Resoluties van het bestuur van Arnemuiden

Stadsresoluties van Arnemuiden vanaf oktober 1641.

Op den 29 Octobris 1641 prt dhr Corn Baeckelant Dirck van Delen Burchmrs Gerredt van Dort Coert Ingelbaerts Sr Gerouw schepenen Salomon de Backer Jan Ritssen Isack de Meij ende Marijnes Duvecodt Raeden

Niclaes de Mol wordt na het overlijden van Joannis Onderdonck de nieuwe stadbode. Ook taakomschrijving

Op de Req van Abraham Waelpoel ende inplaetse van Joannis van Onderdonck overleden is bij pluraliteijt van stemmen aengenomen Niclaes de Mol om te wesen bode van B+S+R ende oock vande wesskaemer midtsgrs conterboeck houden vande vendumrs als mede poortsluijter ende dat op t’tractement ende emolumenten daer toe staende/

Jan de diender wordt weer onder condities aangenomen voor 6 maanden. Er is ook sprake van een “sterfhuijse” met eventueel nalatenschap voor de armen.

Opde req van Jan den diender aen B+S+R vertoont hebbende gesien datte diender noch competeert wtte sterfhuijse van Willem Crijger de somme van 2 ponden 10 schelling 8grote met de vier schellingen die Jan Leijnsz getrocken heeft voor de betaelinge vande 2 ponden op rekeninge is geordonneert dat de sequesters (tussenpersonen/bemiddelaars) eerstdaechs sullen rekeninge doen alvoren betaelt hebbende de schulden omme alsdan het overschot te commen tot profijte vanden armen aengaende Jan den Dienders ampt is goetgevonden alvooren de Instructie te maecken ende hem die voor te lesen oock te doen onderteeckenen ende hem daer op aen te nemen voorde de tijdt van ses eerstvolgende maende ingaende Prima Novembris dese jaers/

Over het ontruimen van het Oosteinde en het eventueel beplanten.

Opt voorslaen ende ontruijmen vant Oostende oft t’selve haest voltrocken is/ is bij B+S+R goetgevonden den bode te senden aen Sr Jacob Michielsz ende hem af te vragen of hij neffens andere erfgenamen sijne erve wil ontruijmen ende beplanten gelijck de ander erven sullen worden gedaen ofte dat hij begeert dat de selve van stadts wege werde gesuijvert aengaende de erven van Jan Leijnsz sal hem gelast werden ende gelasten hem bij dess sijne erven te suveren ende slechten ende Pieter Crijnsz sal werden aengesecht dat hij de resterende erven sal hebben te suijveren ende slechten conform sijn aenneminge ende besteck gelijck oock mede Jan de Bruijne ende alle andere die eenige erven aldaer hebben alles binnen den tijdt van veerthien daegen/

Problemen m.b.t. de beplanting wegens gebrek aan geld

Is bijde Burchmr Baeckelant voorgedraegen dewijllemen voor dess van raede was het Oostende te beplanten alsmede de wal ende marct ende vanden Tresorier wert verstaen geen voorraet van gelt te wesen soo is voorgedraegen ofte t’niet raesaem en waere de olme boomen staende aende teen vande wal sijnde ontrent seven of achtentwintich in getaele aende meestbiedende met de stocke te vercoopen om te vervallen de costen vande plantaeige hebben B+S+R goetgevonden bijwtsettinge van kaerten eerstdaechs ofte bij Insinuatie aende raedemaeckers ende stoeldraejers binnen Walcheren te vercoopen ende de penningen daer van comende te gebruijcken tot de voorss beplantinge van een deel iepen boomen ende dewijlle de plantagie niet soude gejondt ? werden soo eenige beesten op de wallen oftr inde stadt commen is goetgevonden de Middelburchsche poorte te vermaecken ende Inspectie te nemen of den teen vande wal aende Middelburgsche poorte niet soude vermaect conen werden ende soo dat eenichsins can werden gedaen tselve te doen nae dat beste ende profijtel. Sal worden bevonden ende wort gelast een verbodt bij wtsettinge van plackaten te doen op het schaden vande plantaige ende toesicht aende diender bevolen t’welck mede in sijn instructie sal worden gestelt/

Opden 9^e Novembris 1641 pnt dhr Corn Baeckelant Dirck van Delen Burchmrs Charel Houweel Gerredt van Dort Coert Ingelbaerts Geleijn van Invijlle Daneel Gerouw schepenen Salomon de Backer Jan Ritssen Isack de Neij ende Duvecodt Raden.

Men poogt olmen aan de teen van de wal te verkopen om geld vrij te maken voor de plantage op het Oosteinde

Voorgedraegen door de Burchmr Baeckelant alsoo de boomen getacxeert sijn op ontrent hondert en vijf pondt vls ende een waegemaecker van Domburch hem presenteert om de boomen te coopen wt de handt hebben B+S+R goetgevonden met hem ofte imandt anders te spreken om te sien ofte de bovengenomde somme ofte meer can werden besproken soo niet dattet met de stocke sal weder gedaen daertoe gecommitteert is beide de Burchmrs ende Marijnes Duvecodt met den Tresorier/

Men vult om zo te zeggen :het ene financiele tekort met uitstel van een tijdige betaling van een andere rekening

Op de vrage ofmen de resolutie vande kaeje te repareren sal voort laeten gaen of niet van dess jaere is bijden Tresorier voorgedraegen dat daer geen middelen bijde handt en sijn soo is in consideratie gelecht oft in eenige maniere niet en conde werden gemenageert hebben B+S+R goetgevonden dat de tweede paeije van linthout over t’maecken vande gebinten inde meulen sal betaelt ende hem voldaen werden int toekommende jaer 1642 inden toekommende Tresoriers tijdt

Men laat o.a. de stadsbode en andere die daartoe niet gequalificeert zijn handelingen verrichten die bedoeld zijn om.een “dure “ secretaris overbodig te maken

Item dat Dhr Cannoeij voortaen geen gaeige meer en sal werden gegeven ende dat oock den brief van nominatie sal gesonden werden door den bode deser stadt om alle oncosten soo veel mogelijck is te ontgaen ende om de voorss bestedinge te doen wert gecommitteert Dhr Burchmr van Delen Saelemon de Backer ende Isack de Meij/

N.B Onder bepaalde condities worden de kosten van de reparatie van de molen voorgeschoten door “den armen tgelt “(te laten voorschieten). Klaarblijkelijk wordt er behoorlijk op de “uitkeringen” beknibbeld, zodat er een niet te tolereren reserve wordt opgebouwd !!

Wort voorgedragen dat bij den armen tgelt vande reparatie vanden molen wel sal werden verschoten midts treckende t rabadt (vermindering/afslag) ende aen hun verbonden wort t’incomen vande molen tot de volle betaelinge toe is t’selve alsoo bij W+R goetgevonden te doen/

Wie wil als “neutraal werckman” de molen onder bepaalde condities repareren ?

Opt ? viseteren van t’maecken vande meulen is gevraecht of tselve sal geschieden bij luijden van binnen ofte van buijten dese stadt hebben B+S+R goetgevonden datmen een nuetrael werckman hem dies verstaende van buijten dese stadt sal ontbieden ende het selve werck laeten tacxeris ?? / als het besteck ende soo tselve niet en is nae ordre vant besteck om hem dat te doen vermaecken ofte bij taxatie af te trecken ende is den tresorier gelast om nae een werckman als voorss is wt te sien/

De “diender” is niet bereid zijn “officie” te vervullen onder conditie van de ordonnantie die in zijn aanwezigheid is “ voorgelesen” Dat is begrijpelijk als men kennis neemt van de onderstaande taakomschrijving .

Aengaende de ordonnantie opden diender is deselve soo die leijdt geaprobeert ende gelast den diender te ontbieden welck gedaen sijnde ende hem voorgelesen heeft daer op sijne dienste niet willen aennemen/

Aengaende de ordonnantie vande dienders van 6 november 1641 luijt van woort tot woort als volcht :

Inden eersten sal den diender dhr Bailliu ende stadt soo in crimineele als civile saecken daer sijne dienst toe wert gerequijeert dienen gelijck een goet dienaer schuldich is

Item sal wel strictelijck toesien ende doen onderhouden de ordonnantien ende voorboden deser stadt gemaeckt ofte in tijden noch te maecken ende te letten op het IJken valsche maeten ellen ofte gewichten ende bijden IJcker die nu is ofte namaels wesen sal alle jaere te ondersoecken de letter vant jaer ghelijck oock op t’wtsetten van blicken (borden) bij de tappers met de prijs van bier en wijn/ de straeten ende gooten te doen schoonhouden ende t’werpen van vuijlicheijt te voorcommen met neminge van pandt ofte forme van Iustitie t’gevoech doen opde straete ofte wallen opde sabbath ambachten ofte neringen met opene wijnckels te beletten de herbergiers onder de predicatie t’setten van volck te verbieden ende de boeten af te voorderen van die sij in huijs hebben de vremde luijden wtgenomen om in haere reijss die niet te vercorten t’spelen caerten balslaen ende tijeren (tieren/razen) ontrent de kercke te verbieden te letten dat geen plantaeigen boomen bermen kaeijen houtwerck hoofden rijs meulenspaelwerck brugge haegen ofte anders ende werde beschadicht ofte berooft ende de overtreders daer over voor recht te betrecken de doove colen die hij siet dat vande keeten inde stadt weder gebracht te nemen ende int waeter te werpen ende de boete daer van te innen wel toetesien dat in stadtsvesten niet ende werde gevist ende die hij hoort ofte siet dat te doen daedelijck daer over te cijteren (citeren=vermelden) voor B+S ende kaeijen aenvollen t’gene afspoelen ende door de delen wtsuijcht die selve gaeten toe te calfaeten/

Item dat hij des daechs avondts ende s’nachts wel sal hebben toe te sien om de fraude die de stadt lijdt inde pachten van bier wijn ende ander incommen nae sijn vermogen te voorcomen ende de delijnquanten te atraperen / daeromme sal hij gehouden sijn goeden toesicht te hebben op alle schuijten ende waegens die teeniger tijdt aencomen ende wat daer wt wert gelost / wert den diender geauthoriseert vrijelijck nae de briefkens ofte billetten te vragen ende de fusstagie te besien of die daer over een mede comt ende ingevalle hij bij daege avondt ofte nacht iemant siet daeraf hij presumeerde dat sij met eenige bier ofte wijn in eenig huijs ofte overstraete waeren gaende vrielijck aen te tasten ende hun dat afhandich te maecken ende soo den delven dat wert belet sal hij op sijnen eedt werden gelooft—aengaende de persoon ende plaetse waer dat in is gebracht ende sal daer wttrecken sijne boeten naer advenant hem sal competeren volgens de ordonnantie/

