hem gelieve de parthije de voorss apprehentie gedaen hebbende aen te spreecken ende ist mogel. te induceren Ten eijnde henl. gelieve de voorss apprehentie aff te doene/ Met toesegginghe dat soe zijl. begeeren heurl. actie soet behoort tegen den voorn. Coster ofte zijne goederen te insti­tueren ter plaetse zijnder residentie dat henl goet recht ende zulcken expeditie van Iusticie zal geschieden als bevon­den zal worden te behooren Ende ingevalle de zaecke met ge­vouchlicheijt daer toe nijet en can gebrocht worden Wort den voorn. Adriaen de Coster bij dess belast de redenen van appre­hentie te versoucken ende naer openige vande zelve expressel verboden ten principale te antwoorden ende geordonneert dat hij gehouden zal wesen exceptie declinatoir te doen propone­ren/ ende dijen volgende te concluderen tot relaxatie vuijter gevanckenisse ende renvoij voor B+S der stadt Arnemuyden zijn competente rechters Ende in cas van reiectie wort verstean dat hij effter nijet en zal antwoorden maer daeraff appelleren In welcke gevalle hem van stadts wege alle mogelijck behulp gedaen ende oock de munimenten daer teo noodich gesuppediteert zullen worden/

1613

Opden XVIen Februarij 1613

Claes Zael de Jonghe Merten Adr. Burchmrs.

Pieter Sijm. Govert Heijndr. Jan de Langhe P. A. v.d. Ghoes Wouter Nachtegael Carst. Corn. schepenen

Willem Michielsz. Jan Spierinck Vincent van Onderdonck Claes Zael doude Mr. Ingel de Bruijne Wouter Mertensz. Raeden/

Is bij W+R goet gevondne ende gres. de mole wederom te verpachten aen Barthelmeeus de Parck voor een ofte twee jaeren ende soe veel te bedingen als doenlijck wesen zal/ Daer toe mits dess gecomm. worden Claes Zael de Jonghe  ende Merten Adrieansz. Burchmrs. Pieter Sijn. Tresorier ende Pieter Can­noije secretaris dess stadt/

Een req. van de weduwe van de baljuw over " staetgelt"?

Opde req. aen W+R gepresenteert bij Mr. Samuel Russe voorde weduwe vande Bailliu Russe is geordonneert geappostilleert te worden het naervolgende B+S+R gesien hebbende de ordonnancie opt geven ende betaelen van staetgelt ? altijt geobserveert verclaeren dat de weduwe vande Bailliu Russe gehouden is staetgelt te betaelen Ende dijen dat de weesmrs. ende clerck nijet meer ontfanghen hebben als henl. toecompt/ Ende over­sulcx ongehouden zijn van het ontfanghe staetgelt eenighe restitutie ? te doene/

Adriaan van Dort, maker van "dootkisten" krijgt als senior op hoge leeftijd een voorkeursbehandeling in vergelijking met andere leeftijdgenoten.

B+S+R hebben om merckelijcke consideratie groote ouderdom ende onbequaemicheijt tot swaere werck van Adriaen van Dort den ouden/ den zelven Adriaen van Dort geoctroijeert ende geautho­riseert om alleene te maecken alle de dootkisten binnen dess stadt ende de Iurisdictie van dijen gesleten wordende interdi­cerende ende verbiedende wel expressel. mits dess andere timmerluyde ende schrijnwerckers geduirende het leven vande voorn. Adriaen van Dort gheen dootkisten te moghen maecken dan mits aenden voorn. Adriaen van Dort betaelende voor ijeder vuiren(houte)kiste vier stuijvers ende van ijeder eijcke kiste thien stuijvers /

Een req. van het schippersgilde m.b.t. de pannering.

Opde Req. vant schippersgilde is geordonneert dat zijl. eerst zullen moet(en) ? overbringhen het advijs vande panneringhe om dat gesien vorder gedisponeert te worden naer gelegentheijt van zaecke/

Anno 1613

burchmrs.

Merten Adriaensz.

Claes Zael doude

Schepenen

Pieter Sijmonsz.

Govert Heyndricxsz.

Jan Spierinck

Willem Michielsz.

Vincent van Onderdonck

Mr.Ingel de Bruijne

Jan Sonnius

Raiden

Jan de Langhe

Joris Brechtsz.

Claes Zael de Jonge

Pieter vander Ghoes

Wouter Nachtegael

Carstiaen Corn.

Wouter Mertensz.

Opden XIIIen Aprilis 1613 pnt Merten Adr. Claes zael doude Burchmrs. Pieter Sijm. Govert Heyndr. Willem Michielsz. Vin­cent van Onderdonck/ Mr. Ingel de bruijne schepenen Jan de Langhe Claes Zael de Jonghe Carst. Corn. Wouter Nachtegael Wouter Mertensz. Raiden/

Over de voortgang/vordering van het proces van Middelburg tegen de drie andere steden van Walcheren.

Bijde burchmrs. Merten Adr. gerapp. zijnde wat die van Vlis­singe ende Vere geresolveert zyn te doene int vorderen vant proces bij die van Middelb. geintenteert tegen de drie andere steden van Walcheren/ hebben B+S+R goet gevonden te com(m)itt­eren mits dess de Burchmr. Merten Adr. ende de secretaris Pieter Cannoije / omme hier in Walchere op de voorss zaecke te besoigneren met de heeren van Vlissinge(n) ende Vere alle munimenten ? ende bescheeden tot vorderinge ende voorstant van stadtsgerechticheijt van noode ende die becommelijck zijn te helpen recouvreren henl. de gelegentheijt van zaecke zulcx verheysschende ofte toelaetende neffens die van Vlissinge ende Vere te voughen ende conformeren/ Ende voorts de gestemde dach inden Haghe (den Haag) waer te nemen/ Ende aldaer voorden Commissaris ofte elders alleene ofte beneffens die van Vlis­singe ende Vere alles te doene vorderen ende procureren dat tot voorstant ende mainctenue(handhaving) van deses stadtspri­vilegien ende gerechticheijt bevonden zou worden te behooren ende henl. dunckenzal van noode te wesen/

OPden XXIIen Junij 1613

Merten Adr. Claes Zael doude Burchmrs.

Pieter Sijm. Jan Spierinck Willem Michielsz. Vincent van Onderdonck Mr. Ingel de Bruijne Jan Sonnius schepenen

Jan de Lange Wouter Nachtegael Claes Zael de Jonge Wouter Mer­tensz. Raeden/

Arnemuiden besluit evenals Vlissingen en Veere m.b.t. een conflict met Middelburg niet op de daartoe bestemde dag te ver­schijnen voor Commissaris Couwenburch.

Daartoe wordt een acte bijgevoegd.

Vuijt de Burchmr, Merten Adr. ende den Secretaris Pieter Cannoije verstaen zijnde dat die van Vlissinge ende Vere den gestemden dach van comparitie voorden Commissaris Couwenburch voor dese reyse door speciale gecom(m)itteerde nijet en zullen waernemen/ Is bij W+R goetgevonden ende mits dess geres. dat deses stadtsgecom(m)itteerde oock dese reyse zullen naerlaeten te compareren ende in plaetse van dijen aen stadts procureur de naervolgende acte:

B+S+R hebben gecomm. ende geauth.com(m)itteren ende auth. mits dess Corn. Lucq procureur postulerende (eisende) voor beijde de hoven in Hollt omme vuijt heurl. naeme ende van stadtswege opden XXVIen Junij 1613 ofte op zulcken anderen dach als het gerequireert zal worden te compareren voorde heer Commissaris Mr. Pieter Couwenburch van Belois Raet van de hove provincial in hollt/ Ende aldaer te aenhooren zulcke heijsch ende conclu­sie als ten daghe dienende voorden voorn. heer Commissaris bij ofte van weghe dheeren Burchmrs. schepenen ende Raeden der stadt Middelb. tot laste vande stadt Arnemuyden ende Regier­ders der zelver gedaen ende genomen zal worden/ Daeraff copie ende dach van beraet te versoucken tot ad primam naer de groote vacantie /

N.B. In de kantlijn(marge) staat: de eerste resolutie die bij die van Middelb. (m.b.t.) het diepen 'gesproten is"

Door de burchmr. Claes Zael doude gerapp. zijnde dat de burch­mr. Jan Veth geseijt heeft dheeren van Middelb. genegenende genouchsaem geres. te zijne eenighe remedie te proven ende bij der hant te nemen om het verloopen diep te restaureren ende helpen ende gevraecht te hebben wat die van Arnemuyden daertoe souden connen ende willen gheven/ Ende tzelve in deliberatie geleyt ende daerop geexamineert wesende de sobere staet ende gelegentheyt misgrs. groote tachterheijt vande stadt is bij W+R goetgevonden ende geres. doccasie presenterende aen die van Middelb. voor antwoorden te gheven/ Dat de genegentheyt wel goet maer de stadtsmiddel soedanich is dat daerteo nijet ter werelt soude connen gegeven worden/ bij ofte vanwege de stadt Arnemuyden naer dat de magistraet in hun particulier genegen ende bereyt zijn tot vorderinghe vant wercke zulcke persoen dienst te doene/ als henl. mogelyck ende gelegen wesen zal/ Ende voorts op stadts Arnemuyden naeme soet noodich ende dienstich bevonden can worden assistentie van de heeren Staten van Zeellt te versoucken/

Geen sequester(=bewaarder van betwist goed) voor Adriaen de Coster.

Geprop. zijnde offer bijde Wet van Middelb. gecomm. werde eenen sequester die soude moeten de goederen van Adriaen de Coster binnen de stadt Middelb. gevangen ende cessie diende beneficieren/ Is bij W+R goet gevonden/ Omme de stadt in haer gerechticheijt geensints te vercorten den voorss sequester geensints te comiteren ende in alles naer occurrentie van Zaecke den oirboir te doene/

Het grafdelverschap en het clapperschap.

B+S+R hebben verghunt ende vergunnen mitsdess aen Victor Middernacht het graffdelverschap dess stadt

B+S+R hebben vergunt ende vergunnen mits dess Hans Naris ? het clapperschap/

"Eenighe soldaten" doen het tappersgilde oneerlijke concurren­tie aan.

Opde Req. vant Tappersgilde hun grotelicx beclagende dat eenighe vande soldaten swaer bier opdoen op burgers excijs/ Ende tselve tot groot nadeel vande stadt ende het voorss gilde als tappers met de canne venten ende vuijttappen/ is bij W+R goetgevonden geres. ende geordonn. dat gheen soldaten noch oock ijemant anders zal vermogen bier op te doen ende tappers tenzij dat zijl. daer vooren betaelen tappersexcijs/

Opden XXen Jullij 1613

Merten Adr. Claes Zael doude Burch­mrs.

Pieter Sijm. Govert Heijndr.Willem Michielsz. Vincent van Onderdonk Mr. Ingel de bruijne Jan Sonnius schepenen/

Wouter Nachtegael Claes Zael de Jonghe Carst. Corn. ende Wouter Mertensz. Raeden/

Jan Couterels onder zekere condities "Fransch schoolmr." ?

