ZA Inventaris Gemeente Arnemuiden nr. 1121
Wilhelm byder gratien godts Prince van Oraengnen graave van Nassau van Catzenellenbogen van Vianden Dietz Lingen Bueren Leerdam etc Marquys vande Vere ende van Vlissingen Heere ende Baroen van Breda van Diest Grimbergen etc
Stadthouder ende gouverneur-generael van Brabant Hollant Zeelant Vrieslant / Ende Admirael vande Zee van herwaert overe
Allen de genen die dese jegenwoordige sien ofte hooren lesen sullen Saluyt/ Alsoe wy verstaen nyttegenstaende verscheyden placcaten ende geboden inde landen ende Graeffelickheyt van Zeellt hier te vooren vuytgegeven ende gedaen publiceren opde jacht vogelrie visscherie ende anders maer nochtans tgeene nyet en wort achtervolcht noch onderhouden al tot groote preiuditie ende achterdeele deser provincie
Om beter te versien by desen dat alle ongeregeltheden ende schaede vande lande ende ingesetenen van dyen worde geweert ende principael van nyeus goede order mach worden gevolcht ende onderhouden opden jacht vande haesen ende conservatie vande conynen inde duynen ende andere waranden der selven provincie tzy van voogele ofte andersins/ Soo ist dat wij met admissie van de Staeten vande zeeven lande de voorscreven placcaten houdende in figuer in alle heuren poincten ende merckelick oock onvermindert ? die gerechticheyt ende privilegien vande ambachtheeren van elck quartiere ofte hunne gecommitteerde conform die keure van Zeelnt ? ende de jaegers recht in goede redenen gefondeert/ mitsgaders oock by desen derogerende alle andere voorgaende ordonancien desen contrarierende hebben geordonneert ende gestatueert ordonneren ene statueren de poincten ende articulen hier naer volgende
Dat nyemant wie dattet zy crysvolck ende soldaten als andere vuytgenomen die voorss ambachtsheeren als vooren ende gelyck recht door gunste temporeele oft van officie wege genietende elck inden synen respectivelyck en zal mogen jaegen wiegen ? spannen oft andersins vangen oft krencken eenich wilt noch insgelycx te mogen jaegen achter lande met roers oft pistoletten om eenich wilt te schieten of dooden in eeniger manieren noch oock in eenige visscherie oft wateringen grachten ambachtsheeren ofte particuliere persoonen toecommende binnen slants te visschen oft steken met eenige instrument daer hy geen gerechticheyt en hebbe /Al op de verbeurte van de roers ende thien keysers gulden voor deerste reyse voor de tweede reyse op de pene van twintich gelycke guldens/ Ende de derde reyse opde verbeurte van dertich guldens ende arbitrale correctie/
Item dat geen ambachtsheeren ofte hunne gecommitteerde veel min andere zullen vermogen te jaegen wiegen spannen ende anderss vangen oft creyncken oft doen vangen eenich wilt in tyden als de sade liggende is ene geduerende de sade ende wetene van halff february tot sinte jacobsdach daer naer sullen schuldich syn hunne honden te blocken met een hout drie voeten lanck ende zulcx dat zy geen schaede doen en zullen commen aen eenich wilt op pene van arbitrale correctie ter parater executie ende daeren boven van gesuspendeert te worden te mogen jagen oft wiegen in vier jaeren daernaest volgende opde boete van vyftich guldens telcker reysen te verbeuren/
Item dat de voorss ambachtsheeren hunne gecommitteerde oft andere geen gespanne en zullen mogen maecken oft samen jaegen met geleende ofte geraepte honden op gelycke pene als vooren dan binnen haere ambachtsheerlickheden ende nyet wyder /
Item dat de voorss ambachtsheeren noch hunne commissien oft andere en zullen vermogen hun recht van jaegen wiegen spannen ende andersins verpachten vercoopen oft oversetten aen eenige duynmeyers oft andere mechanique als …….. coopers vercoopers van eenich wiltpastey backers taverniers oft ander wij gebieden wij op gelycke pene als voorn voorde ambachtsheeren hunne commissien ende andere recht oft consent hebbende als vooren/ Ende van voorss mechanicque die tzelve zullen aennemen op pene van arbitrale correctie /
Item dat nyemant tzy pasteybackers taverniers cabarettierders ofte andere geen recht oft consent hebbende als vooren en zal mogen vercoopen noch vuyt de lande vooren vermelt wilt de duynmeyers oft pachters van duynen ende waranden oft degenen die blycken tzelve vanden duynmeyers oft pachters van duynen gecocht hebben daeraff den officier vande Iurisdictie kennisse zal nemen vuyte gelegentheyt en qualiteyt vande persoon vuyt zyne gewoonlicke ende dagelycxsche handelinge
Item dat nyemant hen en zal vervorderen iemandts honden tontbeijden ? oft ontvremden om daer mede te jaegen by dage oft by nachte op pene van thien guldens/
Item dat men degene diemen bevinden zal frequentelyck met liggende oft met staende garens op eenige dammen oft paden oft met borsen faretten aertstricken oft diergelycke instrumenten jagende by dage of by nachte op eenige conynen hasen of anderssinss op ander wilt zal verbeuren voor deerste reyse vyftich guldens ende voorts staen tot arbitrale correctie/