Item sal op sijn tractement moeten vande poorten ende wt de straeten ruijmen de vuijlicheijden die als nu daer leijdt ende die bij sijn verswijm aldaer nae dess sal werden geworpen/

Ende sal sich int bedienen van sijn ampt behoorlijck ende nuchteren draegen niemant wie hij oock sij eenich overlast doen/ op pene van arbitrale correctie soo int executeren van sijne boeten als exploeijteren van sijne vercregen lasten ende commissien maer soo hem imant int selve overlast dede sal hij sich hebben aenBa+BU+S te beclaegen ende de delinquamte te betrecken voor B+S welcke hem daer over sullen doen goet ende cort recht/

Item sal voortaen van sluijten en ontsluijten van een geapprehendeert persoon daechs hebben

0 schell IIII gr

voor apprenderen van een persoon VI schell VIII gr

Item voor t’executeren van een balluisch VI schell VIII gr

Voor t’veroomen/vroonen van een huijs ofte erve II schell VI gr

Item voor een hoorn oft eenich ander

Beest dat geschut wort I schell 0 gr

Den diender sal voortaen genieten een derde

Part van de volgende boeten die hij

Selfs sal calangeren ende de twee

Derde parten dhr Balui deser stadt

Als volcht

Tot vijf schell boete van een maete

Elle kanne ofte gewichte dat niet

Geijct vals ofte te cleen is I schell VIII gr

Vande thien schell die de lantl. Over

T’vercoopen van hun suvel met onboorlijcke

Gewichte ofte maete verbeuren sal

Hij genieten boven de vooren die aen hem vallen III schell IIII gr

Tot de vijf schell vande tappers geen

Blick hebben wtstaende I schell VIII gr

Wt de vijf schell van dat sij de bieren

Oft wijnnen dierder vercoopen als op de

Blicken staet I schell VIII gr

Wt de twee schell vande straeten ende

Gooten de vuijlicheijden ende asse te verbeuren

Genieten 0 schell VIII gr

Wt den eenen schell die wert genoten bij

Bekeuringe van opde straeten ofte

Wallen sijn gevoech te doen 0 schell IIII gr

Wt de twintich schell die wt t’houden

Vande verckens (nae dat daer over geclacht

Was) verbeurt VI schell VIII gr

Wt de verbeurte vande thien schell die over

T’doen van ambachten neringen hantwerck

Ofte openen van wijnckels op sondagen

Wert verbeurt III schell IIII gr

Wt de vijff schellingen die de herbergiers

Verbeuren van volck onder de predicatie

Te setten buijten vremdelingen II schell VIII gr

Wt de thien schellingen die verbeurt wort

Van spelen caetsen balslaen tieren

Ende anders op de sabbathen III schell IIII gr

Wt de vijff schellingen boven de reparatie

Vande schaede die verbeurt wort met

Het bederven ofte beroven van plantaige

Boomen bermen kaeijen houtwrck ende

Ander matrijalen hoofden rijs ende houdt I schell VIII gr

Wt de vijf schellingen van alle beesten

Die opde wal ofte chijngel buijten de

Gene sie de selve in pacht hebben

Loopen verbeuren I schell VIII gr

Wt de vijf schellingen die verbeurt wordt

Bij het beschadigen vande hoofden door

De schippers gedaen int aenleggen I schell VIII gr

Wt de twee schellingen boven de reparatie

Van het heele glas die verbeurt wort

Bij de gene die op de marct ofte

Kerckhof spelen goeijen met steene

Ballen kaatsen elhouten ofte anders 0 schell VIII gr

Wt de schelling die verbeurt wort met

de doove colen inde stadt te bringen 0 schell IIII gr

Aengaende de Ordonnantie vande weesmeesters Secretaris Schepenen ende den bode is deselve voorgelesen ende mede geaprobeert ende luijt van woort tot woort als volcht

NB Weesmeesters waren belangrijke functionarissen. Er waren veel weeskinderen vanwege de grote sterfte in die dagen. Veel ziekten die nu goed bestreden kunnen worden, waren toen dodelijk.

Van staet gelt vacatien ende salaris vanden weesmeesters Secretaris ende den bode vande weeskaemer midtsgaders vande ontfangers vande wess goedern.

Inden Eersten soo sullen de weesmeesters ende den clerck voortaen voor staetgelt van alle roerende goederen t’capitael van de actien inde Oostindische Compagnie alleene daer onder gerekent het aengeleijde Capitael genieten van een pondt tot duijss ponden toe twee groot te ponde sonder dat daerboven eenich staetgelt meer sal worden betaelt/

Des soo en sullen onder de roerende goederen niet mogen worden gerekent obligatien op landen ende steden schepen ende parten van dien Item geene paeijbrieven rentebrieven nochte oock eenige penningen geproveniert van eenige vercochte onroerende goedern noch oock de quaede schulden/

Item en sal maer staetgelt worden betaelt van t’gene boven de lasten wtschulden dootschulden ende legaten suijver is overschietende/

Soo wanneer eenige utcoopen oft accoorden tusschen de lancxlevenden ende de voochden van de weesen werden gemaect ofte dat den lanxtlevenden bij testamente ofte andersins mach volstaen met sekere somme wttekeren ? als wanneer de weesen sullen ghecomen sijn tot haere mondige jaeren ende daegen sal alsdan voor staetgelt weder betaelt van een pondt tot duijsent ponden toe een groote te ponde sonder meer alvoren als voren is gesecht dan soo de lanxtlevende terstondt sijne weesen metten vasten goederen begeerde te voldoen ende sullen in sulcken gevalle de weesen in geen staetgelt ghehouden sijn/

Ende soo wanneer de weeskaemer sal wesen geexcludeert sal voor staedt gelt weder betaelt alleendelijck twee ponden gvls/

Het voorss staetgelt sal werden verdeelt in drien daer van de weesmeesters die present sijn sullen genieten de twee derde parten ende den weesclerck een derde pardt/

De weesmeesters ende weesklerck sullen voortaen voor t’hooren ende sluijten der weesen rekeningen genieten van alle partien daer de ontfangers ontfanck loon van sijn treckende een blancke te ponde te verdeelen de drie vierde parten voor de weesmeesters ende een vierdepardt voor den clerck dies soo en sullengeen auditie gelt mogen genieten vande partien daer van sij eens staedt gelt sullen hebben getrocken/

De weesmeesters sullen voor alle extraordinare vergaderingen twelck is buijten s’woondachs ende s’vrijdaechs vanden negen ueren tot den elf ueren Item vanden drie ueren totten vijff ueren genieten drie schellingen vier gvls daervan de weesmeesters sullen profijtern twee schellingen den weesclerck acht grooten ende weesbode acht groote /

Van t’nemen van Inventarisse twelck niet min sal mogen geschieden dan bij twee weesmeesters ofte een weesmeester mette Clerck sal voor eenen halven dach drie ueren vacerende daer vooren gerekent betaelt worden aen elcken weesmeester respective eenen schelling en acht gvls aende weesclerck twee schelling gvls ende aende weesbode voor t’vergadern ende assisteren eenen schelling/

Ende voor eenen gheheelen dach dobbel salaris/

Soo wanneer de weesmeesters buijten de caemer sullen vaceren sullen profijteren voor elcke vergaderinghe ghelijck hier vooren van de Inventarissen is geschiet ende den weesbode eenen schelling/

Ende soo wanneer deselve buijten de stadt sullen vaceren t’sij op inspectie van landen die cavelbaedr moeten worden gestelt ofte andersins sullen telcken ontfangen voor eenen geheelen dach vijf schellingen ende voor eenen halven dach drie schellingen en vier gvls/

De weesbode voor eene heelen dach twee schellingen ses gvls ende voor eenen halven dach eenen schelling en acht groote/

Voor t’stellenvan twee ofte meer voochdensal betaelt worden drie schelling vier gvls te weten twee schell voorde weesmeesters acht grooten voorde weesclerck ende acht groote voorde weesbode/

Maer soo wanneer eenen voocht alleene wort gestelt ofte dat eenige vande voochden gestorven sijnde in des overledenen plaetse eenen anderen wierde ghesurogeert sal betaelt worden thien stuvers namentlijck eenen schelling voorde weesmeesters vier groote voode clerck ende vier gvls voorden bode/

Vant ontslaen van een ofte meer voochden sal betaelt worden eenen schelling en acht gvls waer van de weesmeesters sullen genieten eenen schelling de clerck vier grooten ende de weesbode vier groote/

Item soo wanneer eenige voochden eenige weese penningen onder haer sijn hebbende die sij tenweeskaemer bringhen sullen de weesmeesters ende weesclerck genieten voor t’opbringhen van ider hondert pondt eenen schelling voort aftellen van gelijcke hondert ponden eenen schelling te verdeelen als vooren van staetgelt is geseijdt/

Salaris vanden Clerck daer van hier vooren int particulier niet en is gesecht

De clerck vanden weesmeesters sal voort stellen vande weesen rekenige ende staeten ende alle andere besoeuigen (besoignen ) ghenieten van ider bladt schrijvens minuteren ende grosseren acht gvls/

Van t’doubleren ende copieeren van staeten rekeninghen ende diergelijck besoignen het autentiseren daer onder gerekent voor ider bladt IIII gr

Item van t’doubleren vande apostillen

Soo wanneer den clerck de weesen

Rekeningen ende staeten niet en sal hebben

Geschreven voor ider bladt I schelling

Maer den clerck die geschreven hebbend

En sal voor t’dobbleren vande appostille en

Niet mogen genieten

Voor alle wtcoopen accoorden appoentementen

Tsij de selve groot ofte cleen sijn ten

Reister int lange aen te teeckenen I schelling VI gr

Samenvatting: de regeling met betrekking tot de functie van weesbode

De weesbode stond in dienst van de weesmeesters en andere belanghebbenden en kreeg voor zijn opdrachten een voor die tijd passende beloning:

Vaak moest hij voor die tijd grote afstanden afleggen, zoals bijvoorbeeld naar “Waestcappel”. Als je dan aan het einde van de dag weer terug kon keren, had je een voorspoedige reis gehad. Daarom was de beloning er ook naar: 6 schelling gvls.

Er moest “conetrboeck” worden gehouden. Dat is een dubbele boekhouding bij de vrkoop van meubelen en andere goedere, die aan de wezen toekwamen.

De voogden van de wezen ende “onfangers”

Ook de voogden van de wezen en de “ontfanges” kregen een soort onkostenvergoeding: de 20^ste Pennng, dus waarschijnlijk 5% van de jaarlijkse inkomsten van de weesgoedern. Dat betekent in de meeste gevallen 5% over een niet al te groot bedrag.