Alzoe bij de Burchmrs. aent collegie van W+R verthoont is/ dat Sr. Jan Couterels wel genegen soude wesen binne dese stadt op sekere redelijcke conditien metterwoone te commen endde Fran­choise schole te houden/ soe hebben B+S+R goetgevonden ende geres. met den voorn. Couterels te commen in comm./ Ende in cas men soude connen met hem accorderen Wort verstaen dat hij hem voor sekere tijt van jaeren soude moeten verbinden op sekere penen bij hem te verbeuren in gevalle hij voort expire­ren van de besproecken tyt daer vuyt scheyde/ Daer toe mits dess gecomm. worden de br. Claes Zael doude ende secretaris Pr. Cannoije/

Weer over "deses stadtsgerechticheijt jegens die van Middelb. en in desen zich ":naer die van Vlissingen ende Vere te reguleren"

Opt schrijven van de procureur Lucq hebben B+S+R de burchmr. Merten Adr. ende de secretaris Pieter Cannoije andermael geauth. in den Hage te trecken ende tot deses stadts gerecht­icheijt jegens die van Middelb. voor mijn heer Commissaris ende elders in alles den oirboir te doene/ ende henl. naer die van Vlissingen ende Vere te reguleren/

Een verzoek van "vereeringhe bij mijn heer Seggaert" vanwege zijn "debvoir int stuck van de loterie"

Opde vereeringhe bij mijn heer Seggaert versocht ter cause van syn debvoir int stuck van de loterie gedaen is bij B+S+R verclaert dat daer toe gheen middel en is /Ende datmen mijn heer Seggaert van stadtsmet alle beleeftheijt van syn gedaen debvoir sal bedancken ende vergeldinghe van dijen Godt al­machtich bevelen/

Opden XXVen Jullij 1613 beijde burchmrs. pr.

Sijm. Govert Heijndr. Willem Michielsz. Vincent van Onderdonck Mr. Ingel de Bruijne schepenen

Wouter Nachtegael Claes Zael de Jonghe ende Carst. Corn. Raeden/

Een uitgebreide uiteenzetting/contract van het contract met Mr. Jan Couterels.

Naerdijen het contract bij de Burchmr. Claes Zael doude ende den secretaris Pieter Cannoije vuyt Commissie van W+R opden XXVen Jullij 1613 met Sr. Jan Couterels aengegaen voorgelesen is daervan den Inhoude van woorde te woorde hier naer volcht:

Op huijden den XXVen Jullij zesthienhondert derthien sijn dheer Burchmr. Claes Zael doude ende de secretaris Pieter cannoije special. bij de heeren Burchmrs. schepenen ende Raeden der stadt A tot het tgene nae bescreven gecomiteert zijnde ter eenre/ Ende Mr. Jan Couterel ter andere zijde int vriendel. overcommen ende verdraghen inder formen ende manie­ren naervolgende / Te weten dat de voorn. Mr. Jan Couterels aengenomen ende belooft heeft neempt aen ende belooft mits dess binne de stadt metter woone te commen/ ende aldaer schole te houden soe van costkinderen als gaende kinderen ende dae­rinne te continueren den tijt van seven achtereenvolgende jaeren die zullen beginnen cours te hebbenende inne te gaen met den eersten novembris 1613 naestcommende / Ten waere dat den voorn. Mr. Jan Couterels voorde voorss eersten novembris 1613 nijet en conde verhuiren ofte vercoopen het huijs daer hij tegenw. binne de stadt Middelb. inne woont in welcken gevalle den voorn. Couterel zal vermoghen sijn effectuele compste tot Arnemuyden vuyt te setten tot Meije 1614 commende/ Mits dat in sulcken gevalle dit contract nyet en sal ingaen als met den voorss Ien Meije 1614/ Wel verstaende dat in sulcken gevalle den voorn. Mr. Jan Couterels gehouden zal wesen met de eerste gelegentheijt ende belooft mits dess te versurchen datter eenen bequaemen ondermeester versurcht werde/ Die middelertijt de schole tot Arnemuyden tot onderwijs van de jonge jeucht sal waernemen/ Onder conditie dat van weghen de Magistraet van Arnemuyden daer naer mede vuytgesien ende in allen gevalle gehouden sal wesen ende van heurent wege belooft wort mits dess daertoe in eerbaerheijt zulcken recog­nitie gegeven sal worden als de noodighe gelegentheijt sal verheijsschen/ Ende sal den voorn. Couterel nyet vermogen ende belooft mits dess geduirende den tijt van dit contract in geen plaetsen buijten de stadt Arnemuyden schole te houden/ Op penen dat de voorn. Couterels gehouden sal syn ende belooft mits dess aen de stadt te restitueren alle tgene vuyt cragte van desen contract tzijnder vertreck vuijt A. genoten ende geproffijteert sal hebben/ Ende boven dijen aenden Armen van A. jaerlicx vuijt te reijcken ende betaelen vijffentwintich gulden/ soe langhe hij Couterels naer syn vertreck int leven blijven sal/ maer vuyter schole houden scheyden sal ongehouden syn yet te restitueren ofte eenige recognitie den Armen te gheven/ Voor alle twelcke de voorss Ghecomm op adieu ende aggreatie van heurl. principale vande voorss stadtswege aende voorn. Couterels belooft ende toegeseijt hebben een huijs naer syn Couterels commoditeijt /Accijs ende impost wacht ende soldaten vrij exemptie vande Honderste Penn, mitsgrs. van alle Impositien dieder soude mogen vallen/ Onder expresse conditie ende reserve dat de magistraet van Arnemuyden vrijstaen ver­moghen keure ende optie hebben sal ommme de voorss vrijdomme den voorn. Couterels te laeten ende doen genieten ende prof­fijteren ofte de selve te redimeren ende in plaetse van dyen aende voorn. Couterels jaerlicx vuyt te reijcken twee hondert gulden welcke twee hondert gulden gegeven zijnde den voorn. Couterels gehouden soude wesen ende belooft mits dess syn eijgen wooninghe te versurghen ende alle lasten ende Imposi­tien te gelden ende betaelen neffens andere burgers ende Inwoonders vande stadt/ Vuijtgesondert alleene dat hem van stadtswege sonder syne cost geschoncken is het recht van poorterschap/

Alles sonder fraulde ende ter goeder trouwen Toirconde dese bij voorn. Ghecomm ende den voorn. Couterels onderteeckent opden XXen Jullij 1613/ Ende was onderteeckent Niclaes Zael J. Couterels P.Cannoije:

Hebben B+S+R tvoorn. contract voor goet aengenomen ende appro­beren mits dess mits behoudende aen henl. de keure ende optie om alle jaere de bedongen vrijdommen ofte de voorss twee hondert gulden te gheven/

Opden XXIIIIen Augusti 1613 pnt beyde Burchmrs. Pieter Sijm. Govert Heijndr. Jan Spierinck Willem Michielsz. Vincent van Onderdock Mr. Ingel de Bruijne schepenen Wouter Nachtegae; Claes Zael de Jonge Carst. Corn. Wouter Mertensz. Raiden/

Weer "over de vereeringhe bij de heer Jan Soggaert versocht"

Opde vereeringhe bij de heer Jan Soggaert versocht daeraff in de voorgaende vergaderinghe gehouden den XXen Jullij resolutie genomen werde/ Is andermael geres. ende bevonden de saecke soedanich te wesen datmen nijet geven en can/ Ten waere datter noch ijet sonderlincx quame van de ingeleyde Actien/ Als wanneer in alle eerbaerheijt opde versochte vereeringhe gedi­sponeert sal worden/

Is bij W+R geres. aen Herman Pietersz. van stadtswege geschre­ven te worden dat hij volgende de hantastinge aende Burchmrs. gedaen oversende het eerste jaer pachte van de wallen ende voorts sijn werck vande vroone comme voldoen/ Ofte dat tselve tot zijne laste bestelt ende syne borghe voor de pacht vande wallen aengesproecken sal worden/

Komt er in Arnemuiden een "Walschen predicant"?

B+S+R hebben gecomm. ende mitsdess dheer Burchmr. Claes Zael doude/ Omme inde classicale vergaderinghe te verschijnen ende te onderstaen offmen tot gerieff vande Walen nijet ende soude connen versien worden van eenen Walschen predicant/

Opden Xen Septembris 1613 pnt Merten Adr. burchmr. Pieter Sijm. Willem Michielsz. Vincent van Onderdonck Mr. Ingel de Bruijne Jan Sonnius schepenen Woueter Nachtegael Claes Zael de Jonghe Carst. Corn. Wouter Mertensz. Raiden/

Over de commissie van br. Merten Adr. en secretaris Pieter Cannoije naar den Haag.

Naerdat de Burchmr. Merten Adr. ende de secretaris Pieter Cannoije vuyt commissie van W+R inde Hage geweest ende thuijs gecommen synde rapport gedaen hebben hoe dat zijl naergevolcht hebbende die van Vlissinge ende Vere voor Commissaris in plaetse van ten principale te antwoorden exceptie geproponeert hebben van Incompetentie hebben B+S+R tselve voor goet aenge­nomen ende bij dess geres. voortaen in dese saecke Vlissinghe ende Vere te volghen/

Opden Ven Novembris 1613 pnt Corn. Wielant Bailliu/ Merten Adr. burchmr. Pieter Sijm. Govert Heijndr. Willem Michielsz. Vincent van Onderdonck Mr. Ingel de Bruijne Jan Sonnius schepenen Wouter Nachtegael Carst. Corn. Wouter Mertensz. Raiden/

Is Barthelmeeus Jansz. Turftonner ?

Opde Req. van Barthelmeeus Jansz. is bij W+R geres. ende geordonn, dat het huys daer hij van stadtswege in woont mitsg­rs. de glasen ende tgene achter aende vroone tot weeringhe van alle perijckel dient gemaect mette mintste cost mogelijck sijnde gerepareert ende gemaect sal worden/ Ende is voorts den selven Barthelmeeus Jansz. vergunt vuyten turff de stadt van elck schip trecht een quartier turffs/

Over het schippersgilde

De Req. vant schippersgilde nopende het betaelen vande Jaer­penn. tot Middelburch is gehouden in state/ Ende goet gevonden als die van Middelb. gesproecken worden van de mate/ Datmen oock van de Jaerpenn. vermanen zal/

Adriaen van Dort den Ouden heeft de eerste rechten bij het maken van doodkisten.

Opt versouck van Adriaen van Dort den Ouden is bij W+R geres. dat de resolutie opt maecken van de dootkisten in zyn faveur sal blijven in syn geheel ende soe die genomen/ Ende in geval­le den voors. Adriaen daer van nyet en begeert te prffyteren sullen die van W+R daer over disponeren naer heur welgevallen/

Weer een geval van exceptie declinatoir: dat een burger van Arnemuiden niet door de rechters van een andere stad mag verplicht worden te antwoorden als hij verhoord wordt

h.l.Antheunis Jansz. de Heyde contra Joris de Neve.

