ZA Inventaris Gemeente Arnemuiden nr. 1019
Zeeuws Archief Inventaris van de Archieven van de gemeente Arnemuiden
Register van verordeningen op de ambachtsgilden inventarisnr. 1019
Bailliu Burchmeesters Schepenen ende Raiden der stadt Arnemuyden in Zeellt bevindende ende aenmerckende dat hier voortijts eenyge goeden ordonnantien op het ballasten onderhouden zyn geweest / de welcke jegenwoordel niet geobserveert noch onderhouden en worden/ deurdyen de zelve in langen tyde nyet gepubliceert en zijn geweest/ ende om daer in te versien ende de voorgeroerde ordonnantie te vernijeuwen hebben geordonneert ende gestatueert/ Ordonneren ende statueren mits desen by provisie tgundt hier naer volcht //
In den eersten dat van nu voortsaen nyemant wije hij sy zal mogen geneeren om met ballasten zijn broot te gewinnen/ Ten zij hij alvooren poorter dess stede zy / ende eerlick huijs houdende ende dat met een ballaster schepe alleenlick geroost ofte gemerct als hiernaer volgen zal/ Op de boete van XX schellingen gvls //
Item soe en zal nyemant een ballaster schip mogen houden oft hem daer mede generen ten zy hy de neeringe jaerlicks ende telcken reyse zelver in persoone doende is/ sonder dat zijn kinderen oft yemande anders in haere plaetse zullen moghen stellen op de boete van thien schellingen ende privatie van heurl neeringe/ ten waere dat eenige vande voorss persoonen ballasters continuelick hem geneert hebbende met ballasten/ quamen tot grooten ouderdom ofte continuele zieckte/ Ofte accident / zulcx datzy tzelve qualijcken ofte nyet meer zoude connen ofte vermogen te doene/ in dien Gevalle zal zulcken ouden persoone ballaster een anderen in zijnen plaetse mogen stellen by consente vande Bailliu ende Schepenen mits conditie dat wes zijnen gecommitteerden verbeurt ofte misbruijct inde boeten ofte anderss/ daer voor zal den voorss principaelen ouden ballaster gehouden zijn zelver in te staene //
Item dat nyemant van de voorss ballasters hem en zal mogen generen met ballasten oft zyn ballastschip en zal al vooren geroost zyn in presentie vande Bailliu ende gecommitteerde Schepenen/ mitsgaders inde presentie van deecken ende beleeders vande ballasters in dese naer volgende manyeren / te weten ledich scheeps de onderste cant vande onderste roose neffens de watere ende ballast geladen hebbende de onderste cant vande opperste roose aen tWaetere //
Item de voorss Roosinge zal gebueren met vier hoogelantsche pijpen met Sinte Lucas sout voor een last waer van de voorss ballasters proffiteren ende hebben zullen voor heurl salaris van elck last dat hy aenboort vande schepen ende hulcken vuytleveren ende voeren zullen achthien grooten vls van elck last //
Item de deecken ende beleeders vande voorss ballasters zullen register ende rolle houden vande roosinghe vande voorss ballasters ende de groote vandyen/ ende achtervolgende de voorss rolle zullen de voorss deeckens ende beleeders geven de gebuerte vande voorss ballasters / daer naer de grootschippers ende ballasters respectivel gehouden werden hen te reguleeren op de boete van vijf schellingen gvls //
Item de voorss ballasters zullen gehouden zijn een briefken te hebbene van heurl roosinge ende groote onderteeckent byden Secretaris dess stadt hoe veele last hy mach laeden tot de voorn roose ofte marck / welck blycken den ballaster over hem zal gehouden zyn te hebben/ zoe wanneer hy den schippers zal dienen van ballast / omme tzelve te thoogen/ tonen den schipper ofte zijnen weerdt/ zaakwaarnemer / ende indien hy dat niet en heeft over hem om ghelt commende zal verbeuren telcken reyse vier carolus guldenen te pryse als vooren //