Wat de administratiekosten betreft m.b.t. rekeningen, minuten en andere zaken die schriftelijk moesten worden vastgelegd, kon de voogd/ontvanger 8 grooten voor ieder “bladt” declareren.

Wanneer zij verre reizen moesten maken” ten dienste van eenige Weesen” zullen ze door de weesmeesters schadeloosgesteld worden.

De weesmeester konden ook beschikken over een “clerck” Deze ontving voor ieder blad dat hij met de gansepen schreef het kleine bedrag van 1 groot = nu 1,5, Euro. Om alle “wtcoopen, accoorden, appoentementen (beschikkingen) te registereren kon de kler een bedrag van 1 schelling en 6 grooten in rekenig brengen.

De voornaamste taken van de secretaris

Een van de hoofdtaken van deze functionaris was de administeratie en organisatie van de inning van de (dobbele) Honderdste Penning. Daar moest hij rekening van doen en verantwoording van afleggen.

Een belangrijke taak van de secretaris was het opstellen van “requesten” of verzoekschriften. Het maakt niet uit of dit een of meer personen betreft of dat het blad op een of op beide “sijden” beschreven is. Voor het schrijven ervan in combinatie met “t’cleen segel” mocht hij 3 schellingen in rekening brengen.

Voor een appostille ( aantekening/ aanbeveling ) op een request ving hij 1 schelling.

Hetzelfde gold voor verschillende soorten acten en ook voor het schrijven van een “soutbrieff” als geleidebrief bij uitvoer van wit zout naar een andere stad of lokatie.

Een “soutbrieff” met t’cleen segel” kostte het dubbele.

Voor het minuteren ( het opmaken ) van een testament en het schrijven van een kopie werd de prijs bepaald op 8 schellingen en 4 grooten.

Voor het schrijven van “caerten” = officele stukken b.v. ter aankondiging van een verpachting, aanbesteding of verkoping, ontving hij 4 schellingen.

Het schrijven van conditie van een verkoping van een huis, keet, erf of stuk grond bracht 6 schellinegn en 8 grooten op.

Dan is er nog sprake van een transport (overdracht), guarant (borg/waarborg) Paeije (betaalbrief) of rentebrief en het franchijn (franchise= vrij van rechten ) sonder zegelen waar 3 schelling voor werd betaald.

Tenslotte zal de secretaris van elk blad aan beide zijden beschreven met goed leesbaar schrift- van 20 20 regels op “een sijde” niet minder maar wel meer – genieten 1 schelling. Dat geldt ook voor de laatste bladzijd, al staan er maar een paar regels op.

Het salaris van de Baljuw, de Burgemeesters en de Schepenen

Voor een goemanschap (het medewerken aan een minnelijke schikking ) vingen ze 2 schellingen.

Voor een vrooninge (inbeslagneming van een huis/erf) kreeg elke Schepen en Baljuw 3 schelling

Voor een arrest (beslag op goederen of persoon) binnen de stad 8 grooten en buiten de stad 1 schelling en 8 grooten.

Voor “aenschouwen van een verongeluct persoon” (lijkschouwing) binnen de stad : 2 schellingen. Als dat buiten de stad plaatsvond: 4 schellingen

Het salaris van de Stadsbode

De stadsbode had her er vaak druk mee om overal officiele publicaties van stdswege “wtte setten”. Per dag bracht dat voor hem 6 schellingen op.

Een mondelinge kennisgeving of rechterlijke aanzegging werd beloond met 5 grooten; met 6 als dat schriftelijk gebeurde.

Als hij met een kennisgeving mondeling of schriftelijk naar b.v. Domburg moest afreizen, werd hij beloond met 4 schellingen ( nu ongeveer 50 Euro)

Als er een belangrijke vergadering “op t’Stadthuys “ of elders in de stad plaatsvond dan was zijn presentie goed voor het bedrag van 1 schellig.

Voor kennisgeving van een vrooninge (in beslagneming van huis/erf ) bracht dat 1 schelling op.

Als hij officieel aanwezig was bij een lijkschouwing binnen de stad, dan ontving hij 1 schelling. Vond die lijkschouwing plaats buiten de stad dan werd dat bedrag verhoogd tot 2 schellinegn.

Een belangrijke taak van de stadsbode bestond hierin dat hij regelmatig op bepaalde tijden peilingen moest verrichten met het oog op de bevaarbaarheid/ bereikbaarheid van de vaargeulen/ ligplaatsen/ hoofden voor schepen/ schuiten/ lichters enz.

Opden 26 Novembris 1641 pnt dhr Dirck van Delen Burchmr Charel Houweel Coert Ingelbaerts Ghelleijn vanden Invijlle Daneel Gerouw ende Johannis Woutermans schepenen Jan Ritssen Isack de Meij Marijnes Duvecodt Raeden

Voorgedraegen bij Dhr Burchmr van Delen nae verscheijden daer over te hebben gesproken sich niemandt bekent gemaeckt en heeft als een waegemaecker tot Vere die gecomen is ter somme van hondert pond gvls ofte daer boven onder conditie dat aen hem vercocht worden de olme boomen die opt’kerckhof staen welcken coop hij deene sonder dander hij niet geern soude doen ter oorsaecke de oncosten tot weinige ende veele seer nae even groot sijn/ Soo is bij B+S+R de selve gecommitteert andermael gelast niet alleene de boomen op de wal maer oock op het kerckhof aenden voorss Pauwels de Somer ? ofte imant anders soo veel hun mogelijck is tot meesten oorboor vande stadt wtterhant te vercoopen ende ingevalle hij niet en conde accorderen deselve naer voorgaende insinuatie ofte wtsettinge van caeten metten stocke proberen te vercoopen volgens voorgaende resolutie/

Jan Govertsz ontslagen diender, wordt weer aangenomen uit medelijden met zijn vrouw en kinderen en gestraft met een taakstraf in de vorm van dienstverlening

Is oock binnen gestaen Jan Govers gewesen s’heeren dienaer deser stadt ende heeft versocht weder aengenomen te mogen worden tot diender ende dat op de conditie hem voorgelesen midts dat hij voor een reijse de kaeije soude aenvollen ende de straeten ende goten opruijmen ende dat hem dan soude vergunt worden de gaeige van pr a (prima ) 1641 waerop B+S+R geconsidereert de gelegentheijt vant jaer hebbende compassie met sijn vrouwe ende cleene kinderen geresolveert hebben te retracteren het voornemen van hem tot diender niet meer te admitteren den selven de instructie int breede andermael gelesen ende voorgedraegen ende hem aengesecht dat hij de selve in alle manieren sal hebben nae te commen ende doen onderhouden soo veel hem mogelijck is hem in alles wel ende getrouwelijck naebehooren te draegen de kaeijen geduerich t’onderhouden de poorten ende straeten geheel ende al op te suijveren vande vuijlicheijt ende voorts te beletten dat voortaen geene daer op en worden geworpen op pene van die selfs te moeten wechruijmen ende dat sijne tijdt van gaegije sal ingaen prima novembris 1641 ende dueren tot ultima april 1642 om middeler tijdt te sien hoe hij hem in sijn sijn bedieninge sal draegen/

Opden 29^e novembris 1641 prnt Dhr Dirck van delen Burchmr Charel Houweel Geret van Dort Gheleijn vanden Invijlle Gerouw schepenen Salomon de Backer Jan Ritssen Isack de Meij Marijnes Duvecodt Raeden/

Over de verkoop van gekapte bomen op de wallen en op het kerkhof

Voorgedraegen bij dhr Burchmr van Delen dat de gecommitteerde tot het vercoopen vande boomen op gisteren in gespreck sijn geweest met Pauwel de Somer waegemaecker tot Vere om aen hem te vercoopen soo de boomen aende wal als de gene die opt’ kerckhof staen waer over niet lang in lof en bot (met loven en bieden ) met hem te staen met hem te staen ende hem eijndelijck niet hooger connen krijgen als ter somme van hondert en negen ponden gvls suijver gelt ofte daer ontrent waer over sij sonder coop te doen sijn gescheid(en) sulcx aen W+R selve in bedenckinge wort gegeven ofmen imant aenden voorss Paeuwels sal senden om den coop toe te seggen dan ofmen die met kaerten wtstellen sal sien te vercoopen of wel het selve in staete te houden tot het toekommende jaer hebben B+S+R goetgevonden soo sij doen bij desen ingevalle den voorss Somer sijn gebodt wil gestandt doen hem de koop toe te staen ofte te sien dat hij den selven inwilligen ende op een pondt ofte twee min of meer niet te sien en alsoo sij aende voorn Pauwell Somer meenen een goet ma()t te hebben /

Nalatigheid m.b.t. het ruimen van de erven “opt Oostende”

Oock voorgedraegen dat volgens resoluijtie van W+R bij biljetten door den bode sijn gewaerschouwt verscheijden personen die erven opt oostende schijnen te hebben dat alsoo sij die hebben begonnen t’ruijmen t’selve souden hebben voortedoen ende slechten inform als die vande stadt andere erven hebben laeten doen op pene bij die van stadtswege daer in te worden voorsien welcke daegen nu al ten vollen sijn verstreken is nu de vraege ofmen van stadtswege de ontruijminge sal laeten doen ende daervoren d’erven aende stadt houden ten waere de eijgenaers die op twee schadt begeerden te lossen waer op B+S+R committeren Dhr Tresorier de Backer nevens Dhr Isack de Meij om te besteden het slechten vande erven die noch ongeslecht liggen ende over d’oncosten derven aende stadt houden ten waere d’eijgenaers die wilden lossen t’welck sij sullen vermogen te doen op tweeschadt/

Op den 31en Decembris 1641 prnt Dhr Cornelis Baeckelant Dirck van Delen Burchmr Coert Ingelbats Gheleijn vander Invijlle Daneel Gerouw Schepenen Salomon de backer Jan Ritssen Isack de Meij Maerten Jansz ende Dhr Bailliu Raeden

Over het verzuim van de schippers die op Brabant varen de 3 guldens aan het gilde en de armen te betalen