Bij ofte van wegen Antheunis Jansz. de Heyde pnt collegie van W+R dess stadt voor de vierschare der stadt Vlissingen ter Instantie van Joris de Neve binnen de stadt Vlissingen gearre­steert geweest zijnde geallegeert hadde exceptie declinatoir ende geconcludeert dat de saecke ende parthijen soude geren­voijeert worden voor Burchmrs. ende Schepenen dess stadt A. als syn competente Iuge ende dat by den gerechte van de stadt Vlissinge de voorss exceptie aff geslegen ende hij de Heyde gecondemneert was ten principale te moeten antwoorden/ Ver­souckende dyen volgende dat hij de Heyde soude vermogen behou­dens de goede gratie vande magistraet dess stadt voor dese reyse voor de gerechte van Vlissinge te principale te antwoor­den/ ofte dat het de magistraet gelieven soude in cas syl. goet vinden het appel van sijnentwege vande voorss sententie geinteriecteert tot voorstant van dess stadt gerechticheijt ende privilegien vervolcht te moeten worden den voorn. de Heyde acte te verleenen dat tselve geschieden soude buyten syne cost ende dat de stadt hem van syne te doenen oncosten soude rembourseren hebben B+S+R der stadt Arnemuyden voorn. tselve in deliberatie geleyt ende vuyte boucken registers vande stadt gesien hebbende / hoe tot noch toe in gelijcke saecken ende als over veel jaeren als de stadt in ongelijck beter staet was ?/ alsse Godt betert/ nu is gehandelt is geweest goet gevonden ende geord. gel. syl. expressel. den voorn. Antheunis Jansz. ordonneren mits dess het voorss appel tegen den voorss Joris de Neve eerstdaechs ende soe haest mogelijck wesen sal sonder meer tijt te verswijnen(versuijmen) ende verheffen ende tot syne coste gel. voor dess alle andre burgers gedaen hebben ende noch doen souden te vervolgen/ Ende sullen den advocaet ende procureur van stadtswege ende op stadt­sco­ste geordonneert worden henl. van stadtswege met den voorn. Heyde int proces tot voorstant van stadtsgerechticheijt te vougen ende de voorn. de Heyde van stadtswege versien worden van alle de bescheeden die bij de stadt syn/ ende tot sustenue vande voorss exceptie souden mogen dienen den voorn. de de Heyde op syn burgerlijcke eedt ende plicht expressel. bij dess verbieden die saecke ten principale voorde vierschaer van Vlissingen te beantwoorden ofte vervolgen/

Ende ingevalle de magistraet van Vlissinge hun met het voorss appel moyen ofte hun met den voorn. de Neve vougen twelck geensints can gepresumeert worden/ Soe den voorn. de Heyde tselve henl. aendienen/ Opdat tselve bij W+R alsdan in delibe­ratie geleyt ende opt dragen vande oncosten naerder gelet synde geresolveert mach worden tgundt bevonden sal worden te behooren/ Actum ten Raede opden Ven Novembris sesthien hondert derthiene/

Over het verhuren van de "buytendijcksche gorssinge den Veerschen dijck/ de cingel mitsgrs. de wallen.

Opde Req. van Corn. Licxe is goet gevonden ende bij W+R gecon­senteert aen Corn. Licxe voorss te verhuiren de buytendijck­sche gorssinge / den Veerschen dijck de cingel mitsgrs de wallen al in eenen bod ? op sulcke favorabele conditien alsmen sal connen bedinghen/ Daer toe mits dess gecomm. worden de burchmr. Merten Adr. den Tresorier Pieter Sijmonsz. ende den Secretaris/

Opden XIXen Januarij 1614 pnt beijde Burchmrs. Pieter Sijm. Govert Heijndricxz. Jan Spierinck Willem Michielsz. Vincent van Onderdonck Mr. Ingel de bruijne Jan Sonnius schepenen Wouter Nachtegael Corst, Corn. Wouter Mertensz. Raeden

Is bij W+R geresolveert de nijeuwe articulen gemaeckt op het groff soutmeten de meters vant grove sout voor te houden ende te die de nono?(nomine dei ?) besweeren ? ende henl. aen te seggen dat nopende mate ? in heurl. regardt gedaen sal wor­den/Ghel. als tot Middelb geschieden zal/

Visitatie van de scholen.

Tot visitatie vande scholen worden mits dess gecomiteert de voorgaende Commissarissen namel. de burchmr. Claes Zael doude Mr. Ingel de Bruijne ende de ministers dess stadt ofte eene van henl.

Is voorts goetgevonden geresolveert ende wort de Ghecomm. ten ontfange vande Honderste Penn. mits dess geordonn. de verval­len huijssen voorde verloopen ende onbetaelde Honderste Penn. vuyt te winnen ende te doen vercoopen/

Over de poging van Joris Brechtsz. om door het metselen van schoorstenen brandstof en kosten te sparen. Protest hiertegen:

het zou o.a. brandgevaarlijk zijn.

Opt vertooch van Anthenis de Heyde Jacob Michielsz. Pieter Cannoije daer bij aen Burchmrs. Schepenen ende Raeden der stadt Arnemuyden te kennen gegeven is/ hoe dat die van panne­ringhe dess stadt aen Joris Brechtsz. geconsenteert hebben opt perijckel te mogen maecken ende timmeren in sijn nijeuwe keten schoorsteenen niettegenstaende doppositie vande supplianten dat zijl. suppl. effter ongerieft sijnde versocht is daer inne bij W+R ex authoritate in tijts ende .. doen vande oncosten rijpel. gelet ende meer perijckels ende door oculaire inspec­tie daerinne bevonden sijnde als in het ordinaris wercken tot noch toe geobserveert steect behoorl. mochte versien den voorss Joris Brechts­z. van onnutte costen te doene beschut ende de suppl. van hett perijckel datter in steeckt daerdoor verbieden vant werck ofte anderss bevrijdt mochte worden hebben B+S+R voorn. gecomm. ende comiteert mits dess dheer Bailliu Pieter Sij­monsz. Govert Heijndr. ende Mr. Ingel de Bruijne schepenen omme mey Corn. Jacobsz. metser ende noch twee andre metselaers van Middelb. te ontbieden inspectie oculair te nemen de gelegentheijt vande saecke te onderstaen ende op alles ten nausten mogel. sijnde henl. informeren omme daer van rapport gedaen zijnde vorder gedisponeert te worden als naer behooren/

Anno 1614

Burchmrs.

Claes Zael doude

Willem Michielsz.

Schepenen

Jan Spierinck

Wouter Nachtegael

Carstiaen Cornelisz.

Mr. Ingel de Bruijne

Wouter Mertensz.

Jan Sonnius

Lenaert Teerlinck

Raeden

Pieter Sijmonsz.

Govert Heijndricxz.

Joris brechtsz.

Merten Adriaensz. Vincent van Onderdonck

Pieter v.d. Ghoes

In plaetse van Pieter Sijmonsz. Sa ..

Jochem Trente

Rapport na visitatie van de nieuwe keten van Joris Brechtsz. Conclusie: schoor­stenen maken dat maar de helft van de brand­stof meer nodig. Dat veroorzaakt oneerlijke concurrentie met "noodlottige" gevolgen voor de rest van de nering.

Ghehoort bij Bailliu Burchmrs. Schepenen ende Raeden der stadt Arnemuijden in Zeellt het rapport vande gene die opden XXen Januarij 1614 lestleden special. gecomm. zijn geweest omme inspectie oculair te nemen vande schoorsteenen die Joris Brechtsz. in sijn nijeuwe keete voorgenomen heeft te maecken/ Ende opde nijeuwicheijt vande saecke/ ende het onseker succes vandijen ende insonderheijt opde quade consequentie dieder vuijt te volgen staet/ al waert al op het .. schoonste genomen dat het ten besten mogelijck sijnde succedeerde/ behoorl. gelet sijnde als namel. dat in cas van goet ende gewescht succes te weten alsmen op die voet werckende met de helfft minder brants soude toeconnen gel. bijden inventaris vande voorss nijeuwicheijt gepresupponeert wort alle de andere keeten opden ouden voet vuijten memorie van alle menschen gebrocht hebbende ende noch werckende genootsaeckt souden wesen tot groote excessive coste daer veel schamele weduwen ende weesen niet tegen en connen de nijeuwe inventie naer te volgen ofte de keeten seffens te abandonneren ende laeten vergaen daer deure de cleene gemeente dieder noch is vaneen gescheurt ende seffens veriaecht soude worden als niet anders resterende om bijeen te blijven dan de voorss keetneringe/ hebben Bailliu Burchmrs. Schepenen ende Raeden voorn. goet gevonden de voorss nijeuwicheijt niet te gedoogen ende dijen volgende den voorn. Joris Brechtsz. geinterdiceert ende inter­diceren mits dess de voorss schoorsteenen te maecken/ ordonne­rende dijen volgende dat hij gehouden sal sijn neffens alle andere met sijn nijeuwe keete opden ouden voet te wercken Actum ten raide der stadt Arnemuijden opden XXVIIIen Januarij sesthien hondert veerthiene.

.........................datum

Jan Spierinck Wouter Nachtegael Carst. Cornelis Mr. Ingel de Bruijne Wouter Mertensz. Lenaert Teerlinck schepenen Pieter Sijmonsz. Govert Heijndr. Merten Adriaensz. Vincent van On­derdonck Pieter v.d. Ghoes Claes Zael de Jonghe Raeden

Het schijnt dat "eenighe personen" in de stad zouden willen komen wonen als er een Waalse predikant zou staan.

Omme te commen in comm. met eenighe personen genegen wesende hier binnen de stadt metter woone te commen mits dat henl. van de eene ofte de andere sjde soude versurcht ende gegageert worden een Walschen predicant/ Sijn bij W+R gecomm. ende worden gecomm. mits dess dheeren Burchmrs. Claes Zael doude ende Jan Spierinck mitsgrs. de secretaris Pieter Cannoije/ Omme soe de conditien eenichsints favorabel sijn te accordern henl. vast te maecken ende het collegie rapport te doene/

Voorstel aan de pachters om in het zomerseizoen het bier iets minder zwaar te belasten -met een halve stuiver- om voor meer afzet te zorgen.

De burchmr. Merten Adriaensz. is bij W+R gecomm. ende wort gecomm. mits dess Omme met de pachters over het jegenwoordighe somers saisoen te spreecken/ Ende te onderstaen off zijl. neffens de stadt soe veel souden willen minderen ? dat de tapeers om doorde groote vertieringhe(afzet) neringe te maec­ken/het bier soude connen een halve stuijver beter coop ghe­ven/

Over het veer tussen Arnemuiden en Goes.

De secretaris Pieter Cannoije is gecomm.ende wort gecomm. mits dess om met de magistraet der stede Ghoes nopende het veer tusschen der Ghoes ende Arnemmuijden te spreecken/

Opden XXIIen April 1614 pnt beijde Brs. Jan Spierinck Wouter Nachtegael Carst. Corn. Mer Ingel de Bruijne Wouter Mertensz. Lenaert Teerlinck schepenen Pieter Sijm. Govert Heijndricxz Merten Adr. Vincent van Onderdonck Pieter v.d. Ghoes Claes Zael de Jonghe Raeden/

Een verzoek aan de Staten van Zeeland om een "tractement" toe te kennen aan een te beroepen Waalse predikant.

Bijde Heer Burchmr. Claes Zael doude aent collegie van W+R gerapporteert sijnde op wat voet eenighe notabele gesinnen buijten alle twijffele hier binnen de stadt souden commen woonen/ Ingevalle hier eenen Walschen predicant quame ende die alvooren wettelijck beroupen ende bijde heeren Staten van Zeellt als andre predicanten souden moeten gegaigeert worden/ Is bij W+R geres. de heeren Staeten te versoucken ten eijnde henl. believe een Jaerlicx tractement tot onderhout van een Walschen predicant te consenteren ende te gedoogen datter een Walsche predicant op de ordinarisse maniere binnen onse stadt soude beroupen worden/ Daertoe special. dess gecomm. worden de Burchmr. Claes Zael de oude ende Jan Spierinck mitsgrs. de secretaris Pieter Cannoije/

Nieuwe tarieven waar de pachters mee tevreden zijn.

