Kladtranscriptie van een placcaat tegen de Pest.
Uit: "Diversche Placaeten ende Verboden van de Magistraet deser Stadt beginnende 1573 tot 1586.
ZA. Gemeente Arnemuiden 1200 inventarisnr. 161.
Burchmeesteren,Balliu, Schepenen ende Raide deser stadt
considereerende dat deze periculeuse ende sorggelicken tijdt vande contagieuse ende haestiche siecte (geseyt de peste) die alreede(Godt betert) binnen ende buijte desen eijland in diversche plaetsen ontsteken ende regueerende es) dewelcke duer dyen den menschen elck anderen niet schuwende geschaepen zoude zijn zoe lancx zoe meer binnen deser stadt ende Iurisdictie der zelver te verspreyen/om tzelve te verg(h)oeden ende voorcommen zoe veel in hemlieden es/ hebben geconcipieert ende geaccordeert zeker Ordonnantie provisionael de welcke sylieden bevelen ende gebieden in alle zijne poincten ende articulen onverbrekelick onderhouden te werden.
In den eersten dat nyemant hem en vervoordert van wat conditie hij sij van buyten deser stadt binnen dezelve te brynghen ofte oock eenighe Ingeseten in haer huysen te ontfangen,eenighe persoonen besmet zijnde met de voors.zieckte ofte peste ofte daervan suspect zijnde mede besmet te moghen wesen/ als commende vuijt eenighe plaetsen ofte huysen daer de voorn(oemde) sieckte reguerende ist/op peyne van telcke reyse te verbueren thien Carolus guldens ende daerenboven arbitral(ick) gecorrigeert.
Item oft gebuerde dat de voors. sieckte in eenigh huys ofte huysen binnen deser stadt ofte Iurisdictie van dyen waere ofte geraeckte te commen (Des God verhoede) ofte eenighe suspitie(suspectie) waere duer yemants overlijden daervan gestorven te moeghen wesen/ In sulcken gevalle zullen die overgebleven(en) van den huyse tzy man/vrouwe/cnaepe/ioncwyf/ ofte ander huerlynck, gehouden wesen van stonden aen tzelve te kennen te geven aen huere gebueren/ofte andere ten fyne de zelve gevisiteert werden by de pestmeester ende by Burghmrs. ende Schepenen daertoe gestelt al eermen eenigh doode zal moghen doen ofte laeten begraven op peyne van xx schellingen .
Item dat alle persoonen van binnen deser stadt ende Iurisdictie der zelver generende met de voors. sieckte te visiteeren, cureeren ofte de zelve ziecken bewaeren ende dienen binnen stadt etc., tzy of daer yemant gestorven is oft nyet, hem nyet en zullen vervoorderen te vinden onder eenighe vergaderinghe van volck/ ofte by daeghe te gaene achter straete(langs de weg) naer den ses uren smorgens/ ende voor den zeven uren tsavonds/voor ende naer welcke geprefigeerde vuijre zyl(ieden) zullen moghen haelen over al binnen deser Stadt tgundt(hetgene) hen van noode wesen zal/ Gelick hem oock mede zullen reguleeren alle persoonen van de Huysghesinne daer yemant zoe voors.is gestorven ist/mits by henl(ieden respectivel(ick) draeghende in hemluyden handen elck een witte Roede bloot (?)/twee ellen lanck buyten de Paline (grenspaal/rooilijn van het huis ?) ende dat geduerende den tijdt van zes weken naer de doot van dat den laesten overleden ist ofte wesen zal/ Op pene van deerste reyse te verbueren twintich Carolus gulden/ Ende boven dyen arbitralick gecorrigeert te worden/ ende voor de tweede reyse gebannen te worden vuijt deser stadt oft Iurisdictie van dien.
Item zoe wye van binnen dese Stadt (wil gaan) buyten te lande waerts: (Pas na 6 weken na het overlijden van de laatste pestlijder een bezoek intra/contra mogelijk)
tenwaere de pestmeesters ende andere by doverheyt daertoe gestelt die heml(ieden) insgelycx zullen abstraheren uyt den volcke ende hem reguleeren volgende de lyste ende voet die hem daer van gegeven zal worden.
Op peyne als vooren inden boven staet.