Voorgedragen bij dhr Burchmr Baeckelant overdeken vant schippersgilde alsoo in eenige jaeren aent gilde ende armen niet en is betaelt vande schepen ende schuijten daer schippers sijnde van Middelburch ende Arnemuijden de drie guldens die bij contracte vanden 26 maert 1635 sijn geconsenteert t’elcken sij op Brabant met sout vaeren in wat manieren hij sich daer inne soude draegen ende gehoort de onderhandelinge die den overdeken met het gilde vande schippers tot Middelburch ende die vande panneringe heeft gehadt ende gelet op t’gene tot oirboor van dese stadt dient gedaen ende ingesien de resollutie bij die van dit collegie opden lesten Januarij 1596 genomen / hebben hem B+S+R geauthoriseert het artijckel vande schippers van Middelburcg ende Arnemuijden te derogeren ende dat sij voortaen niet meer en sullen betaelen ende hem oock belast wel te besorgen dat de betalinge vande onvrie schuijten tot Arnemuijden werde gedaen ende niet tot Middelburch midts dat telcken t’eijnden den jaere aent gilde goede ende pertinente rekeninge ende reliqua sal doen ende vermacj tot sijner assistentie mede te nemen dhr Burchmr van Delen/

Over de bierboom

Wort bij het Collegie van W+R geconsenteert aen Pieter Boomgaert den bierboom deser stadt midts doende den behoorl. Ee(d)t/

Worden tot resumptie vande ordonnantie vande bierwerckers gecommitteert beide Dhr Burchmrs die beneffens haer sullen mogen nemen eene vande pachters ofte biersteker ende ten naester vergaederinge rapport doen aen het Collegie/

Over de leefbaarheid van de stad op het gebied van recreatie, milieu e.d. avant le date

Wort den Tresorier de backer gelast de freuijtbomen staende opt oostende ten meesten profijte vande stadt te vercoopen ende aengaende de abeel boomen staende op het kerckhof die sal den Tresorier laeten cappen ende op het stadt huijs doen bringen

Over de “ledige erven”. Laatste waarschuwing

Is oock geresolveert dat de eijgenaers vande vorige /leege ?? erven andermael ende voor de laeste reijse sullen specijalijck worden geinsinueert dat sijlieden nae drie daegen vande insinuatie sullen alsnoch deselve haere erven binnen dese stadt slechten ende ontruijmen ende met boomen beplanten oft dat bij faute van dien de stadt de voorss erven sal aennemen ende beplanten conform de resolutie vanden 29^e novembris 1641/

Er worden veel bomen aangeplant. Maatregelen tegen vernieling.

Alsoo bij resolutie van W+R is verstaen dat verscheijden boomen binnen dese stadt als oock opde buijten Cijngel sullen worden geplandt tot dienste oirboir ende profijt midtsgaeders vermaeck ende ciersel vande selve stadt ende derhalve den wasdom ende voorteeling niet en behoorde belet ofte eenichsins verhindert te worden soo is geresolveert dat van wegen Bailliu+Bu+S+R desre voorss stadt publicatie ende interdictie sal worden gedaen dat niemant van wat quaeliteijt ofte state hij soude mogen sijn hem sal vervorderen de voorss aengenomen plantaeige eenichsins te verhinderen ende te beletten de boomen te beschadigen houwen ofte quetsen deur haer selver ofte deur andere daer doen op pene dat jegens de Contrementeurs deser met alle rigeur ende sonder eenige coniventie ende dissimulatie sal werden geprocedeert aen lijf ende goet soo als wutte merite van saecke midsgaders naer beschreven rechten ende billicheijt bevonden sal worden te behooren/

Op het versoeck van Domine Michael Carpentier is geresolveert dat gesproken sal worden met Sr Heijndrick Boomgaert tot Middelb aengaende d’huere van sijn huijsinge ende erve staende ende liggende binnen dese stadt ende met de voorn. Carpentier in conferentie te commen vande reste ende het recktorschap daertoe gecommitteert worden dhr Bailliu beide dheeren Burchmrs ende den Pensionaris vande Herten die rapport sullen doen omme dat gehoort voorts daerinne gedisponeert te worden soo als ten dienste ende oorboor vande stadt bevonden sal werden te behooren/

Over het pensioen van de gewezen schoolmeester Claes Doelse

Het versoeck van beide de ministers gedaen in het collegie van wegen Claes Doelse gewesen schoolmeester binnen dese stadt wort ingewillicht ende dat den voorss Doelse sijne pens. Sal ontfanghen wt handen vande Burchmr van Delen te weten seven ponden thien schell. Ende drie grvls van gelijcke sal de burchmr van Delen voornt betaelen Brechte Baeckelants een pondt seven schell. ende ses gvls over geleverde waere tot onderhoudt vanden lest gevangenen soldaet volgens de specificatie/

“Armen-gelt” wordt gebruikt voor “het wederoprichten van de stadtsmeulen”

Is geconsenteert dat een briefe van opdracht sal worden gemaeckt aende besorgers vande Armen deser stadt ter saecke vande hondert twintich ponden sesthien schellingen ende acht grooten vls over soo veel bij de selve is betaelt aen Joos Linthout de Jonge ter ooraecke van het wederoprichten vande stadts meulen/

Over de rekeninge van wijlen Charel Houweels vendutie werden gecommitteert Dhr Burchmr ende Tresorier omme deselve te visiteren/

Opden 25^e Februarij 1642 pnt Dhr Cornelis Baeckelant Dirck van Delen Burchmrs Cornelis Pietersz Coert Ingelenbaertsz Gheleijn vanden Invijlle Daeel Gerouw ende Joannis Woutermans Schepenen dhr Jaques Gelee Saelemon de Backer Isack de Meij Jan Ritssen Anthonij Weijts ende Marijnes Duvecodt Raeden.

Over het “wtwinnen ende vercoopen van het huijs de Galleije ten profijtte vant Gasthuijs”

Opt rapport gedaen bij die gecommitteert waeren om te spreken met Sr. Carpentier over sijn versoeck aen die van W+R is alvoren in eeniger manieren iets op het voorss versoeck te doen het huijs de Galleije wttewinnen ende vercoopen de vijftich ponden die daer op staen met den intrest van dien ten proffijte vant Gasthuijs deser stadt waer toe gecommitteert sijn de kerckmeesters om dat int werck te stellen/

Over de pretentie van Pieter Valck wegens het visiteren vande meubeckende versetten ?? vande staven hebben B+S+R geordonneert hem te betaelen sijne rekeninge inhoudende de somme van een pondt gvls/

Openstaande rekening tussen de stad en de erven van Adriaen Licxe

Opt vertooch vande Burchmr van Delen over de openstaende rekeninge tusschen de stadt ende de erffgenaemen van Adriaen Licxe waer van over reste vande pacht noch onder de voorss Burchmr van Delen is berustende seventhien pondt vier schell. En elf gvls ende de weduwe van Charel Houweel over reste vande stadt is competerende twee pondt thien schell en deses gvls wert hem de selve geordonneert te betaelen midtsgrs noch aende Burchmr Baeckelant negen pondt twee schelling en sesgvls over leveringe van rijswerck als mede aenden selven noch vier pondt twaelf schell en drie gr.vls die Licxes erfgenamen voornt over reste vande vijfendertich pondt een schell. en ses gvls pachte vande Chijngel Wal ende Schuttershoff noch schuldich ende ten achter was ende op rekeninge vande vijffentwintich pondt achthien schell die de Burchmr Baeckelant bij rekeninghe ende ordonnantie van gelevert rijs noch is competerende /

Over diverse pachten m.b.t. burgemeester Baeckelant

Is oock voorgedragen bijden Burchmr Baeckelant dat hem op de voorss vijfentwintich pondt achtien schell gvls noch in minderinge gelaeten worden de seven pondt vande chijngel ende vier pondt vier schell. gvls reste anno 1641 ende oock dat hij mocht geexcuseert ende ontlast werden vande pacht vant Schuttershoff over den jaere 1641 alsoo een ander het geniet daer van heeft gehadt hebben B+S+R sulcx t’versoeck toegestaen ende den Tresorier de Backer geordonneert van Maeijken Geens ofte Lauwijs Cauterman die t’gebruijct hebben tselve te voorderen ende alles te becommen wat daer van sal worden gecregen/

Over de rekening van Couterman en vorderingen op hem:zie boven

Opde Rek. van Lauwijs Couterman die hij overgegeven heeft sijn gecommitteert om met hem te spreken den Heer Tresorier ende Isack de Meij tgene sij daervan sullen doen sal voor welgedaen worden gehouden/

Over het verpachten van “de gorsinge” van de wallen en schuttershoff

Alleen maaien of “snijden”; niet om te grazen

Op t’verpachten vande gorsinge vande wallen ende schuttershoff sijn gecommitteert beide

Dhr Burchmrs ende Tresorier om tot der ha(n)ndt te verpachten om te snijden ofte maeijen maer niet te etten alsoo hun sulcx geraeden dunckt tot meesten voordeel vande stadt ende miste beschadinge vande plantaeige/

Mathijs Noutsz dreigr o.a.de baljuw en diender met een mes

Voorgedraegen bij Dhr Bailliu Gelee dat Mathijs Noutsz sich heeft vervordert hem insolentelijck te dragen ontrent Dhr Bailliu ende sijnen dienaer met hem te dreigen met een mes injurieeren ende te schelden ende voorder ongeregeltheijt ende moetwille te bedrijven alle twelck in een stadt daer goede politien onderhouden worden niet en behoort getolereert te worden/ soo heeft hij versocht dat hem soude werden toegestaen Inqueste van sijn doen te nemen ende voorts daer inne te mogen doen bij wegen van Iustitie tgene over sulcke onbehoorlijcke daeden tot straffe wert gerequireert hebben B+S+R dhr Bailliu geconsenteert Inqueste te nemen ende voorts als hij sal bevinden naer exegentie (eis) vande saecke te behooren/

Opden 11^e Meert 1642 pnt Dhr Corn Baeckelant Dirck van Delen Burchmrs Corn Pietersz Coert Ingelbaertsz Gheleijn vande Invijlle ende Joannis Woutermans schepenen Salemon de Backer Isack de Meij Jan Ritssen Meerten Jansz Anthonij Weijts ende Marijnes Duvecodt Raden.