Ghehoort vuijt het rapport vande burchmr. Merten Adr. dat de jegenwoordighe pachters te vrede sijne op elck ocxhooft wijns vier gulden ende een halff mitsgrs, op elcke tonne biers vijff schell. min te ontfanghen als heur ordinaris recht is/he bb­en B+S+R goet gevonden ende den Excijsenaer geauthoriseert om van stadtswege mede op elcke tonne biers vijff schell. minder mitsgrs. op elck ocxhooft wijns vijff gulden minder vande tappers te ontfangen als de stadts gerechticheijt is/ des soe sullen de tappers gehouden wesen de stoop vande wijn te geven voor eene gulden de canne Ingels bier voor vijff grooten/ ende de pharo voor twee/ Daer naer de tappers geor­donneert worden hunn blicken (borden) te veranderen/

Junij 1614 ? .....

schepenen Govert Heijndricxz. Merten Adr. Vincent van Onderd­onck Pieter vander Ghoes Claes Zael de Jonge Raeden/

Jan Hauck mag onder voor hem gunstige condities in Arnemuiden zijn beroep (als "verver") komen uitoefenen.

Opde remonstrantie bij ende van weghe Jan Hauck wonende te Norwich in Ingelant is bij W+R den selvee Jan Hauck tot subsi­die van syn huishuire vergunt vier ponden Vls eens onder conditie dat hij drie jaere continuel. binnen dese stadt soude moete blijvne wonen Ende is voorts hen voor hen ende de gene die hij sal connen bewgen om hier metter (wone) te commen vergunt tgundt inde volgende acte geexpresseert is:

Idem

Opde remonstrantie bij Jan Hauc jegenwoordel. woonende te Noorwijts in Ingelant aen Burchmrs. Schepenen ende raeden der stadt Arnemuijden in Zeellt gedaen tenderende om met eenge vrijdommen van stadtswege vereert te worden Verclaerende van intentie te wesen sijn domicilie te veranderen ende sijn woonplaetse ende residentie hier binnen de stadt Arnemuyden te nemen ende hem te helpen met den stijl ende neringe die hij tot noch toe tot Noortwijts(Norwich) gedaen heeft/ hebben B+S+R voorn.thoonende heurl. goede genegentheijt die zijl. hebben tot de gene die hun souden begeeren hier neder te slaen ende de voorss stadt Arnemuijden te helpen penpleren ?? ende bewoonen den voorn.. Jan Hauck gratie geconsenteert ende vergundt consenteren ende vergunden gratis mits dess het poorterschap dess stadt mits doende de gewoonl. eedt daer toe staende / Vrijdom van wachte mitsgrs. het houden ende logeren van soldaten ende bovendijen vrijdom van Excijs op wijn ende bier ende gelijck de ministers secretaris ende andere gequa­lificeerde persoonen ex contractu offte andere singuliere respecten tot nu toe gehadt ende genoten hebben ende noch dagelijcx genietende zijn/ Ende dat voorden tijt van drie eerste jaere die den voorn. Jan Hauck binnen dess stadt woon­enzal/ Ende ingevalle eenige personen te Noortwits (Norwich) ofte elders wonende van intentie ende meninge zijn op het aengeven vande voorss Jan Hauck mede binnen de stadt Arnemuy­den te comen woonen/ hebben de Burchmrs. Schepenen ende Raeden voorn. den selve toegeseijt ende vergunt seggen toe ende vergunnen mits dess opden voet als boven het voorss poorter­schap/ Ende bovendijen voor gelijcken tijt van erste drie jaeren vrijdom van wachte van soldaten te logeren ende van excijs op wijn ende bier in boven / als alle ... den voorn. Jan Hauck geconsenteert is Actum ten Raede der Stadt Arnemuy­den ende opden VIen Meije zesthien hondert veerthiene/

Opden XXIen Junij 1614 pnt Claes Zael doude Willem Michielsz. Burchmrs. Jan Spierinck Wouter Nachtegael Carstiaen Corn. Mr. Ingel de Bruijne Jan .. Wouter Mertensz. Lenaert Teerlinck Govert Heijdricx. Merten Adr. Vincent van Onderdonck Jochem Trente Pieter v.d. Ghoes Claes Zael de Jonge Raeden/

Over het "schoone (te) maecken" van de vronen.

B+S+R hebben goet gevonden ende geordonneert de vroonen over eenige tijt begonst schoone te maecken voorts te ruijmen ende ten effecte te bringen/ Ende dat met het gelt dat noch te ontfanghen staet vuijte voorgaende quotisatie Ende ingevalle dat nijet toe en can commen worden de oude Commissarissen namel. dheer burchmr. Claes Zael ende Wouter Nachtegael bij dess geauthoriseert nijeuwe sulcken quotisatie te maecken als zijl. sullen bevinden totte treckinge ende onderhoute vant werck van noode te wesen/

Een ieder is verantwoordelijk om de vrone achter zijn huis schoon te houden. Daartoe wordt er toezicht gehouden.

Belangende de vroonen aende watersijde is bij W+R verstaen ende mits dess geordonn, dat ijeder gehouden ende is de vroon­en achter sijn huys schoone te maecken/ Ende soeder ijet gemeens moet gedaen ende gemaect worden/Is geordonneert dat het gemaect ende de costen daeromme te doene gemeene gedraghe sullen worden bijde ghene die in ofte door het gemaecte werck moeten bueren?(beuren ?)/ Omme .. van de toecommende quotisa­tie te doene / Ende voorts alles behoorl. opsicht te nemen mits dess gecomm. worden Govert Heijndr. aen de oostsijde van St. Joris poorte/ Ende St. Joris poorte / Ende aende westsijde Jan Sonnius ende Jochem Teerlinck mitsgrs. aende vischmarct tot aen Boutes Straetken ? dheer Bailliu / wordende de respective Commissarissen special. geauth. om de gebreckige te constrigeren/

Over "tmaecken van de peuije"

Opt maecken van de peije is bij W+R geres. dat men sal onder­staen voor wat prijs een steene puije ende van wat prijs een houte peuije soude connen gemaect worden daer naer de mintste cost voorde meeste geprefereert te worden Daertoe mits dess gecomm. worden de br. Claes Zael doude Willem Michi­elsz. ende Jan Spierinck/

Over de condities e.d. waaronder de "nijeuwe Schoolmr." aange­nomen wordt.

Omme met den nijeuwe Schoolmr. te commen in comm. sijn bij W+R mits dess gecomm. de burchmr. Claes Zael doude Willem Michiel­sz. ende de secretaris Pieter Cannoije wordende bij dess de voorn. Commissaris belast te onderstaen waer voor op het nauste hij het schoolampt soude willen bedienen/ Ende daer naer met Jan Couterels te spreecken/ ende van ofte vuijt sijn Jaerl. gaige soe veel te bedinghen als aende voorss schoolmr. al moeten gegeven worden/

Sinds de resolutie van de XXVen Februarij/Januarij 1602 mag de Baljuw niet meer de vergaderingen van W+R bijwonen, behalve in bepaalde gevallen.

Opde prop. gedaen voortaen inde vergaderinghe van W+R den Bailliu Wielant compareren sal ofte nijet/ Is bij W+R geres. dat den voorn. Wielant volgende de resolutie naert overlijden vande Bailliu Sijmon Romboutsz. opden XXVen Febr./Januarij 1602 nijet meer ordinarie sal compareren Ten Waere saecken hem nomine Officij ofte int particulier toucherent verhandelt moesten worden/

Over de rekeningen van de ontvangers van de Honderdste Penning en die van de Armmeesters.

De Ghecomiteerde Ontfangers vande Honderste Penn. over de stadt Arnemuijden mitsgrs. de Armmrs. dess stadt worden bij dess gelast humme respective rekeninge van alle openstaende jaeren eerstdaechs gereet te maecken de selve gereet synde de eene voor ende dandre gehoort ende gesloten te worden/ Ende is voorts geres. het Cohier vande Honderste Penn. de anno 1612 ende 1613 sal blijven als de voorgaende cohieren/ sonder voor dese reijse eenige ver.... te doene/

Over de opvoeding van een vondeling

Opt vertoogh vande Armmeesters is bij W+R geres. dat Pierken Cornelis de Roupers dochter het kint dat sij geraept heeft selver sal moeten houden/ mits des de Armmeesters gehouden sijn ende bij dess gelast worden de voorss Pierkens preuve ter cause vandijen in discretie te vermeerderen/

Over de "cleermaecker vuijt Ingelant". Overleg met het kleer­makersgilde.

Opde propositie vandat den cleermaecker vuijt Ingelant gecom­men geerne soude bijt cleermaeckers gilde gefavoriseert zijn sustinerende met minder te mogen ontstaen(zijn bestaan vinden) als de ordonnancie vant gilde mede brincht/ Sijn bij B+S+R gecomm. ende worden gecomm. mts dess beyde de heeren Burchmrs. Claes Zael doude ende Willem Michielsz. omme met deken ende Beleeders vant cleermaeckers gilde in comm. te comen ende te onderstaen wat die vant gilde voor dese reijse met ge­vouchlicheijt soude willen van heurl. ordinaris recht ter accomodatie ende aenqueeckinge van eenen nijeuwen burger manckeren? ende wort bij wet ende raet mits dess verstaen dat den voorn. Ingelsche cleermaecker ses weecken sal mogen werc­ken op syn poorterschap sonder het gilde subiet te wesen/

De "straete voor sijn deure" moet een ieder op eigen kosten onderhouden....

Naerdijen yeder sijn straete voor sijn deure in tijts toesien­de met cleene cost can onderhouden ende voorsien dat de ontramponeeringhe niet voorts en gae/ Dat anders genegligeert wordende compt te strecken tot groote scade vande stadt ofte burgers die daer naer de selve souden moeten bringen in state­/ Soo hebben B+S+R der stadt Arnemuyden goet gevonden te ordon­neren ende ordonneren mits dess dat ijeder burger gehouden sal sijn straete soo verre syn huijs ende Baillen (palissa­de;slagboom) streckt inde Lencte ende totte halve straete toe in de breete eerstdaechs te doen repareren ofte bij faulte van dije is de Bailliu dess stadt geauthoriseert ende wort geaut­horiseert mits dess daer de selve straete tot coste van ge­breckige burgers te doen maecken/ Ende alsoe de vroonen dess stadt inden voorleden jaere met groote coste begonst sijn te ruijmen ende tot volcominghe vandijen ende noch eenich werck resteert dat eerstdaechs bij de Commissie daertoe gedeputeert bij der hant genomen sal worden ende daertoe nootel. gerequi­reert wort de penn. daer toe gedestineert ende namel. de quote daerop ieder inde voorss vroonen suerede ?/

Een ieder die in gebreke is gebleven moet zijn quote (van de Honderdste Penn.?) aan de Commissarissen betalen.