Item in wyens huys eenigh persoon ofte personen van de voornoemde sieckte gestorven is ofte sterven zal worden gehouden heml(ieder) huysen gesloten te houden den tijdt van zes weken naer de doot van de lesten overleden/ ende werden gehouden boven dyen terstondt naer de doot van de overleden ter vensteren vuijt ter straete waert vuijt te hanghen een bundel stroos ten minsten dicke ......../ ende een elle lanck gebonden met drye banden.
(Idem :het huis waar iemand aan de pest gestorven dient 6 weken gesloten te blijven):
alle honden ende catten dooden op pene van x schellingen voor deerste reyse te verbueren.
Item indient gebuerde dat in yemandts huys eenigh persoone van de voornoemde zieckte bevanghen waere ende daeruijt gedraghen wierden aleer hij overleede/ In zulcken gevalle zal tzelve huys gesloten blijven den tijdt van veerthien daeghen/ geduerende de zelven tijdt zullen die van de huysgezinne hem moeten houden vuijten volcke ten geprefigeerde tijde van acht daeghen op pene van xx schellingen voor de eerste reyse.
Item dat nyemant wye hij zij hem vervoordere eenighe victuaille als coren/geerste/haver/ende saet/cappoenen/hoenderen/eyeren/boter/caes/melck/speck ende diergegelicke/ mitsgaders vlas/plumen/wolle/lynwaet/cleederen van wolle ende lyne bedden, cussens ende dekens oft diergelycke huysraet ter mart te bryngen/te coopen/te dragen/ofte doen draeghen/ofte binnen dese stadt ende Iurisdictie van dien te huysen ofte hoven oft hoffstedeb/daer de peste geregueert heeft/tzy ofte yemant daervan gestorven is, ofte nyet/Op peyne van de zelve waeren verbrant ofte gedolven te werden/ Ende voorts te verbueren de peyne van twintich gulden voor de eerste reyse/ ende de tweede reyse op de peyne van veerthich gulden/ ende de derde reyse op de peyne van gebannen te worden vuijten eylande van de Walcheren.
Item dat alle persoonen van buyten deser stadt daer yemant gestorven is ofte zieck geweest heeft yemant gevisiteert oft gecureert ofte gedient hebbende binnen deser stadt nyet en zullen moghen commen voor naer de expiratie van de zes weken/ als vooren van de borghers ende Ingeseten der voors(eide) stadt ende Iurisdictie der zelve verhaelt(de) ? stadt op peyne van te verbueren twintich carolus gulden voor de eerste reyse.
(verboden)
ter vente te bringen eenigh vers ofte natspeck op de verbuerte van tselve speck ende twintich gulden telcke reyse te verbueren zoo by den coop als vercoop.
(verboden)
pruymen binnen deser stadt te vercoopen ofte brynghen om die te vercoopen eenighe pruyme buyten slants ghewassen zijnde/ ofte oock eenighe Inlantsche vernachte ?(verdachte ?) pruymen op de verbuerte van zelve pruymen ende boet van thien schellingen groten Vlaems voor deerste reyse/ ende de tweede reyse twintich schellingen ende de derde reyse op arbitrale correctie.
Item ordonneeren bet voorts(verder) dat alle ende yegel(icke) poorters ende Ingesetene deser stadt ende Iurisdictie van dyen zullen gehouden werden huere honden te houden aen bande binnen huerlieder huysen ofte hoven zonder deselve te laeten lopen achter straete (langs de weg)/Op peyne wyens honden van nu voorts aen(voortaan) bevonden zullen werden achter straete te loopende te verbueren vijff schellingen voor deerste reyse/ ende de tweede reyse dubbel/ ende die honden gedoot en verdroncken te werden.//
Item ordonneren bet voorts(verder) dat nyamant wy hij zij eenighe peerden koyen ossen ende diergel(icke) beesten sal moegen bliven houdende loopen binnen ende lancxs de voors.
stadt maer indien iemant die houden wil sal die gehouden wesen te houden op hen stallen op de boete als boven//
Alle welcke voos(eide) boeten ende penen zullen gedeylt ende geconverteert werden een derde part tot proffyte van de officier(ambtenaar in dienst van de baljuw ?)/ die dexecutie doen zal/ een ander derdepart tot profytte van de stadt/ ende tresteerende derde part tot proffyte van de aenbrynger.//
Ghepubliceert ter peuyen dre stadt Arnemuyden in Zeelt(and_
Op den xxxen Juny XV c LXXIIII tich (1574)