Item oft gebuerde dat eenich schipper begeerde een ballaster te hebben om zyn schip te ballasten/ ende dat alsdan den ballaster wiens gebuerte dattet ware nijet gereet en ware van stonden aen den schipper te dienen/ zoe zal alsoedanighen ballaster in gebreke ende ongereet zynde/ zyn gebuerte verliesen/ ende verbeyden tot alle dandere ballasteren heurl beurte noch eens gehadt zullen hebben / ende daer en boven verbueren de boete van vijff schellingen gvls/ ende zullen de voorss deecken ende beleeders in sulcken gevalle gehouden zyn terstont zulcken schipper eenen anderen ballaster naer volgende opde beurte te beschicken/ Op pene dat elck vande voorss deecken ende beleeders zelve vervallen ende verbueren zullen huerl beurten/ ende inde voorss boeten/ zonder dat de ballaster zullen mogen kyesen gelyck zy eertyts gedaen hebben aen welck schip zy vaeren zullen/ maar zullen den eersten schipper gehouden zyn eerst te dienen volgende de Rolle op de voorss boete //
Item de ballasters zyn gehouden te hebben goede dichte schepen zulcx datter geen water van onder oft ter syde deur heurl schepen inne en comme noch en mogen inde zelve heurl scheepen gheen gaten hebben daer zy stocken inne steecken ende wederom vuyt trecken op de peyne van XX schellingen gvls te verbeuren //
Item ende alsoe de groote schipperen op op t’ vuyterste beyden tot dat de wint wayt aleer zy ballast in nemen/ ende dat alsdan zyl willen van zeven oft acht ballasters gedient zyn/ zulcx dattet viermael gebuert dat alle de acht ballasters aen schips boort commen liggen/ dewelcke somwylen alle op een getyde nijet en connen gelost worden maer moeten sommige van dye achte twee geijden slyten / ende doen alsoe maer eene reyse/ daer andere die gelost werden twee reijsen doen/ zoe hebben Bailliu Burchmrs Schepenen en Raiden voorn geordonneert dat zoe wat ballasters alsoe blyven liggen deur oorsaecke hier vooren verhaelt zullen vanden schipper ontfangen dubbel loon min drije schellingen grvls ende en zullen de ballasteren nyet nauwe zyen van twee vren blijvens aen boort om te lossen naer thooge water //
Item de grootschippers ofte heurl weerden ofte liggers werden gehouden aleer zy in heurl schepen eenige ballast over schieten ofte over zullen mogen nemen vuijt te hangen een poortseijl zulcx datter geen ballast ofte sande tusschen beyden de schepen in zee vallen en mach/ Opde verbeurte van thien schellingen grvls telcken reyse zy in gebreke gevonden zullen werden daer van de ballasters gehouden werden den officier ofte heurl deecken ende beleeders de kennisse te doene/ ende daer van zy gelove zullen hebben op pene van zelve inde voorss boete te vervallen ende de voorn grootschippers oft heurl liggwers en zullen egeen ballast in heurl schepen mogen in nemen vande voorss ballasters tenzy de onderste cant van de opperste roose aen zy opden voorss boete van thien schellingen gvls //
Item de weduwen van de ballasters zullen eenen ballasterschip mogen hebben om heurl broodt te winnen geduerende haerl weduwelicke staet ende nijet langer ende mits in haere plaetse committerende eenen man ende egeen kinderen/ dies soe zullen de voorss weduwen in staen voorde boete van heurl gecommitteerde //
Item indient gebeurde dat eenige van de ballasters heurl roose ofte marck vervoorderen te veranderen ofte vervalschen zullen indien gevalle verbeuren heurl schip voor d’eerste reyse //etc
Item zullen de deeckens ende beleeders vande ballasters nu jegenwoirdelyck wesende hem getal mogen vermeerderen tot XXVtich toe/ ende voorts de zelve ballasters gehouden syn naer luyt dess ordonnantie ende de rolle van deken ende beleeders alle de grootschippers te dienen opheurl beurte in heurl eijgen persoonen sonder yemanden in heurl plaetse te mogen stellen/ op pene indien contrarien gebeurde dat de deken ende beleeders met kennisse vanden Bailliu ende Schepenen terstont zulcken overtreeders in persoone nyet dienende royeren ende vuyt doen zullen vuijt den voorss ambachte vande ballasters //