Is daer van eenge tot noch toe in gebreecke geweest sijn te betaelen ? Soo hebben B+S+R voorn. geordonn. ende ordonneren mits dess dat ijeder gehouden sal wesen des gemaect sijnde sijn quote te commen furneren in handen vande voorn. Commissa­rissen ofte de gene die sijl. daertoe sullen gelieven laste te geven /Op pene dat de gebreckige daer vooren tot heure coste real. geexecuteert sullen worden/

Veel burgers zijn weigerachtig om het "clappergelt" te betalen.

Item alsoo de burgers ende Inwoonders dess stadt nu eenige jaere lanck ontlast zijn geweest vant waecken/ daerinne als­noch gecontinueert wort mits dat ijeder burger tot bevrij­dijnghe van sijn huijs ende tgene daer inne is betaele het clappergelt daerop ijeder gestelt is van welck voorss clapper­gelt niettenstaende het soe redelijck gestelt is dat het niet te compareren is bijde last vant waecken Alsooder eenige in weijgeringe sijn niet alleene heur quote op te bringen ende betaelen maer oock andere nu lange tijt betaelt hebbe weijge­rijck ? maeckende Soo hebben B+S+R voorn. geordonn. ende ordonneren mits dess dat ijeder burger ende Inwoonder nijemant vuijtgesondert gehouden sal sijn clappergelt betaelen Op pene dat alle gebreckige feijtel. tot heure coste daer vooren geexecuteert sullen worden/

Ghepubliceert ter peuijen der sadt Arnemuijden opden XXVIIIen Junij 1614.

Opden XXVIIIen Junij 1614 pnt beijde brs. Jan Spierinck Wouter Mertensz. ..... Teerlinck schepenen Govert Heijndr. Vincent van Onderdonck Jochem Trente P. vander Ghoes Raiden/

Hector Boddaert tot "nijeuwe schoolmr" benoemd.

Alsoo bijde Burchmrs. gerapporteert is dat Sr. Coutereels te vrede is vuijt sijn gaige te missen vijfftich gulden tsiaers ende twee ponden eens tot het verhuyssen vande nijeuwen schoo­lmr,/ Soe is bij W+R goet gevonden Hector Boddaert voor Schoo­lmr. aen te nemen/ Ghel. zij nu aengenomen ende hem toegeseijt is vijfftich gulden tsiaers ende twee ponden vls voor syn verhuyssen / Ende naerdije goet gevonden is Barthel het houden van schole gans op te seggen mits dat de Armmrs. hem sullen versien met sulcken weeckelijck onderhout als van noode wesen sal/Soe is het huijs ? daer Barthel in woont verhuirt ende den voorss Hector Baudaert bekent mits dess tzelve gehuirt te hebben voor vijffnentwintich gulden tsiaers Daermen jaerlicx aen sijn gaige corten sal/

Opden VIIIen Jullij 1614 pnt Claes Zael doude Willem Michiel­sz. Burchmrs. Jan Spierinck Wouter Nachtegael Carst. Corn. Mr. Ingel de bruijne Jan Sonnius Lenaert Teerlinck schepenen Govert Heijndr. Vincent van Onderdonck Jochem Trente Pieter van der Ghoes Claes Zael de Jonghe Raeden/

Joris Brechtsz. weigert voortdurend als Raad te "compareren"

Opde prop. van dat Joris Brechtsz. altijt geweijgert heeft ende noch jegenwoordich weijgerich is als raet oock ontboden wordende neffens andere Raiden te compareren wort bij W+R geres. ende sijn de dienende Burchmrs. special. geauthoriseert omme den voorn. Joris brechtsz. te ontbieden de oorsaecke van non comparatie aff te vraghen ende voorts totte het doen van den eedt te vermanen ende ist doenlyck te bewegen/ Ende in gevalle de voorn. Joris Brechtsz.­ weijgerich soude blijven van voorss eedt ende gewoonlijc comparitie te doene Syn de burchmr­s. voorn. geauthoriseert den voorn. Joris Brechtsz aen te seggen datmen hem daer toe met boeten ende andere penen constringeren sal/

"De peuije" van het stadhuis dient gerepareerd of vernieuwd te worden.

Alzoe Burcmmrs. rapport gedaen sijnde wat de peuije van steen wat oock de selve van hout/ Ende voorts wat die van lappen costen soude/ Is bij W+R geres. de voorss peuije met de minste cost te laeten lappen Ten waere dat het lappen soe costlijck soude vallen datmen bijcans om tselve gelt ofte wat meerder een steen peuije soude connen maecken/ In welcken gevalle men steen voor het lappen soude kiesen/

Opt req. tot obbouwinghe vande kercke van Oosterhout inden lande van Breda geordonneert geappostilleert te worden tnaer­volgende:

Er wordt een collecte gehouden ten behoeve van de kerk van Oosterhout.

B+S+R consenteren mits dess dat ten fijne in dese req. ver­haelt binne dese stadt Arnemuijden byde den.. vande gemeente een collecte gedaen sal worden/ Daertoe mits dess Commiterende dheeren Wouter Nachtegael ende Carstiaen Corn. schepenen dess stadt omme de voorss collecte nu sondage commende den XIIIen Jullij .. naerde predicatie int werck te stellen/ Versouckende derhalven de ministers dess stadt Ten eijnde henl. gelieve tselve de gemeente te vercondighen ende vande stoel aff te gheven/

Opden VIIIen Octobris 1614 pnt beijde Burchmrs. Wouter Nachte­gael Carst. Corn. Mr. Ingel de Bruijne Wouter Mertensz. Le­naert Teerlinck schepnen Govert Heijbdr. Merten Adr. Vincent van Onderdonck Jochem Trente Claes Zael de Jonghe Raeden/

Over het tractement van een te beroepen Waalse predikant: La Quellerie.

Dewijle dat volgende het rapport vande heer Burchmr. Claes Zael doude de Walen binnen dese stadt woonende belooft hebben tot onderhout vande nijeuwen Walschen predicant te furneren vijfftich gulden tsiaers namel. vijffnentwintich gulden voort halve iaer ende datter meer toe sal dienen/ Soe is bij W+R geres. om dat gevouchl. te vinden datmen sal pooghen particu­liere gunste soe veel te colligeren als doenlijck wesen sal/ Daer toe men sal gebruycken de gevouchlicxste middelen diemen sal connen beduncken/ Ende naer dat verscheyde vande magi­straet verclaert hebben wat zijl. daer toe jaerlicx ende particulier vuijt goetgunsticheijt souden willen contribueren ? Soe is bij W+R geresolveert aende kercke van Leijden ge­schreven te worden/ Dat onder correctie beter waere?/ dat de La Quellerie die volgende heurl. resolutie gesonden soude worden Om voor een halff jaer int Walsch predicken sijn com­missie crege voor een geheel jaer /Ende dat het in plaetse vande hondert gulden voort halve jaer bijde kercke voort geconsenteert werde twee hondert gulden /Datmen van stadtswege ordre stellen/ dat hem voort/vant? jaer noch hondert gulden bij ge­voucht werde/ Ende soet nijet soude moghen vallen/ Datmen effter den voorn La Quellerie voor een halff jaer aen nemen ende met den eersten verwachten sal/ Ende dat hem voort halff jaer boven die hondert gulden bide kercke hem geconsen­teert noch vijfftich gulden van stadtswege versurcht te wor­den/

Is bij W+R goet gevonden ende geres. vande Heeren Staten ofte haere Ed: Gecomm. Raeden te versoucken? copie vant comcept vande West-Indische Compagnie Daer toe mits dess gecomm. worden dheer Burchmr....... Wouter Nachtegael ende de secretaris.

Schoolmeester Baudaert krijgt een voorschot.

Is bij W+R geres. aende schoolmr. Baudaert op rekeninge van zijn gaige te avanceren 2 ponden 1 schell 8 grooten omme hem selven int coopen van hout turff ende andere nootsaeckeliche­ijt te moghen behelpen/

De kaden en het bolwerk moeten gerepareerd worden.

Gheproponeert zijnde oft het nyet noodich en is de kaijen te repareren ende het bolwerck met deelen ofte crammen van voord­er affvallen te preserveren is bij W+R geres. een raminghe gemaect te worden wat soo veel het eene als het andre costen soude/ Omme daer naer te resolveren watmen doen ofte laeten sal/

Opden Xen Decembris 1614 pnt Claes Zael doude Willem Michiels­z. Burchmrs. Jan Spierinck Wouter Nachtegael Christiaen Corn. Jan Sonnius Wouter Mertensz. Lenaert Teerlinck Schepenen Den Bailliu Wielant Merten Adr. Vincent van Onderdonck Jochem Trente Pieter v.d. Ghoes Claes Zael de Jonghe Raiden/

Men hoopt vervallen huizen te kunnen verkopen om de "verachterde" Honderdste Penn.daarvan te kunnen verrekenen.

Totte vercoopinghe vande vervallende huijssen voorde verachterde Honderste Penn. vuytgewonnen ende gedecreteert/ op datse souden mogen in behoorl. reparatie ende ten minsten vuijt perijckel gebrocht werden sijn van stadtswege bij W+R gecomm. ende worden gecomm. mits dess de burchmrs. Willem Michielsz. Jan Spierinck ende Merten Adr,/ Omme neffens de wethouders van sheere wege daer inne gevoucht sijnde den oorboir te doene/ ende te helpen maecken dat de huyssen soe vercocht worden datse in redelijcke reparatie gebrocht moghen worden/ Ende soe dat nijet vallen en wil is goet gevonden ende geres. de voorss huijssen ofte eenige vande selve voorde stadt in te coopen ende te verwachten wat Godt ende den tijt zal gelieven te gheven/

Vant repareren vande kaijen ende bolwercken andermael ver­maent sijnde is bij W+R geres. alle tzelve in state ende sucheantie(surseance=uitstel/opschorting) te houden totte toecommende somer/

De schippers van Middelburg komen met "een nyeuwicheijt"

Is bij W+R goet gevonden ende geres. dat de burchmr. Claes Zael doude neffens de burchmr. Merten Adr. als overdeken vant schippersgilde mitsgrs. den secretaris Pieter Cannoije metten eersten sullen gaen bij de magistraet van Middelb. om aff te loopen de nijeuwicheijt die de schippers van Middelb. soucken in treijn te bringen nopende de schippers hier int gilde aengenomen wordende/

OPden XVIen Januarij 1615 pnt Claes Zael doude Willem Michiel­sz. Burchmrs. Jan Spierinck Wouter Nachtegael Carstiaen Corn. Mr. Ingel de bruijne Jan Sonnius schepenen Govert Heijndr. Vincent van Onderdonck Jochem Trente Pieter v.d. Ghoes Claes Zael de Jonghe Raiden/

Mr. Jan Coutereels heeft "in de druckerie" een (leer)boek over "de experte conste van bouchouden". Hoe dient de stad hierop te reageren ?

Bij de Burchmr. Claes Zael doude geprop. sijnde dat Sr. Jan Coutereels gemaeckt ende in de druckerie hebbende een bouck nopende de experte conste van bouchouden door inductie van goede vrienden geres. is den selve bouck de stadt te dedice­ren/ Daer inne alsoo der groote reputatie gelegen is ende tot groote verachtinge ende cleenicheijt soude strecken/ Ingevalle de stadt gepreterieert ende den voorss bouck aen andere steden ofte grooter personage doorde hoepe van groot proffijt gededi­ceert werde/ Soe dient den voorn. Coutereels wel van stadtswe­ge hoewel daer weynich gelegentheyts toe is vereert te worden/ Opde middel ende quantiteijt van welcke vereeringhe lange gediscoureert sijnde is tselve bij W+R voor alssnoch gehouden in state/

Over de verpachting van de "stadtsvesten".