18 maart 1642 is de dag van de verkiezing van de nieuwe magistraat

Bij de Burchmr Baeckelant voorgedraegen hoe dat naer inhoudt vande previlegien ende gewoonte deses Collegie den dach van verkiesinge ende veranderinge vande Eerwaerde magestraet voorhanden is welcken dach van verkiesinge bij Dhr Bailliu ende Burchmrs is gelecht van huijden en acht daegen wesende den achtienden deser maent heeft hij in bedenckinge oftmen de verkiesinge sal solemnisern sonder eenige maeltijdt ofte lasten te doen dan oftmen daer in sal volgen de voorgaende gewoonten is goet gevonden naer ouder gewoonte opt onkostelicxste een maeltijdt te bereiden/

De stadsbode krijgt 9 gulden “over sijn extraordinaren dienst”

Opt versoeck vande bode over sijn extraordinaren dienst is hem toegeleijt negen gulden ende den Tresorier gelieft hem die te betaelen ende in rekeninge te bringen/

Weer over de zaak van Mathijs Noutsz en de baljuw

Alsoo gemerct wert dat dhr Bailliu sonder wille ende consent van dit collegie den persoon van Mathijs Noutsz over welckers delect opden vijfentwintichsten Februarij 1642 bij den voorn Bailliu is geclaecht ende hem daer over bij wij ?(Wet) ende Raet toegestaen Inqueste (de mogelijkheid om een gerechtelijk onderzoek in te stellen) ende bij wegen van Iustitie te procederen sulcx de heisscher aenclaeger nae rechte soude bevinden te behooren/ Is bij B+S+R goetgevonden Dhr Bailliu aen te seggen dat hij de executie soude vorderen ende ingevalle dat hij begeerde sulcx naegelaeten wierde dat met kennisse vande hr Bailliu den voorn delinquant bij requeste aen dit collegie compositie sal hebben te versoecken ende voorts om te voorcommen alle ongeregeltheijt van vechten mes trecken straetschenden ende andere moetwille hebben Burchmr ende secretaris ende den Bailliu indien hij daer bij wilt wesen om door dhr pensionaris een ordonnantie te laeten stellen ende aent Colegie intebringen omme geapprobeert ende gepubliceert te werden/

Louwijs Cauterman pacht de gorsinge binnen de stad voor 7 jaar

Is bij de Burchmr Baeckelant ingebracht de conditie daer op sij aen Louwijs Cauterman hebben verpacht de gorsinge binnen dese stadt snijden voor seven jaeren ingaende prima Meije 1642 daervooren hij belooft te betaelen ses pondt acht schellingen jaerl hebben dit colegie tselve voor welgedaen gehouden/

Is goetgevonden de stadtsrekeninge te doen daechs nae de verpachtinge van s’lants domeinen ende acht daegen te vooren biljetten wt te stellen tot waerschouwinge van een igelijck/

“Placcaeten” tegen de vernieling van bomen

Is oock goetgevonden werden eenge placcaeten vande boomen wttesetten ende onder op te laeten stellen soo iemant den overtreder ofte schender vande boomen sal bekent maecken dat den selven van stadtswege sal vereert werden met vijfentwintich gulden eens/

Over de rekeninge van Jan Geensz vendutie sijn gecommitteert dhr Tresorier ende Marijnes Duvecodt om die te oversien ende met eenen ordonnantie op de burchmr de Bruijne te geven/

De Tresorier wert gelast met Jan Leijnsz te rekenen vande vendutien ende dat in sijn rekeninge ende bij weijgeringe als voren/

Over de diverse rekeningen van de secretaris

Aengaende vande rekeninge vande secretaris over sijn ontfanck vande ses grooten ende anders wert hem gelast die aende tresorier te voldoen maer vande honderste penningen wert gepatienteert tot dat den toecommende tresorier in dienst sal sijn ende oversulcx inde rekeninge vande Backer niet te brengen/

Over “ dat wtwinnen van het Huis Den Olijphant”: bouwvallig: achter met de Honderste Penning

Belangende t’huijs den Olijphant alsoo dat bouvallich staet ende van honderste penningen veel ten achteren is wert geordonneert dat wttewinnen ende vercoopen onder conditie dat den cooper ist mogelijck sal onderhouden ofte soo niet een ander gebouw van voorhuijs ofte camer aende straet in plaets te maecken/

Opden 18 meert 1642 pnt dhr Corn Baeckelant Dirck van Delen Burchmrs Corn Pietersz Gerret van Dort Coert Ingelbaerts Ghelein vande Invijlle Daeneel Gerouw ende Jannis Wouterman schepenen Saelemon de Backer Isack de Meij Jan Ritssen Meerten Jansz Anthonij Weijts ende Marijnes Duvecodt Raeden.

De baljuw pleegt obstructie en weigert te verschijnen ter gelegenheid van de verkiezing van de nieuwe magistraat

Alsoo bij dhr Bailliu ende Burchmrs dess dach is beraemt ende gelecht geweest om te veranderen de magestraet die twee jaeren gedient hebben ende alsoo naer onse previlege ende costume opden eedt daer toe gedachvaert sijn geweest alle de leden van dit colegie de welcke alle opde geprefigeerde ure gecompareert sijn wt genomen dhr Bailliu Gelee seggende niet wel te pas te wesen hoewel hij op gisteravondt int voorstellen van het dobbel getal vande burchmrs present ende gesont was soo heeft de Burchmr Baeckelant hem door den bode tot tweemael doen insinueren om boven te commen ende daer naer wt hun twee schepenen gecommitteert die dhr Bailliu tot tweemael vriendtlijck versochten te compareren ofte soo hij ingebreke bleve dat met de verkiesinge sal voortgevaeren werden ende dewijlle hij hem tot meermaelen opde verkiesinge niet heeft laeten vinden dat bij de Heeren anders daer in soude moeten worden voorsien daer op hij tot antwoorde heeft gegeven niet te connen comen ende dat sij dat doen souden ende omgevraecht sijnde is met eenparige stemmen goetgevonden met de verkiesinge voort te vaeren mede is met pluraliteijt van voeijsen (Voijsen=stemmen) geresolveert dat dhr Baeckelant int derigeren vande verkiesinge de plaetse van de bailliu sal becleeden oock dat men twee schepenen bij den bailliu sal senden om sijn stemme opt nomineren vande Burchmrs ende Schepenen te haelen ende de voorstellen ? gedaen sijnde hem andermael te versoecken om nevens den brief van verkiesinge een brief van recommandatie te schrijven ende ingevalle t’selve bij hem geweigert wert soo wort den Burchmr Baeckelant last gegeven om den brief van recommandatie ten overstaen vande Burchmr van Delen ende een schepen te schrijven om nevens de nominatie door den bode over te senden ingevolge van welcke de Burchmr Baeckelant ontrent de nominatie niet den aencleven vandien de plaetse vanden Balliu heeft becleet oock sijn bij twee schepenen de stemme vande voorn heer Bailliu ingebracht sulcx tot Burchmrs sijn voorgestelt Daeneel Gerouw ende Marijnes Duvecodt/ is oock geresolveert ende goetgevonden Saelemon de Backer Isack de Meij Jan Rissen Maerten Jansz ende Anthonij Weijts onse raeden tot schepenen voor te stellen gelijck oock naer dess sal moeten geschieden vande raeden die alsdan in dienst sullen wesen ende sijn bij omstemminghe (een stemronde ) daer bij gestelt Dominicus Faveriau ?? Lauwereins Block ende Pauwels Staeffmaecker/

Opden 20 meert 1642 pnt dhr Corn Baeckelant Dirck van Delen burchmrs Cornelis Pietersz Coert Ingelbaerts Daeneel Gerouw ende Joannis Woutermans schepenen Saelemon de Backer Isack de Meij Jan Ritssen Anthonij Weijts ende Marijnes Duvecodt Raeden/

De baljuw Gelee weigert mee te werken aan de nominatie van Marinus Duvecodt als burgemeester aangezien deze in een proces met de stad is gewikkeld.

Alsoo dhr Bailliu Gelee tot verscheiden reijsen door den bode ende schepenen int collegie is ontboden geweest soo op de verkiesinge als daer naer ende door dhr Pensionaris van der Harten andermael op gisteren van stadts wege daer toe is geinformeert echter hem niet belieft en heeft te compareren is dese vergaderinge met een overnachte wete door dhr burchmr Baeckelant opden eedt gelecht is den voorn hr Bailliu jegens sijn belofte op t’ontfangen vande wete niet gecompareert oversulcx hebben B+S+R gedeputeert dhr Coert Ingelbaerts Jan Ritssen ende dhr pensionaris van der Harten om wt den naem vant collegie op hem vriendelijck te versoecken sijn ampt te commen becleeden ende de vergaderinge bij te wesen maer ingevalle den voorn hr Bailiiu niet te bewegen en waere dat sij hem wel scherpelijck souden aenseggen dat die vant collegie als dan sulcken resolutie souden nemen als nae merite van sijn onbehoorl.voorstel soude behooren welcke gecommitteert naedr lange communicatie met dhr Bailliu gehouden ons raporterende dat hij gans niet gesindt en was te compareren ende niet en verstondt dat Duvecodt soude burchmr wesen dewijlle hij in proces met de stadt was/ daer op de voorn Duvecodt heeft verclaert dat ingevalle eenich lidt vant collegie daeromme onlust soude nemen ende oneenicheijden int collegie souden ontstaen dat hij veel liever afstandt vant proces wil doen gelijck hij voor soo veel hem dat was raeckende daer van afstand dede bij dess ende is voorder met eenparige stemmen goetgevonden te persisteren bij de resolutie opden 18^e deser genomen over t’schrijven vande brief van recommandatie/

Het stadsbestuur pikt het dubieuze en eigengereide optreden vande baljuw niet langer.

Ende dewijlle niet langer en can geleden werden de manier van doen ende handel van dhr Bailliu Gelee ofte soude daer door geschapen staen dat alle goede politie ende eenicheijt vande regeerders ende ingesetene deser stadt totaliter soude commen te vervallen is bij dit collegie goetgevonden sijne Hoocheijt vande manieren ende leven vanden voorn. Heer Balliu te informeren ende vriendelijck te versoecken den voorn. Heer Bailliu te willen gelasten sich int bedienen van sijn ampt naer sijn Instructie ende Commissie te draegen ende goede sorge voorde Iustitie ende politie voortaen te houden ende eensamentlijck met die vant collegie alle ruste ende vrede te onderhouden ende doen onderhouden ofte bij aldien t’selve bij dhr Bailliu voorn niet en wierde naegecommen het sijne Hoocheijt die van dit collegie gelieve te vergunnen consent om andere bequaeme personen voor te stellen daer wt bij Sijne Hoocheijt een ander in sijne plaetse gekoren ende gecommitteert te werden om alle t’welck op het onkostelijcxste te doen is goetgevonden door gecommitteerde aenden Heer Presijdent de Knuijt vriendelijck te versoecken dat hem gelieve dese ende andere acten nevens sijne voorschrijvens aen Sijn Hoocheijt te senden ende alsdan den bode met den brief van nominatie te laten gaen daer toe sijn gecommitteert dhr Burchmrs ende dhr pensionaris van der Harten/

Is goetgevonden aende concherge vant stadthuys ? jaaerlicx te geven ses ponden vls inganck nemende met prima april 1642/

Opden 28 meert 1642 prt dhr den meerderendeel vant collegie als Corn Pietersz Gerret van Dort Geleijn vanden Invijlle Meerten Jansz ende dhr Balliu.