Item zoe en zullen van nu voortaen de deken ende beleeders egeen meer andere persoonen ende ballasters mogen aennemen ende aenveerden tot tvoorss ambacht van ballasten dan dan dijer jegenwoirdighe in sijn ten waere hen getal vande voorss XXV tich niet vol en waere inwelcken gevalle zyl hen getal zullen mogen vermeerderen totte voorss XXV tich toe/ ende indijen naermaels eenyge vande voorss XXV tich persoonen quamen te sterven/ indyen gevalle zullen die deken ende beleeders overgeven drie andere nutte persoonen ende bequame / waer vuijt Burchmrs Schepenen ende Raiden eenen ballaster kiesen sullen inde plaetse vande afflivige / ende indien afflivige achterlaet een soone nut ende bequaem synde om tzelfde officie oft ambacht te bedienen zal by consente van Burchmrs ende Schepenen succederen en inde plaedtse van zynen vader ende insgel een ingebooren zal altijts geprefereert wesen voor een vuytlantsche persoone even nut ende bequaem wesende //
Item de deken ende beleeders vande ballasters zullen van nu voortsaen gemaect ende gecoeren werden byden deecken ende beleeders vande schippers gilde dess stadt ter presentie an eenen wethoudere / welcken deecken ende beleeders vande ballasters gehouden zullen zyn te dienen den tyt van twee jaeren ende scherp regard neemen dattet inhouden deser Ordonnantie ende elck article van dyen onderhouden werde ende de overtreders te doen betaelen de boeten daer inne begrepen / ende vermelt ende dat terstont den officier te denunchieeren sonder met yemande te mogen dissimuleren ofte gratifficeren op pene at zy vervallen zullen in dobbele boete te gelden vuyt heurl eygen goet ende indyen Bailliu Burchmrs Schepenen ende Raidt bevinden dissimulatie ofte faulte inde buerten zullen daer boven de beurte gansschelicke annunchieren ?/annulleren ? ende te nyete doen / Blivende nyettemin de deken beleeders ende de gemeene ballasters onder tgilde vande schippers dess stadt nopende heurl Jaerpenningen naer ouder costumen //
Item en zullen de ballasters de grooteschippers heurl weerden oft liggers noch deken ende beleederen vande ballasters niet mogen iniureren met woorden oft met wercken op de pene van arbitrale correctie naer gelegentheyt vande saecken //
Item de ballasteren die van nu voortsaene zullen begeeren geroost te worden zullen geroost werden by deecken ende beleederen vande voorss ballasters inde presentie vande Bailliu ende een vander wethouderen aende plate / ofte eene andre bequame plaetse daert den |Heeren believen zal/ neffens eenen andren ballaster naer advenant de groote ende ballast dat zy vermeeten ted voeren vuijt welcken gelaiden ballaster den ballaster dye sal begeeren geroost te worden zal gehouden zyn de zelve last over te schieten in zyn ballaster ende tzelve te voeren aenden hulck oft schip daer den gelaiden ballaster tzelve gedestineert hadde te voeren ende zal de voorgaende gelayden ballaster prouffiteren de vracht van dyen ende zal den voorss ballaster betaelen voor roosen een voor al vier carolus guldenen te weten den Bailliu XXII stuvers de Schepenen XII Stuvers den dienaere vande Bailliu VIII grooten den stadt bode voor de roosen zyn vacatien ende aensmiten XII stuvers ende den deecken ende beleeders voor haerl moijten ende salarijs vande schuijte onder hem drye XXX stuvers //
Item sullen gheen ballasters buerte volgen om ballast te vaeren ten zy dat de onderste cant vander onderste roose vry van de watere zy ende den oppersten cant vander roose aen/ ende zullen den ballasters geladen zynde aende plaete gehouden zyn voor heur affvaren te pompen //
Item alle de voorss boeten zullen verdeelt worden in dryen te weten den voorn deecken ende beleeders vande ballasters deen derdendeel voor heurl moyte den officier een derdendeel ende de stadt een derdendeel //
Reserverende nietemin Bailliu Burchmrs Schepenen ende Raiden voorn dese ordonnantie te mogen veranderen vermeerderen minderen ende annuleren gelyck zy te raiden wedrden zullen //
Ghepubliceert ter puyen der Stadt Arnemuyden in Zeellt opden XXVen Novembris XVc ende achtentzeventich //