Vermaent sijnde datter wel eens eenighe genegen sijn om de stadtsvesten voor eenighe jaeren te pachten/ Is bij W+R geres. de verpachtinge vande selve int openbaere te doene voor sulck­en tijt ende op sulcke conditien alsmen sal raemen oirboir­licxst te wesen/

Middelburg wil "aen dese sijde van heurl.haven" een nieuwe houwer maken. enz.

Naerdijen die van Middelb. voorgenomen ende geres. hebben den nijeuwen houwer aen dese sijde van heurl. haven te maecken/ Omme het diep soe seer te bate te commen als henl. oirboir ende nodich te wesen/ Ende daer vuyt nootsaecklycke volcht dat zijl. nijet en sullen byde hantneme(n) het doordelven van de Lemmerplaete/ Daerdoore alleene ons diep te verbeteren staet/ Ende alsoe het voorss. werck voorde stadt ende de sobere gemeente der selver te swaer soude vallen/ soe is bij W+R gevonden ende mits dess geres. de sobere staet vande stadt ende het diep aende heeren Staten van Seellt te kennen te gheven/ Ende van haer E: M: te versoucken subsidie tot maec­kinge vant selve diep/ Daertoe mits dess gecomm. worden de burchmrs. Claes Zael doude Jan Spierinck ende de secretaris Pieter Cannoije/

Er moeten "behoorlycke rentebrieven gemaeckt" worden om het geld dat voor het stichten van een "Gasthuijs" vergaard zijn voorlopig goed te beleggen.

Byde heer burchmr, Claes Zael doude voorgedraghen ende ver­maent sijnde dat van de penn. die der bij de loterie mar Octroij van de heeren Staten van Seellt binnen dess stadt opgerecht tot opbouwinge van een gasthuijs verovert ende bij de stadt tot afflegginge van stadts lasten soe verre die hebben connen strecken geemploijeert sijn/ noch gheen behoorl. rentebrieven gemaeckt ende geexpedieert en sijn/ Is bij W+R geres. dat de selve brieven eerstdaechs gemaect ende volgende de Res. daerop genomen gedateert sullen worden/ Omme tot proffijte van het toecomm. gasthuys bewaert te worden/ daer ende byde ghenen diet behooren sal/

Over minder/meer "proffijtelycke/voordelige activiteiten m.b.t. de loterij.

Ende nopende verscheyden actien die inde voorss. loterie bij de ghecomm. tot bewint van de selve als beter gedaen dan gelaeten te worden ingenomen zijn/ Daer van sommighe met groote coste ende cleene bate vervolcht/ Sommighe nijet veer­dich geacht en worden om cost daer aen te doene/ Is bij W+R geres. dat van alle de voorss actien een generale Inventaris gemaect ende de stucke daer bij geleyt sullen worden omme naer examinatie van alle de voorss. actienmitsgrs. de bescheeden daer van synde naerder geresolveert te worden/ Wat tot ver­volch van de selve actien voortaen sal dienen gedaen ofte gelaeten te worden/

Als het onderhouden van de gevangenen en het voorzien van voedsel aan hen voor de baljuw te "costelyck" wordt, zullen de Armmeesters bij­springen.

Opt vertooch bijde Bailliu gedaen/ Daer bij hij te kennen gegeven dat het onderhouden vande gevangens alsser syn hem te costelyck valt/ Ten regarde vande sobere ofte gheen proffijten die der op de Balluage vallen/ Is bij W+R goetgevonden ende geordonn. dat soe wanneer daer gevanghe(n) wesen sullen tot alimentatie vande selve byde gemeente deure ommegaen sal worden/ Ordonnerende dat het leste verteerde bij de gevanghen van wege den Armen byde Armmeesters betaelt sal worden/

Mr.Adr. Cannoije wordt als "geboren Arnemuidenaar" en wegens zijn bekwaamheid bij voorkeur benoemd tot "ordinaris stadsad­vocaet"

Bailliu+B+S+R dess stadt Arnemuyden in Zeellt vertrouwende dat Mr. Adriaen Cannoije ingebooren dess stadt advocaet jegenwoor­del. postulerende voorden Hove ende Hooge Raide in den Hage / vuijt ingebooren affectie ende lieffhebben van dese stadt ende vorderinghe derselver in alle haere saecken alreede inden Hage hangende ende noch te comen/connen neerstel. ende trouwel. dienen/ ende die vorderen ende beneerstigen sal naer heijsch ende gelegentheijt van de selve hebben den selven Mr. Adriaen Cannoije tot ordinaris stadtsadvocaet gecoren ende gecomm. kiesen ende committeren mits dess / Actum ten Raide der stadt Arnemuyden opden XVIIen Januarij sethienhondert veerthiene ???

N.B. Dit is een begrijpelijke vergissing. Het jaar 1615 was nog maar net begonnen.

Davidt Taedts en de weduwe van een vroegere burgemeester wensen inzage van alle stadsrekeningen.

Dat wordt toegestaan door het Hof (van Holland ?)

Waren die rekeningen om prive-redenen niet openbaar en toegan­kelijk ?

In de vergaderinge van Bailliu +B+S+R der stadt A. voorgelesen sijnde de missive vande XXen Decembris 1614 geschreven by de heer advocaet Fagel aen den secretaris dess stadt Pieter Cannoije/ inhoudende onder andere hoe dat de saecke bij den voorn. Cannoije cum socys(sociis) rauwel.? te hove geinstitu­eert jegens Davidt Taedts ende de weduwe van de Burchmr. Claes Aebrechtsz. noch in de weecke daer te vooren gedient hadde/ Ende dat de saecke soo verre gebrocht was dat de voorn. Taedts mette de voorss. weduwe moesten desisteren van heurl. versouck daerbij syl. sustineerden dat de voorn. Cannoije cum socys gecondemneert souden worden de geheele stadts Arnemuijd­en rekeninghe telcken jaer op sijn behoorl. tijt gesloten over te leveren ende onder den secretaris van den Hove te bringen. Ende dat zijl. hebben moete te vreden wesen met de presentatie van wegen de voorn. Cannoije ende consorten wel mochten lyden/ Dat de voorn. Taedsts ende weduwe tot Arnemuyden de visie hadden van stadtsrekeninghe die daer vuijt tot heurl. coste te lichten soe veel extracten als zijl. souden bevinden noodich te wesen met adiectie dat de voorn. Cannoije cum sociis als litmaten van de magistraet der voorss. stadt A. voor soo veel in henl. soude wesen de goede hant soude helpen aen houden sulcx bij offte van wegen Davidt Taedts ende de voorn. weduwe versocht wordende dat zijl. mochten met de voorss. visie ende extracten opt spoedichste mogelijck sijnde geaccomodeert worden/ Ende naerdat het gehele collegie nominatim ? van de Bailliu aff tot den Secretaris incluijs affgevraecht sijnde offer ijemant bij offte wegen de voorss Davidt Taedts ende de voorss weduwe tot het vergunnen van de voorss visie ende het leveren van eenge extracten versocht ofte aengesproecken was geantwoort is dat men ende dat zyl. noch nijemant van henl. daeraff en wisten noch vernomen en hadde vuitgesondert Pieter Adriaensz. v.d. Ghoes die op sijn ordre gevraecht sijnde verclaerde vuyt den mont van Davidt Taedts verstaen te hebben dat hem Taedts de visie ende extracten boven gespecifficeert vergunt waeren sonder eenich voorder versouck te doene/ Ende naerdijen gedelibereert is wat in deze saecke tot vorderinghe van yeders gerechticheijt behoorde ende diende gedaen te worden hebben B+B+S+R der stadt A voorss niet willend yemant in syn goet recht vercorten ofte ijet onthouden dat henl. mogel. is te preserveren insonderheyt streckende tot ontlasti­ne van degene die tot dienst van de stadt heur eijgen personen ende goederen te pande gestelt hebben ende voor stadts schul­den dat henl. voor dess tijt van stadtwege onmogelyck is te remedieren/ in heur particulier aengespreocken worden den voorn. Davidt Taedts ende de weduwe van Claes Aelbertsz. soo wanneer sijl. sulcx begeeren sullen geconsenteert ende consen­teren mits dess visie ende lecture van alle de stadtrekenighen die sijl. sullen verclaerenende uigeren henl. dienstich te wesen/ mits dat de voorss. visie ende lecture geschiedt in presntie van te minsten twee wethouders dess stadt tsij Burch­mrs. ofte schepenen mitsgrs.den secretaris dess stadt/ Ende bovendijen sulcke extracten vuyte voorss rekeninge als zijl. iugeren sullen vuyte voorss visie ende lecture henl. noodich dienstich wesen/ Alles tot coste vande voorss versouckers to alle twelck de voorss wethouders ende secretaris special. geauth. zijn ende wordenspec. geauth mits dess Actum ten Rade der stadt Arnemuyden opden XVIIen Januarij

Opden XXen Januarij 1615 pnt Claes Zael doude Willem Michiels­z. Jan Spierinck Wouter Nachtegael Carst Corn. Mr. Ingel de Bruijne Wouter Mertensz. Lenaert Teerlinck schepenen Govert Heyndr. Merten Adr. Vincent van Onderdonck Jochem trente Pieter vander Ghoes Claes Zael de Jonge Raeden/

Over een verstandelijk en lichamelijk gebrekkige Fransman die "aangespoeld" is.

Voorgedraghen sijnde dewijle sekeren gebreckighen Fransman soo aen de sinnen als aent lichaem geheel ongesont bij nachte hier aent lant geset ende int huysken buyten de poorte achter het burgers wachthuijs gecoort ende gebonden gevonden is/ Wat men daermede voortaen soude aenrechten/ Is bij W+R geres. ende hebben de Armmeesters belast Ghel. de selve belasten mits dess in alles den oorboir te doene/ ende den man te versurchen van tgene noodich is/ Ende specifficatie apart te houden van tgene tselve costen zal/ Omme metter tyt daer toe debvoir gedaen zal worden geweten sijnde/ van waer den selven gecommen is ende wie hem hier gebrocht heeft/ te sien offmen soude connen tot recouvre van de gedaen oncosten geraecken/

Over het "overschot van de loterie penn." die zouden zijn "tot proffijte van het gasthuijs". Moeten er over dat geld "rente­brieven" geconcipieerd worden ? etc.