Voorstel van een dubbeltal ouderlingen

Is voorgedraegen dat die vander kerckenraet hebben versocht twee tot dit collegie om te verschijnen inde consistorie om te helpen voorstellen een dobbel getal van ouderlinghen waer toe bij omstemminge ( persoonlijke stemming ter plaatse) sijn gecommitteert Cornelis Pietersz ende Isack de Meij/

Opden 29 april 1642 present dhr Dirck van Delen Marijnes Duvecodt Burchmrs Salomon de Backer Isack de Meij Jan Ritssen Anthonij Weijts schepenen Corn Pietersz Coert Ingelbaerts Gheleijn vande Invijlle ende dhr Bailliu Raden.

Sommige leden van W+R beschikken over weinig tijd i.v.m. hun eigen “zaken”

De secretaris moet bij de “stelling” van de resoluties daar rekening mee houden

Bij de Burchmr van Delen voorgedragen dewijlle sommige leden van dese vergaederinge om hunne affairens dickmael niet lange int collegie mogen blijven ofte het valt hun seer schadelijck datmen voortaen om tijdt te winnen alle resolutien maer met een woordt aenteijkenen ende den secretaris gelasten jegens de naeste vergaederinge die int lange te stellen om geresumeert te werden is bij die van W+R verstaen dat den secretaris voor eerst eens sal de selve resolutie(n) in presentie schrijven om te sien oft niet te veel tijdt ende soude consumeren/

Over het Huis Der Goes: uitvoer naar Middelburg van plavuizen.

Mr Dominicus Faveriau ? is binnen gestaen ende versocht eenige voetsteenen (plavuizen) gecomen wt het huijs genaemt Der Goes te mogen nae Middelburch vervoeren/ is hem het selve om verscheiden reden toegestaen sonder nochtans in consequentie getrocken te worden/

De “gijseling” van Jacob de Bruijne en Jan Leijnsz

Burchmrs +S+R committeren dhr Marijnes Duvecot Saelemon de Backer Isack de Meij ende Anthonij Weijts in plaetse van dhr Corn Baeckelant Coert Ingelbaerts Geleijn vanden Invijlle ende Daeneel Gerouw Om de gijselinge jegens dhr Jacob de Bruijne ende Jan Leijnsz bij te woonen ingevalle de selve tot rekeninge ende relijqua moeten werden geconstringeert ende wort mede dhr Tresorier Baeckelant de afrekening ende liquidatie met den aldereersten gelast te bevorderen/

Over de “afdoeninge vande Hondertste Penninck en de ambachtsheerlijkheid van Nieuwerkercke. Contact hierover met de Staten van Zeeland

De afdoeninge vande honderste penningen te soliciteren aende Staeten van Zeelandt ende d’ambachts heerlijckheijt van Nieuwerkercke die niet behoorlijck vergeven en is te herstellen daertoe sijn gecommitteert dhr Dirck van Delen ende vande Invijlle nevens de pensionaris/

Over de wtwinning van huizen..Genoemd worden de huizen van Sonnius: Olifant, Wapen van Poortugael en de Galeij.

Tot het vercoopen vande wtgewonnen huijssen ende noch wtgewonnen werden als daer sijn de huijsse van Sonnius Olifant Waepen van Poortugael ende Galeij sijn gecommitteert dhr Marijnes Duvecodt Isack de Meij ende vande Invylle ende wordt deselve gelast die behoorlijcke wttewinnen ende alles op(b)serveren dat daer toe wert gerequireert /

Ordonnantie/artikelen / poincten t.a.v. de uitvoer van wit zout “op vijanden landen”

Opde artijckelen ende poencten aengaende den taucx vande schippers wt Brabant ende anders die wit sout alhier laden ende op vijanden landen bringen is geresolveert te stellen ratificatie op d’ordonnantie hier volgende,

Ordonnantie gemaeckt tusschen deken ende

Beleeders vande panneeringe/ de gilden

Vande schippers tot Middelburch ende

Arnemuijden met kennisse ende overstaen

Van beide de respective gilden overdekens

Naer inhouden vande selve den overdeken

Ofte deken van Arnemuijden hun sullen

Reguleren int ontfangen vanden taucx

Gestelt op schippers ende coopluijden die tot

Arnemuijden voorss wit sout laeden op Brabant

Vlanderen vijanden landen ende dat geduerende

Den oorloch tusschen de Nederlansche provincien

Ende niet langer/

Inden eersten dat elck pleijt rondt ofte smal schip

T’huijs behoorende in vijanden landen telcken

Als die ttot Arnemuijden laden boven

Twee hondert vaeten wit sout om daer

Mede op vijanden landen te vaeren sullen

Betaelen XXI schell gvls

Item een schuijte kaege ofte ander minder

Schip inde selve quartieren t’huijs behoorende

Laeden vijftich vaedten tot twee hondert

In Cluijs om te bringen als vooren sullen

Betaelen X schell gvls

Ende minder als vijfthich ladende V schell gvls

Een schipper tot eenige steden vande Vereenichde

Provincien die t’Arnemuijden boven de

Twee hondert vaedten wit sout laet om

Nae vijanden landen te vervoeeren midts

Hij onder eede verclaert dat het sijn

Eijgen goet is onverlooft (niet te koop aangeboden)

Onverkocht ofte niemant teogesecht seecker sal

Betaelen X schell gvls

Minder ladende tot vijfthich vaeten toe

Sal betaelen V schell gvls

Ende onder de vijfthich vaeten laedend II schell VI grvls

Maer ingevalle de voorn schippers onder

Eede niet en willen verclaeren dat het hun

Eijgen goet is/ ofte bekent is dat sij

Dat voor een ander voeren sullen deselve

Insulcken gevalle den vollen taucx

betaelen als vooren vande schippers van

vijanden landen is gesecht.

Ende sullen alleene van desen taucx vrij

Ende exempt wesen de schippers van Middelb.

Ende Arnemuijden het is dat sij hun eijgen

Ofte een anders sout op vijands landen

Camen te bringen ofte voeren sonder

Onderscheijdt waer den coopman van tsout

Woonachtich is/

Desen taucx sal betaelt werden met goeden gevalueerten gelde aende overdeken ofte tot Arnemuijden in eene bosse telcken als eene schuijte ofte schip wit sout op Brabant oft vijande landt is ladende waer van eenen sleutel sal berusten bij de deken van Middelburch ende eenen sleutel bij den deken van Arnemijden/

Ende ten eijnde elcken jaeren sullen dekens ende beleeders van Middelburch ende die sij sullen believen mede te bringen op eene geprefigeerden dach binnen Arnemuijden comen int schippers camer alwaer hun de busse geopent sal worden ende schriftelijcke rekeninge gedaen soo wel van de vrie als onvrie schippers die int geheel jaer wit sout opde vijanden landen sullen hebben gevoert welcke rekeninge gesloten sijnde bij hun gesamentlijcke sal werden onderteeckent/

Oock sullen de ontfangen penninge verdeelt werden in vier deelen een deel voorde Armen van Middelburch een deel voorde Armen van Arnemuijden een deel voor schippersgilde van Middelburch ende t’resterende vierdepart voor t’schippers gilde van Arnemuijden/

Ende ingevalle eenige Coopluijden ofte schippers wit sout op vijanden landen laedende in weigeringe waeren dess taucx te betaelen sullen de overdekens ofte deken van Arnemuijden den voorn taucx vermogen te doen betaelen ende dat met parate executie bij bij afhaelinghe van t’seijl ofte eenich ander gereeetscap vanden schepe /

Ende was onderteeckent Sr Nicolaes Elfsdijck Sr Jacob Reijnoutsz Sr Jacob Michielsz Sr Cristoffel Woutersz – Adriaen Jorisz als deken Cornelis Jansz Jansz Raes ouden deken Pauwels Willemsz als beleeder ende Jan Stevensz –

Onderstondt Burchmrs +S+ R hebben dese ordonnantie in alle haere poencten ende artijkelen geaprobeert beholudens een ider sijn recht ter contrarie

Actum ten rade den XV febr XVIc XLII

Ende was geteeckent Jacob Vetth/

B+S+R gesien hebbende de poencten ende artijclen voornt met de approbatie daer op de hr B+S+R van Middelburch gevoecht hebben alle deselve poencten ende artijckelen mede geapprobeert ende geratificeert behoudens een ider sijn recht ten contrarie

Actum ten raede deser stadt Arnemuijden den 29 april 1642/

Over de “beplanting” van de “ledige erven” enz

Tot meten vande erven die bijde eijgenaers binnen behoorlijcken tijdt ben ? aenvaert ende bij de stadt beplant ende t’maecken vande rekeninge van igelijcx boomen ende voorderinge van betaelinge der selver boomen met de onkosten daer op gedoogt sijn gecommitteert beide de Burchmrs Saelemon de Backer ende vanden Invijlle/

Jan Ritsen schijnt naast het “stadthuys” te wonen

Op de clachte van Jan Ritssen dat sijn huijs door de pannen ende steenen vant stadthuijs seer wert beschadicht is goetgevonden met den eersten daer inne te voorsien/

Opden 3 Junij 1642 pnt dhr Dirck van Delen Marijnes Duvecodt Burchmrs Salomon de Backer Jan Ritssen Anthonij Weits schepenen Corn Pietersz Coert Ingelberts ende Geleijn van den Invijlle Raden.

Op het accoordt met Maeijken Geens gemaect is geordonneert te stellen B+S+R hebben dit geapprobeert ende geratificeert voor soo veel hun dat aengaet/

Blaes Claesz deken van St Jan gilde hebbende aende Burchmr van Delen geweijgert volck te doen dobbelen om de boomen te doen gieten ende ontboden wesend gaf tot antwoorde soo de burchmr hem te spreken hadde dat hij mochte comen daer hij was alsoo sij soo goet ende grooten meester was als den burchmr hebben B+S+R goetgevonden alvoren ijets inde saecke gedaen wort dat de Burchmr Duvecodt Saelemon de Backer ende van Invijlle hem eerst sullen spreken ende hem sijn ordonnantie voordraegen ende sijn reden ende aendienen inde naeste vergaederinge rapporteren om daer op gedaen te werden nae behooren/

De voormalig twee leeuwen “opde peuije vant stadthuys” zijn geschonken door de Baljuw, burgemeester Bakelant, Dirck van Delen en de “afgaende” Tresorier de Backer.