Item dat elck lantman wonende ontrent twee hondert roeden by die duynen oft waranden daer eenich wilt hem is onthoudende binnen acht dagen naerde publicatie van desen hunne honden wesende vande groote van eenen …. Spilloen ghehouden zal wesen die te poote teerste lit boven de voet ofte enen block als vooren aende hals continuelyck te houden hangende swaer nade groote ende qualiteijt van de honden zulcx dat die nyet machtich en zullen zyn eenige schade te doen aen twilt Op de verbeurte van deerste reyse dat zulcke honden ongepoot oft ongeblocket zullen bevonden worden van drie guldenen voorde tweede reyse van zes guldenen ende voorde derde reyse van arbitralyck gecorrigeert te worden/
Item dat geen lantman hebbende in pachte eenige vroonen streckende aende duynen oft waranden ende hunne beesten daer op weydende oft doen weyden en zal aldaer eenige honden gepoot oft geblockt oft nyet als vooren mogen houden oft laeten commen op de verbeurte als vooren te verhaelen ofte geene vuyt wiens name die wachters daer zullen gecommen zyn/
Item soe bevonden wort eenige wachters van beesten oft andre gerooft te hebben eenige edel vogel nesten oft van eenige conynen oft eenich jonck haes dat die boete daeraff hier vooren vermelt sal verhaelt worden aende meesters oft anders vande zelve ofte pachters vande warande /
Item opdat daer helmplantinge alom worde gepreserveert ende die conijne bergen oft aerden nyet en worde verstopt ende ende vertreden verbieden ende interdiceren wij dat nyemant eenige peerden hoorenbeesten out oft ionck of eenig verckens schaepen oft lammeren in oft opde duynen en zal mogen laeten weyden behalvens de duynmeyers inde valleyen die verpacht zyn tot Ettinge Op de verbeurte van twaelff stuvers ende voor elck peerd oft hooren beeste vyf schellingen vls/
Item dat alle lantluyden jachthonden hebbende Ofte suspect van eenich wilt te creyncken ofte bederven zullen gehouden wesen deselve te dooden oft buyten dese graeffschappe te versenden binnen acht dagen naer dat hy daeraff byden ambachtsheeren oft hunne commisen duynmeyers ofte pachters vande duynen oft warande zullen wesen geinsinueert sonder oock dat dambachtsheeren den huys luyden zullen mogen toelaeten eenige honden als voorss is te houden Op pene van X carolus guldenen ende verbeurte vande hont/
Item dat alle gaeren hernas ? ende Instrumenten daer mede eenige die tzelve nyet toegelaeten is als vooren souden willen oft mogen vangen eenich wilt sullen genoomen geconfisqu(e)ert ende verbeurt gehouden mogen worden vuytgenomen de gemeene cloot bogen die men nu besicht voor tyt verdryf verbieden oock dat nyemant die duyn meyers oft pachters vande duynen oft waranden en zal mogen iniureren met woorden oft met wercken Op pene van tegen alsulcke geprocedeert te worden als geweldigers verbiedende voorts eenige runderen schapen calveren ofte enige andere vee swaere gansen hoenderen eynden de goede borgeren oft ingesetenen oft lantsaeten toecommende tzy binnen den steden oft ten platten lande wech te doene te nemen oft te schieten noch oock eenige boomen plantsoenen ofte andere houde/houwen hoedanich die mogen wesen/ die gemeene saecke oft oft andere luyden toecommende aff te houden snoyen cappen oft eenichss te beschadigen / Verbiedende ende interdicerende voorts eenen yegelick van wat conditie ofte qualiteyt hy zy in te gaene ofte treden in eenige huysen boogaerden erven hoven ondancx oft sonder consent van de eygenaers oft pachters van dien/ Noch oock eenige vruchten tzy van boomen oft andere hoedanich die zelve mogen zyn/ Aldaer met gewelt oft heymelyck te nemen ofte steelen al op pene van arbitralyck gecorrigeert te worde tot exempel ende spiegel van alle andere die voorss boeten ende penen zullen worden gedeelt een derdepaert tot proffite vande armen daer dexecutie vallen zullen dander derdepart tot proffite van de officier die dexecutie doen zal ende tlesten derde tot proffite vande aenbrenger oft duynwaerder pachters ende meesters van de duynen ende waranden daer die faulte geschiet oft achterhaelt zal wesen Ordonneren oversulcs alle officieren iusticieren ende wethouders de voorss peenen ende boeten scherpelick ter executie te leggen sonder faveur oft dissimulatie nyettegenstaende oppositie oft appellatie diewelcke wy daertoe authoriseren mits desen Gebieden ende bevelen alle coronellen Capiteynen ende andere die eenichssins aengaen mach: dit zelve placcaet onder hun crijsvolck oock strictelyck te onderhouden ende doen onderhouden want zulcx den dyenst vanden lande is verheysende
Des toirconde hebben wy dese met onsen naem geteeckent ende onsen segel daer onder aen doen hangen.
Gedaen in der stadt van Antwerpen op ten achtsten dach van Februarij des jaers XVc ende drientachtentich ende was onderteeckent Guillem de Nassau opde ploye stont geschreven by myn Genadigen Heere den Prince ende was onderteeckent Bruyninck ende was besegelt met eenen rooden zegel hieronder vuythangende in dobbelen steerte
Ghepubliceert opden XXVI april 1583