Bij de heer Burchmr. Claes Zael doude voorgeweest?? zijnde dat de rentebrieff tot proffijte van het gasthuijs bij ende tot laste van de stadt te depescheren over het overschot van de loterie penn. geconcipieert was/ Ende de voorss geconcipieerde rentebrieff behelzende wat het overschot soo wel van de tweede als eerste rekeninghe vande voorss loterie daer van het con­cept hier naer van woorde te woorde volcht:

Allen den genen die dese jegenwoordige sullen sien ofte hooren lesen B+S+R der stadt A. in Zeellt saluijt/ doen te weten ende bekennen mitsdess dat wij bij onsen gemeene overdrage wel ende wettel. geconstitueert hebben ende constitueren mits dess onse brieve het toecommende Gasthuijs dess stadt A. hondertdryent­sestich ponden zeve schell. eene grooten Vls goede sekere losrente tsrs. paijemente als jaerlicx ten dage van betalinghe binnen Arnemuyden voorss gancbaer wesen/ Ende in beursen vallen sal/ Vande hooftpenn. van welcke voorss rente wijl. voor ons ende vande voorss stadtswege bekennen mits dess volcomel. voldaen ende met gereede gelde ter somme van sessen­twintich hondert derthien ponden derthien schell. vier grooten geprocedeert vuyt het provenu van de loterie binnen dess stadt met Octroij van de heeren Staten van Zeellt tot opbouwinge van een gasthuijs binnen dess stadt opgestelt/ Volgens twee di­stincte rekeninge daer van gedaen sijnde veriniijcht ? ende geconsenteert te wesen/ Welcke voorss hondert hondert drijen tsestich ponden seve schell. eene groote Vls goede sekere losrente tsiaers/ Wijl. voor ons ende voor onse naercomelingen gelooft hebben ende geloven mits dess het voorss toecommende gasthuijs ofte andere recht ende acte vant voorss Gashuijs vercrijgende wel ende getrouwel. te betaelen alle jaere opden XXen meerte zesthien hondert derthiene commende ende soo voorts alle jaere van jaere te jaere telcken opden XXen meerte deen aen dander volgende ende eeuwel. ende erffel. ten eeuwig­he dage toe geduirende / Ten waere dat wij ofte onse naercom­melinge in gelijck officie de voorss rente eenge toecomende tijden begeerden te lossen/ ende aff te quyten/ In welcken gevalle wijl. voor ons ende voor onse naercommelinge gereser­veert ende express. besproecken hebben/ Dat wij ofte onse naercommel. de lossinge ende quitinge der voorss rente sullen mogen doen met hondert ponden Vls capitael seffens naer adve­nant de penn. sesthiene/ met meer maer niet met min/ tallen tijde als het ons ofte onse naercomelingen gelieven ende gelegen wesen sal/ Ende dat met alsulcke gelde als telcken ten dage der afflossinge binnen Arnemuyden voorss gancbaer wesen ende in beurse vallen sal/ Ende voorts met verschenen renten die als dan daeraff verschenen ende onbetaelt sullen wesen naer rato van tyde totvolcomminghe voldoeninge ende verseker­heyt van alle weecken wijl. voor ons ende onse naercomelingen het voorss toecomende Gasthuijs ofte acte daervan vercrijgende special. ten onderpande ende als special. hypotheeke verbonden hebben/ Ende verbinden mits dess alle de voorss stadts ordi­nariise ende extraordinarisse excijsen ende voorts general. alle de voorss stadts andre domeijnen ende incommen hoedanich die sijn mogen geen vuijtgesondert ofte gereserveert die wij ofte de voorss jegenwoordel. hebben/ Ende wij ofte onse naer­comelinghe in gelijck officie vande voorss stadts wege naer­maels hebben ofte vercrijgen sullen mogen/ Alle de selve onderwerpen ende sussubiecterende mits dess trecht bedwanc executie ende auctie? van allen heeren hoven rechten ende rechteren in Hollant/ Daer toe wij voor ons ende voor onse naercomelingen geremincheert hebben ende remincheren mits dess allen exceptien cavillatien(spitvondige rechtsgron­den/chicanes) rechten ende alle beneficien ende behulpsaemhe­den van rechten daermede wij ons ofte onse naercommelinghen in toecomende tyden in preiuditie dess jegenwoordiger hen soude connen offte mogen behelpen/ Selffs der wet diterende dat generale reminchiatie sonder voorgaende special. ? is van onweerde/ Alles sonder arch ofte list ende ter goeder trouwen /Ende in oirconde ende kennisse van alle tgundt voorss. hebben wij B+S+R voorn.dese bij onsen secretaris doen onderteeckenen ende met het groote segel der voorss stadt hieronder vuijthan­gende doen bevestigen/ Actum opden XIXen Meerte sesthienhon­dert elffe/

Twelck voorschreven concept ende formulier int volle collegie van W+R voorgelesen ende bij eenige geseijt sijnde dat het concept niet volcommel. ende was volgende de resolutie bij W+R daewrop genomen/ Sijn alle de resolutien opt emploijeren vande voorss loterie penn. ende nacomel. de resolutie collegialiter genomen opden XXXen meerte 1611 mitsgrs. opden XIen Februarij 1612 opgesecht ende voorgelesen/ Ende bevonden wesende dat bij de voorss resolutie van XIXen meerte 1611 bij W+R de opsien­ders van de voorss loterie absoluijtel. geauth. waeren omme de penn. vande voorss loterie nopende den eersten ontfanck opde stad op rente tegeven om de stadt ende de particuliere voorde stadt belast zijnde soo veel te verlichten als mogelijck wesen sal/ mits datse souden surge dragen dat het Gasthuijs daer van soude hebben behoorl. ende versekerde rentebrieven inder bester forme mogelijck sijnde /Ende voorts dat alle voorgaende ende onder verbanden tot laste vande stadt int regardt vande voorss gasthuijs ende voor soo ve(e)l de selve verbanden tvoorss gasthuijs soude connen preiudtieren affgedaen ende gecassert souden worden is daer vuijt occasie genomen de voorss opsienders vande voorss loterie aff te vragen wat nopende de cassatie vande voorss oude verbanden bij henl. gedaen is/ daerop zijl. geantwoort hebben hun vuijterste debvoir gedaen te hebben om de boven vermelde cassatie ende affdoeninge vande oude verbanden te wege te bringen/ ende dat zijl. altijt te vreden ende bereijt sijn geweest ende noch sijn heurl. verbant int regard vande armen ofte het gasthuijs te quitteren voor soo veel als aengaet het overschot vande eerste rekeninge over de loterie gedaen mitsgrs. voor soo veel ijeder daermede in sijn particulier ontlast is geworden/ Blijvende in hun geheel voor soo veel aengaet het overschot vande tweede rekeninghe vande loterie volgende de resolutie bij W+R daerop genomen opden voorss XIen Februarij 1612 mits dat de andre beneffens de voorss opsienders tot gelijcke indemniteijt van heurl. belastinge voorde stadt hebbende gelijcke out verbant ende realisatie op stadts domeijnen oock cederen moesten heurl. recht van hijpoteecke ende verstaen sijnde dat tselve soe lange de particuliere processen tot indemniteijt van eenijeder alreede geinstitueert ende noch te institueren duiren niet mogel. en is / soo hebben B+S+R op alle tgundt voorss ende de meeste versekertheijt vant Gast­huijs rijpel. gelet hebbende het expedieren vande rentebrie­ven tot behouve vant voorss Gasthuijs in conformitie vande voorss solemnele genomen resolutien soo opden XIX en meerte 1611 als opden vooorss XIen Februarij 1612 gehouden in stat tot dat de voorss processen inden Hage hangende tusschen de particuliere geinteresseerde voorde stadt getermineert sullen wesen/

Opden XXen Januarij 1615 pnt Claes Zael doude Willem Michiels­z. Burchmrs. Carstiaen Corn. Mr. Ingel de Bruijne Jan Sonnius Wouter Mertensz. lenaert Teerlinck schepenen Govert Heijndr. Merten Adr. Vincent van Onderdonck Jochem Trente Claes Zael de Jonge Raiden/

Johannes Rijcken en Jacobus Miggrode predikanten, worden vrijgesteld van het betalen van de Honderdste Penn. op hun huizen.

Bijde heer burchmr. Claes Zael doude geproponeert sijnde hoe dat de dienaren des Goddelijcken Woorts binne dess stadt in plaetse vande vijfftich gulden tsiaers die henl. alle jaere van stadtswege tot vervallinghe vande oncosten inde classicale vergaderinghe bij henl. ordinarie gesupporteert wordende pleghen toegeleijt ende vergunt te worden/ versocht hadden quijtscheldinghe van eenighe jaeren verloopen vande Honderste penn. op heurl. respective huijssen verloopen ende onbetaelt/ Ende voorts jaerlicx geeximeert te worden van tgene sijl. jaerl. van Honderste Penn. moeten contribueren hebben B+S+R der stadt Arnemuyden gesien hebbende vuijte rekeninge vande Hondertset Penn. op van daghe bij henl. opgenomen ende geslo­ten vuijt het Capittel van restanten dat Mr. Joannes Rijclen over de jaere 1609 van thuijs de Sijde Specx 1610 1511 1612 ende 1813 jegens XV schell. tsiaers schuldich is drie ponden vijffthien schell. ende Mr. Jacobus Miggrode van sijn huijs den Gouden Ingel de annis 1610 1611 1612 ende 1613 jegens XXIII schell. tsiaers vier ponden sesthien schell. vls om redenen hier vooren verhaelt den voorn. Rijclen ende Migrode geremitteert ende remitteren mits dess tgene zijl. respecti­vel. van verloope Honderste Penn. op haere huijssen 1613 incluijs ten achteren sijn/ Ende hebben voorts den voorn. Mr. Joannes Rijcken ende Mr. Jacobus Migroede ontlast ende geeximeert ontlasten ende eximeren mits dess van tgene zijl. in toecomende Jaeren volgende de ordre ende gemeene taxatie over heurl. huijssen inden Honderste Penn. jaerlijck souden moeten contribueren/ Verstaende ende ordonnerende dijen volgende dat heurl. respective huijssen in het Cohier over de Jaere zesthien hondert veerthiene eerstdaechs te maecken ongetaxeert sullen blijven ende alleenl. par memorie gebrocht sullen worden/ Naer alle twelcke de jegenwoordighe ende toecomende Ontfangers vande Hondertste Penn. dess stadt gehouden sullen wesen henl. te reguleren/

Opden eersten meerte 1615 pnt Claes Sael doude Willem Michiel­sz. Burchmrs. Jan Spierinck Wouter Nachtegael Corstiaen Corn. Mr. Ingel de bruijne Jan Sonnius Wouter Mertensz. schepenen Govert Heijndr. Merten Adr. Vincent van Onderdonck Jochem Trente Claes Sael de Jonghe Raiden/

Over de "saecke vant diep".

Omme tot Middelburch te vervolghen de saecke vant diep ende te procureren al dat crijgelijck is ende doenlijck wesen sal/ Worden bij W+R gecontinueert ende andermael gecommiteert de burchmrs. Claes Sael doude Jan Spierinck ende de secretaris Pieter Cannoije/

Op zoek naar informatie wat betreft "de plate ende stroomen".

Omme opde plate ende stroomen te gaen ende hun van alle gele­gentheijt soe naer te informeren als doenlijck wesen sal worden bij W+R mits dess gecomiteert den Bailliu Corn. Wielant de burchmr. Willem Michielsz. Wouter Nachtegael Jan Sonnius Carstiaen Corn. Wouter Mertensz. Claes Sael de jonghe ende Mr. Ingel de Bruijne mitsgrs. die vuijt collegie van W+R noch sullen connen vaceren/

Opden Xen meerte 1615 pnt Claes Sael doude Willem Michielsz. Burchmrs. Jan Spiereinck Wouter Nachtegael Carstiaen Corn. Mr. Ingel de Bruijne Jan Sonnius Wouter Mertensz. Lenaert Teer­linck schepenen Govert Heijndr. Merten Adr. Vincent van On­derdonck Pieter vander Ghoes Raiden/

Over de wevers van Leijden ?