Dhr Ballieu de Burchmr Baekelant ende van Delen met den afgaende Tresorier de Backer presenteren de stadt te vereeren met twee leeuwen opde peuije vant stadt huijs hebben B+S+R hun daer over bedanct ende geconsenteert die mogen doen opstellen/

Het “schooldack” krijgt pannen en verliest “de schalien”

Jacob Marijnesz wert geconsenteert het ouwe schooldack te mogen doen afnemen ende daer pannen in plaetse te leggen ende de schalien te gebruijcken tot sijnen meesten proffijte/

Saelemon de Backer afgegaene tresorier is verleent ordonnantie op Gerret van Dort inhoudende seventhien pondt seventhien en seven en een vierde grvls over slodt van stadtrekeninge vande jaere 1641/

Anthonij Weijts heeft van dit collegie gecocht een stuck van een abeel boom ende wilgen boom voor achthien schellingen ende sal de stadt bier daer voor leveren/

Op de clachte vande bierwerckers is de voorgaende gecommitt. Gelast hun de ordonnantie hier gesien voor te lesen ende haer te beeedigen /

Allerlei reparaties in diverse straten

De Nieustraete ende Jan de Leeuw straet is geordeneert gerepareert ende vermaect te worden daer toe gecommitt. De Burchmr Duvecodt den nieuwen ende ouden Tresorier ende vanden Invijlle/

Roosbeke aen te seggen van sijn erve te suijveren ende de conditie te volbringen ofte dat van stadts wegen sal werden gedaen daer toe sijn gecommitteert Br Duvecodt

Bontges poorte wordt genoemd

De oude steen aldaer op Licxes erven als mede buijten Bontges poorte ende aende wal leggende is gecosteert (geconsenteert ?) te vervoeren alsmede noch eenichge oude steen op de kaeije niet lege als de boven candt vande kaeije sal werden wechgedaen ende sal aen Cauterman de voorceure werden gegeven/

B+S+R hebben geordonneert de voor boden te publiceren ende te doen icken/

Er wordt een “buijse “ gelegd vanaf de stadsvronen door de vesten in de “waterganck”

Beide de Burchmrs tresorier Baeckelant ende vande Invijlle werden gecommitteert om een buijse wt de stadts vroonen door de veste inde waterganck te leggen/ soo de middelen van de stadt dat connen lijden ende te sien ofsij vande br Baeckelant connen bespreken daer ijets toe te contribueeren/

Reparaties enz. aan de poorten

Ter sijden de poorten te doen maecken dat de aerde niet voorder aff en valle ende de deure vant werckhuijs weder te doen hangen als anders/

Jan Pauwels:onderhoud poorten en straten

Beijde Burchmrs ende vande Invijlle sijn gecommitteert om met Jan Pauwelsz te spreken ende te besteden het onderhouden vande poorten ende straeten/

De secretaris Bonte ie behoorlijk nalatich in den Ontfanck” van o.a. De 500^e Penninck Enz.

Is goetgevonden den secretaris Bonte aen te seggen dewijlle hij weinich op sijn bedieninge vande secretarie ende ontfanck heeft gepast dat hij binnen twee a drie daegen den vijfhondreste penninck betaelen ? ende dat hij alle sijne bedieninghe ende schriften sal doen als een secretaris behoort de resolutien in haere formen datelijck te schrijven ende te boeck te stellen op pene indien hij de meeste vergaderinge in eenige gebreke ende faute wiert bevonden datmen hem bedancken sal van sijnen dienst/

Opden 17 Junij 1642 pnt dhr Dirck van Delen Burchmrs Salomon de Backer Isack de meij Jan Ritssen schepenen/

Anthonij de Frank wil diender van de stad en de baljuw worden

Anthonij de Franck hebbende versocht dienaer deser stadt ende dhr Bailliu te wesen ? is hem bij B+S+R dat vergunt op negenthien ponden grvls gaeijge inganck nemende met datum deses onder belofte aen hem gedaen ingevalle hij getrouwelijck nae de instructie alreede hem voorgelesen ende noch te geven is dienende dat het op een vereeringe jaerlicxs niet en sal aencommen/

Cornelis Antheunisse molenaar wil niet de eed op het gemaal afleggen(schrijven van de Staten)

Cornelis Antheunisse meulenaer binnen dese stadt is ontboden in dese vergaderinge ende hem (volgens het schrijven vande Staeten van Zeelandt) afgevordert eet te doen volgens het seste artijckel vande ordonnantie opt gemael heeft tot andtwoort gegeven dat alsnoch niet gesint te wesen waer op is goetgevonden t’selve met deen of dander middel te doen deon als wanneer de ander steden van Walcheren met hun exempel souden voorgegaen wesen/

Is oock toegestaen Heijndrick Sonnius attestatie van sijn burcgerschap te geven/

Over de “vervallen” huizen van Heijndrick Zonnius

Gesien het schrijven van Heinderick Sonnius belangende de vervallen huijsen hem ende sijne susters toecommende is bij B+S+R gecomm. dhr Br Duvecodt ende Isack De Meij om met d’een ofte d’ander werckman de voorn huijsen te besien ende te laeten maecken tacxatie wat het soude moeten costen ende dat aen Sonnius oversenden met last dat eertsdaechs te laeten doen ofte dat bij de stadt tot laste vande huijssen ende erven dat sal werden besteet/

Bomen begieten was belangrijk

Waelpoel ende Anthonij de Franck hebben de boomen aengenomen te gijeten voor drie schellingen elck daechs/

Opden eersten Julij 1642 pnt dhr Dirck van Delen Marijnes Duvecodt Salomon de Backer Isack de Meij Jan Ritssen Anthonij Weijte Joannis Woutermans schepenen Corn Pietersz ende Gheleijn vander Invijlle Raden.

Door dhr Dirck van Delen Marijnes Duvecodt ende Isack de meij rapport gedaen sijnde wegens de huijssen van Sonnius ende dat het besteck met de tacxatie aenden selven opden achtentwintichsten Junij lestleden is gesonden is goetgevonden met de vercoopinge noch drie weken te wachten ende ingevalle binnenacht daegen van hem geen schrijven nochte order en comt datmen den secretaris als nu gelast dan aen hem te senden schrijvens ende dach van lossinge van veerthien daegen/

Over de resterende schulden van de Galeije Olifant Waepen van Portugal en de huizen van Zonnius wat de 100^e Penninck betreft

Bij de gasthuijsmeester vanden Invijlle raport gedaen sijnde vande resterende schulden de Galeije/ Olifant/ Waepen van Portegael/ ende huijsen van Sonnius/ is den ontfanger van de Honderste Penning gelast inqueste te nemen nae t’leste jaer vande betaelinge vande nieu honderste penning /

Gesprek van van Delen met de orgelmaker Fester over het “orgelwerck”

Aengedient door de Burchmr Van Delen dat hij gesproken heeft met Mr Joris Fester orgelmaecker den welcken besien hebbende t’werck vande orgel inde kercke oordeelt datmen met thien ofte negen registers inde bovenste casse ende een clavier wel soude connen genoechsaem gedient wesen ende menende ? dat om een cevijlen prijs soude connen gedaen ende gemaeckt werden daer op B+S+R gedelibereert hebbende werdt bij hun geordonneert met dit werck voor te gaen ende den selven Mr dat aen te besteden ende caster ?? ende schrijnmr. Te laeten repareren daer toe gecommitteert sijn beide de Burchmrs van Del;en ende Duvecodt met den Burchmr Baeckelant tresorier/

De Ordonnantie op de Bierwerckers

De bierwerckers met een overnachte wete ontboden sijnde om te vernieuwen hunnen eedt opde ordenantie hier naer volgende:

Poincten ende artijckelen daer op de bierwerckers

Deser stadt beeedicht ende belast sijn

Op privatie van hun offitie haernae

Die te reguleren—

Inden eersten dat vande bier ofte wijnwerckers ten minsten drie sullen wesen ende blijven ontrent het lossen ende opslaen van bier oft wijn/ ingevalle de quantiteijt sulcke getal van noode heeft/

Ende en sal voortaen niemant wijn ofte bier mogen werckende ofte onder hun vrij worden/ hij en sal alvoren poorter deser stadt ende gedaen den eedt volgens ende op dese conditie/ welcken eedt sij ter maniste(in handen van ) vande bailliu ofte Burchmrs alle jaere sullen vernieuwen / Op de boete telcken van thien van thien guldens/

Alwelcke gesworen bier ende wijnwerckers voortaen hun niet en sullen vervorderen eenich bier ofte wijn wtbrouwerien van t’schuijtvlodt wtte schepen vande hoofden nochte kaejen noch waegens noch sleen te reppen wercken noch roeren voor alleer daer van een billet vande pachten ofte pachters is vercregen ende aen hun gelevert op verbeurte van twee pondt gvls ende als meineedich getsraft te worden/ welck billet bij hun des selver daechs ofte wtterlijcke des ander daechs gescheurt ofte met roode aerde doortrocklen gelevert sal werden aenden pachter met de verclaeringe vande groote ende qualieijt vande wijn ofte bier vaeten die sij tot tappers ende borgers sullen hebben ingewerckt op de boete van twee schellingen van elck billet dat bij hun verswijmt sal werden over te bringen/

Ende en sullen voor sonnen opganck noch nae sonnen onderganck geen bier noch wijnnen mogen wercken voor dat boven het vercregen billet den pachter ofte pachters heeft gesien de wijn ofte bier vaeten die opgeslaegen ende in sullen gedaen werden ofte ten minsten sijn consent tot lossen gegeven sal hebben/

Ende soo het quaeme door absentie ofte siecte dat daer geen wijn ofte bierwerckers tot het wercken te becommen en waeren sal den brouwer biersteker borger ofte tapper wie het oock soude mogen wesen sijn wijn ofte bier nae dat sij daervan een billet sullen hebben vercregen met voorgaende kennisse van een vande Burchmrs ofte pachter vermogen door imant anders te doen wercken ende indoen dewelcke in cas van overtredinge van dese ordonnantie ofte een poinct der selve de boeten ende straffen subject sullen sijne forme als gesworen bierwerckers/

De voorn gesworen bier ende wijn werckers sullen gehouden sijn soo veel hun mogelijck is sorge te draegen bij allentijde dat de stadt in haer accijsen niet gefraudeert ende werde ende soo verre sijl eenige fraude vernemen ofte bevinden ofte in eenigers manierengewaer worden sullen t’selve gehouden sijn de accijsenaers getrouwelijck aen te dienen en te kennen te geven/

Item sullen alle de bierwerckers gehouden sijn tallen tijden alser Iustitie geschiedt ter ordonnantie van Burchmr op het stadthuijs met hunne geweer te verschijnen tot assistentie vande Iustitie opde boete van vijf schellingenende sulcke voordere correctie ende straffen als de burchmrs daer op stellen ende ordonneren sullen/