Omme met de wevers van Leijden daer aff Joffrouwe Pours ende haer sone gesproecken hebben de saecke opde gedaen presenta­tien sonder meer toe te seggen final. aff te handelen sijn gecomm. dheer Bailliu Corn. Wielant Deheeren Burchmrs. Claes Sael doude Jan Spierinck ende Merten Adr. mitsgrs. den secre­taris Pieter Cannoije/

Weer "vande saecke vant diep"

Tot vorderinghe vande saecke vant diep sijn bij W+R gecomm. ende worden andermael gecomm. mits dess dheeren Burchmrs. Claes Sael doude Jan Spierinck ende de secretaris Pieter Cannoije Ende worden tot heurl. assistentie ende verlichtinghe daer bijgevoucht ende bij dess mede gecomm. dheer Bailiu Wielant Wouter Nachtegael ende de burchmr. Mereten Adr. Ende worden alle de selve Commissarissen bij dess special. geauth. om in alles den oirboir te doene de principaelste poincten bij geschrifte te stellen henl.van alles grondel. te informeren /De heeren Commissarissen vande heeren Staten wel te onder­rechten/ Ende soot mogelijck is met suffisante redenen te beweghen om goet rapport aende heeren Staten te doene/

Over de verpachting van de windmolen aan Barthelmeeus Parck.

Omme de wintmole dess stadt aen Barthelmeeus Parck jegenwoor­dighen meulenaer vuijter hant te verpachten voorde tijt van twee jaeren ingaende met meije 1615 commende sijn bij W+R gecomm. Ende worden bij dess geauth. de burchmrs. Claes Sael doude Jan Spierinck Ende den secretaris Pieter Cannoije Ende dat voor sulcke prijs als sijl.naer gelegentheijt van saecken inde redelicheijt sullen connen bedinghen/ Alles tot meesten dienste vande stadt/

Over de verpachting van "den dijck vande stadt tot het oude gat"

Moet van gelijcke verstaen dat den dijck vande stadt tot het oude gat mede verpacht sal worden ten meesten proffijte vuijt­er hant metvuijtsettinghe van caerten ofte anders soe best tewege gebracht sal connen worden/

Er worden strenge straffen opgelegd aan "verlopen" personen die vernielingen aanbrengen aan dijken, hoofden, kaden enz. of stelen uit bewoonde of onbewoonde huizen enz. Dat was in heel Zeeland het geval en niet alleen in Arnemuiden.

Naerdijen verscheijden personen hun soe verre verloopen dat se nijet en schromen hooffden kaijen bermen ende bruggen de stadt ende tgemeene lant aencommende van ijser en hout te brooven/ Ende voorts thuynen staecken masten palen/ Soede graeffeliche­ijt de stadt als particuliere aencommende te vervoeren ende tot heurl.particulier proffijt soe in brant als anderss te emploijeren/ boomen aff te houwen ende boven dijen de steenen vande Teerlinghe vande meule ende oock het nijeuw metselwerck dess stadt aff te breecken alle leech staende huijssen te invaderen het loot ijser hout steen ende andere materialen te ontvremden Deure vensers schutselen ende andere commoditeijte vuijt te breecken ende daer van nijet alleene off het haer eijgen goet waere te disponeren maer min noch meer als rooff-goet te tracteren/ Soe hebben Bailliu Burchmrs. Schepenen ende Raiden omme daer inne te voorsien naer behooren boven dat de bescreven rechten ende diversche placcaten vande heeren Staten daerop rigoreusel. disponeren voor eens ende voor all geordon­neert ende verboden ende geinterdiceert verbieden ende inter­diceren wel scherpel. mits dess allen ende eenijgel. wijt het sij binnen dese stadt wonende ofte van buijtyen commende eenighe hooffden kaijen bermen muiren huijssen bewoont worden­de ofte leech staende ofte oock eenighe ledighe erven van eenighe materialen tsij hout steen ijser loot ofte hoedanich het soude moghen wesen te ontblooten vercorten ofte berooven van daer te vervoeren ofte vervremden op pene van als openbae­re dieven ende als huijsbreeckers volgende de rechten ende placcaten noch onlancx bijde heerenStaten van Seellt gedaen publiceren mette coorde gestraft ende ter doot gebrocht te worden/ Ende boven de consideratie daer toe staende de gesto­len ofte vervoerde materialen viervout vuijt heur achter te laeten goeden voldaen te worden/ Tot welck eijnde den Offi­cier(Baljuw) dess stadt mits dess gelast wort scherpe toesicht te nemen ende hem ccurieusel. te informeren opde ghene die hun int tgundt voorss eenichsints souden moghen verloopen/ Ver­staende wel express. dat opde aenclachte vande Bailliu ende ijemant op tgundt voorss bij den voorss Bailliu achterhaelt sijnde alwaert oock seve jaeren naerden dach dat het delict vande affbrekinghe ofte beroovinghe geperpetreert waere recht ende Iusticie geadministreert sal worden Inder vouge ender maniere boven verhaelt/ hebbende Burchmrs Schepenen ende Raiden voorn. den Bailliu dess stadt special, geauth. de huijsen vande personen daer van hij suspitie (verdenking) heeft ende hem aengebrocht sijn ofte noch aengebrocht sullen worden te moghen visiteren ende huijsouckinghe te moghen doen/ soe dickwils ende soe wanneer als het hem goet duncken ende gelieven sal / hebben voorts B+S+R voorss geordonn. enz. mits dess dat alle herbergiers ende oock die gewoone sijn slapers te leggen gehouden sullen wesen alle avonde aende Bailliu voort luyden vande negen vuir clocke over te bringen een billet inhoudende de naemen vande ghene die daer die nacht logeren sullen op de boete van twee schell. te verbeuren voor elcke person die nijet overgebrocht sal wesen/

Ghepubliceert ter peuijen der stadt Arnemuyden opden Xen meerte 1615/--

Een verzoek van de bierwerkers.

Opt versouck vande bierwerckers is bij W+R geconsenteert ende wort geconsenteert mits dess heurl gereetschap bij provisie ende tot wederseggens toe te moghen leggen ende bewaeren inde balance tot heure coste/

­

Opden XIIIen meerte 1615 pnt Claes Sael doude Willem Michiels­z. Burchmrs. Jan Spierinck Wouter Nachtegael Carstiaen Corn. Mr. Ingel de Bruijne Jan Sonnius Wouter Mertensz. Lenaert Teerlinck schepenen/ Merten Adr. Vincent van Onderdonck Govert Heijndr. Pieter v.d. Ghoes Jochem Jansz. Trente Claes Sael de Jonghe Raiden/

De particuliere rekening van de excijsenaer moet "bijt heele collegie" voortaan "gedaen ende gesloten" worden.

B+S+R hebben goet gevonden geordonneert ende geresolveert enz. mits dess dat de particuliere rekeninghe vanden excijsenaer daerop stadtsrekeninghe gefondeert ende gesloten worden voor­taen gedaen ende gesloten sullen worden bijt heele collegie van W+R Ofte ten mintsten het heel collegie daer over geroupen sijnde/

De "Ontfanghers vande Hondertste Penn." behouden hun "oude loon" en moeten een nieuw Cohier "maecken". enz.

Is voorts bij W+R geresolveert ende sijn de Ghecomm. Ontfan­gers vande Hondertste Penn. opt oude loon gecontinueert ende belast het nijeuwe Cohier vande Jaere zesthien hondert veer­thiene te maecken opden ouden voet ende tselve mette restan­tenvande voorgaende jaeren/ Soe naer te innenals doenlijck wesen sal/ Ende voort expireren vant jaer 1615 immers voort sluijten van stadtsrekeninghe de anno 1615 daer van rekeninge te doene/ Ende het veroverde slot in ontfange te bringen/

Opden XIIIen Junij 1615 pnt Willem Michielsz. Merten Adr. Burchmrs. Jochem Trente Vincent van Onderdonck Wouter Nachte­gael Claes Sael de Jonghe Jan Coutereels Carst. Cornelis Lenaert Teerlinck schepenen Govert Heijndr. Jan Spierinck Pieter v.d. Ghoes Claes Zael doude Jan Sonnius Wouter Mer­tensz.

Over de organisatie van de Walsche gemeente.

Opde prop. opt versouck vande Walsche gemeente is bij W+R geres. ende bij dess geordonn. van stadtswege aen den Walschen predicant tot Vlissinghen geschreven ende versocht te worden Ten eijnde hem gelieve ordre te helpen stellen datter moghen tot queeckinghe van een Fransche gemeente Walsche diakenen ende ouderlinghe gecoren ende bevesticht worden/

Mr.H. Baudaert heeft geen orde en krijgt geen verhoging van gage.

Opde Req. van Hector Baudaert schoolmr. dess stadt is bij W+R geres. den voorn. Baudaert noch gheen verbeteringhe van gaige sal toegeleijt worden/ Ende dat hem beter ordre in sijn schoolhouden geprescribeert sal worden/

Opden XIIIIen Junij 1615 pnt Willem Michielsz. Merten Adr. Burchmrs. Jochem Trente Vincent van Onderdonck Wouter Nachte­gael Claes Sael de Jonghe Jan Coutereels Carst. Corn. Lenaer Teerlinck schepenen Govert Heijndr. P,A. v.d. Ghoes Claes Sael doude Mr. Ingel de bruijne Jan Sonnius Wouter Mertensz. Rai­den.

Hulp gezocht bij prins Maurits o.a brieven van recommandatie

Omme naerden Haghe bij Sijn Excie te trecken ende de sobere staet ende gelegentheijt vant diep voor de stadt Arnemuyden ende daeromtrent te remonstreren/ Ende de middel daer doore tvoorss diep eenichsints soude moghen gesecoueert worden sijn Excie voor te draghen Ende van Sijn Excie brieven van recom­mandatie aen de staden van Seellt te versoucken omdes te gevouchlycker tot subsidie te geraecken/ Ende voorts in alle den oirboor te doene sijn bij W+R gecomm. dheerenBurchmrs. Merten Adr. Claes Sael doude ende den Secretaris Pieter Can­noije.

Schippers met turf aan boord mogen geen "goet bier: aan boord hebben voor de arbeiders.

Wort oock alle schipers turffbringende express. geinterdiceert in heur turffschepen ofte schuten gheen goet bier op te doen ende aen lant liggende te laeten drincken bij arbeijders ofte yemant anders/ Op pene van telcke reyse te verbeuren thien schell.

Over het zich houden aan de eed en de artikelen enz. van de ordonnantie m.b.t. de arbeiders.

Hebben voorts Ba+Bu+S+R alle arbeijders op heurl. burgelijcke plicht eedt ende gehoorsaemheijt die sijl. ende elcke van henl. de stadt schuldich sijn geordonn. enz. mit dess wel express. de voorss. ordonn. in alle haere poincten ende Arti­culen naer te commen ende te achtervolghen/ Op penen dat soe yemant bevonden sal worden daer jegen ofte eenich poinct van de selve gedaen te hebben in ses weecke nyet sal mogen wercken voor de eerste reyse ende voor de twee reyse op gelijcke boete/ Ende voorts correctie van de stadt/