Ende sullen de selve bierwerckers voortaen hun vermijden van in eenige brouwerien tot bierstekers ofte elders eenich drincken te tappen ofte afheijschen voor hun ofte voor andere /maer sullen hun te vreden houden met het gene hun den brouwers biersteker ofte andere sullen believen te geven ofte tappen/

Item de gesworen wijn ende bierwerckers ende die hun plaetse becleeden sullen van niemant geen overloon eijschen noch nemen tot dien ejnde is hier naer volgende gestelt eene ordonnantie van hunnen loon waer naer sij hun sullen te hebben reguleren op de peene van t’verlies van hun offitie ende arbitrale correctie/

Van een Ocxhooft wijn te wercken vant het schuijtvlot tot aen St Joris Poorte ende inde straeten beneden de

Marct met het sleepgelt I schell VI gr Vls

Van een half Ocxhooft 0 schell IX gr Vls

Van dertich tot negenenveertich stoop 0 schell VII gr Vls

Van alle tonnekens tot 30 stoop 0 schell VI gr Vls

Vant ‘schuijtvlot tot inde Lange straete

Van een ocxhooft I schell X gr Vls

Van een half ocxhooft 0 schell XI gr Vls

Van 30 tot 49 ocxhooft 0 schell IX gr Vls

Van tonnekens tot de 30 stoop 0 schell VII gr Vls

Vande Tolpoort ofte hooft sullen door de

Heele stadt moeten t’huijs beschicken tegens

Negen stuvers t’ocxhooft meerder ende

Minder vaeten nae advenant

Van het schuijtvlodt tot aen St Joris poort

Open beneden de maect van een tonne bier 0 schell VIII gr Vls

Van alle minder vaeten naer advenant

Van het schuijtvlot tot inde Lange strate

Van een tonne biers 0 schell X gr Vls

Minder vaeten nae advenant

Vande Tholpoorte sullen sij dat thuijs moeten

Bringen jegens acht groten de tonne door de

Heele stadt ende minder vaeten nae advenant

Vande biersteker sullen sij van elcke tonne

Bier van het schuijtvlodt ofte Tholhooft intye daer

Sullen genieten van elcke tonne acht gr vls minder vaeten

Nae advenant ende sal het opset gelt tot den brouwer

Ende biersteker weder betaelt:

Ende sijn gecompareert dese naevolgende persoonen ende

Hebben den eedt op dese voorss ordonnantie vernieuwt)

Jan Jansz Gast Jan Baltensz Pieter Goversz Jan Claesz Daeneel Keervijnck

Jan Claesz , bierwercker” gedraagt zich zeer onbehoorlijk t.a.v.B+S+R

Maer alsoo Jan Claesz bij overnachte wete door den bode is gedachvaert boven te commen ende niet en is gecompareert maer tot antwoordt gegeven: soo de heeren hem te spreken hadden dat sij hem aende galge souden moeten soecken/-

Welcken antwoort bij B+S+R gansch quaelijck is genomen als wesende onbetamelijck van een ondersaet aen sijn overheijdt ende magestraet/ Oversulcx ordonneerende dan den selven geen wijn ofte bier te mogen wercken voor ende aleer hij van B+S+R weder sal hebben vercregen naerder consent ende is dienvolgende de voorn bierwercker gelast met hem geen bier ofte wijn te wercken voor ende alleer sij sullen sien t’consent van dit collegie/

Willem Chamber uit St. Joosdorp mag metselsteen kopen bij wijze van uitzondering

Willem Chamber woonende in St Joos dorp hebbende gecocht met den stocke eenige metselsteen inden Coopdach van Charel Houweel Zaliger den welcken den wtvoer –

Door de Burchmr van Delen was verboden heeft versocht consent om die te mogen wtvoeren hebben B+S+R hem het om redenen toegestaen sonder in consequentie te werden getrocken/

2 pond voor Louwijs Cauterman voor het witten van de kerk

Op t’versoeck van Lauwijs Cauterman ten aensien vant witten vande kercke hebben B+S+R den selven voor verbeteringe toegeleijt twee ponden gvls/

Opden 8^e Julij 1642 pnt dhr Dirck van Delen Marinus Duvecodt burchmrs Saelemon de Backer Isack de Meij Jan Ritssen Anthonij Weijts ende Joannis Woutermans schepenen-

Cornelis Pietersz Coert Ingelbaertsz ende Gheleijn vande Invijlle.

Secretaris Bonte wordt ontslagen

Alsoo dese vergaderinge bij overnachte wete is gelecht ende den sekretaris Joannis Bonte sich buijten dese stadt ende vergaederinge heeft gehouden sonder den sleutel van het comptoir bij huijs ofte aen imant vant cllegie te laeten sulcx veroorsaect sijn geweest om het comptoir open te doen stoten heeft dit oorsaeck gegeven sijn voorgaende comportement leven ende diensten in consideratie te nemen ende te overwegen ende alsoo bevonden wert de stadt niet dienstich te wesen hem langer als sekretaris te gebruijcken ende is bij dese vergaedering wtgesondert sijn swaeger vande Invijlle den welcken buijten het stemmen is gehouden bij meerderheijt van stemmen goetgevonden hem te bedancken van sijnen dienst gelijck B+S+R hem ontslaen ende bedancken bij desen soo van het secretaris ampt als de ontfangerien ? ende dependentien van dien ende ordeneren hem eerstdaechs sijn rekeninge te doen van de ontfanck handelinge ende administratie die hij gehadt heeft aende genen die in sijn ampt bij provijsie ofte andersins bij B+S+R sal werden gestelt ende dat ten overstaen van wegen de burchmr en schepenen die best sullen connen vaceren/

Van der Invijlle stelt zich als opvolger beschikbaar

Ende dewijlle het ampt voornt niet onversorcht en dient te wesen is omgevraecht oft imandt vande heeren int colegie was die het bij provijsie ofte andersins soude begeren te bedienen ende niemandt gehoort sijnde die het begeerde heeft vander Invijlle verclaert ingevalle niemandt vande heeren het geliefde te bedienen ende hunl sijnen dienst aengenaem soude sijn dat hij bereidt was de stadt ende regeerders daer inne ten dienst te wesen/ Soo hebben B+S+R met hun alle eenparige stemmen hem gecoren ende genomineert tot secretaris deser stadt ap(p)endentie ende dependentien van dien in plaetse van Johan Bonte voornt gevende hem volkommen macht ende specijael bevel om dit offitie ontfanghen en de alle gevolge te bedienen/ gelijck een goet ende getrouwe sekretaris gehouden ende schuldich is te doen sonder imandts wederseggen/ onder conditie dat hij ende die naemaels nae hem t’selve ampt sullen comen te becleden alle jaeren van B+S+R sullen hebben te versoecken continutie van hunnen dienst/ Ende heeft den voorn vande Invijlle in dese vergaderinge t’voornoemde ampt geaccepteert ende aengenomen ende daer op gedaen den behoorlijcken eedt/

Lauwerijns moet de eed als biersteker wegens “sijne Indispositie” later afleggen afleggen

Laeuwereijns Spaenjaert ontboden sijnde om als biersteker te doen sijnen eedt is vermidts sijne Indispositie niet gecompareert daer over is het wtgestelt tot den naesten/

Jan Claesz ontkent de beledigigingen tegen de bode uitgesproken. Zaak door de vingers gezien.

Jan Claesz ontboden sijnde inde W+R over sijn onbehoorlijcke antwoorde die hij opden lesten Junij aenden bode soude hebben gegeven heeft de selve ontkent ende gesecht quaelijck verstaen te moeten sijn alsoo hij secht t’selve noeijt gedacht te hebben maer alleendelijck gesecht te hebben dat hij de moete quaelijck hadde om boven te commen doch soo hij boven nootsakelijck moste wesen dat den bode hem daer soude vinden soo is om reden dit voordesemael overthooft(door de vingers) gesien ende hem weder geconsenteert te mogen bierwercken ?/

Opden 8 August 1642 pnt dhr van Delen Marijnes Duvecodt Burchmr Saelemon de Backer Isack de meij Gerret van Dort Jan Ritssen Anthonij Weijts schepenen Coert Ingelbaerts Gheleijn vanden Invijlle Raden.

Heijndrick Zonnius zegt zijn vervallen huizen te willen repareren enz

Voorgedragen bij dhr Burchmr van Delen wegens de vervallen huijs van Sr. Heijndrick Sonnius ende het aenschriven daer over aenden voorss Sonnius gedaen alsmede verthoont hebbende het wederschrijven vanden voorn Sonnius waer in hijsecht geensins gesint te sijn sijne vervallen huijsse soo te houden liggen maer dat hij deselve geern wilt opmaecken doch dat het sijn gelentheijt (gelegentheijt) als noch niet en heeft toegelaeten maer sal soo haest het die can lijden deselve in behoorlickr forme doen brengen of soo intijdt en wijlle imandt conde gevonden worden die eenige ofte alle deselve begeerde te coopen het waer de magistraet ofte imant anders soude procuratie passeren (volmacht verlenen ?) om die ten redelijcken prijse te vercoopen ende wat aengaet de verloopen Hondertste penn vant voorss huijs secht deselve geheel ende al te betaelen soo haest als hem vande ontfangen rekeninge ende t’verloop weret overgesonden/

B+S+R op alles gelet hebbende hebben goetgevonden ende geresolveert andermael aenden voorn Sonnius te schrijven ende t’antwoorden op sijnen brieff Indien bij hem tusschen huijden en veerthien daegen geen order en werde gestelt dat de voorss huijsse werden opgemaeckt datmen daer mede sal voortgaen ende van stadtswege laeten doen/

Taxatie van de knechts en de dienstboden

Aengaende de tacxatie vande knechts ende dienstboden deser stadt ende Iurisdictie vandien ten versoecke vande Heeren Staeten van Zeelt notitie genomen ende den bode gelast te gaen naerder inquireren wie ende hoeveel knechts ende meisens de buijtenlieden onder dese Iurisdictie houden om die alsdan te saemen aende Voorss Staten over te geven/

Om Lauwereins Spaenjaert den eedt af te nemen als biersteker sijn gecommitteert beide dhren nevens de Secretaris/

Over de pacht van de molen

Is goetgevonden den meulenaer tegen de naeste vergaederinge te ontbieden ende hem borge doen stellen voor de pacht vande meulen ende schade die over deselve souden connen comen/

Heeft oock den Secretaris Gheleijn vanden Invijlle borge gestelt voorde getrouwicheijt van sijnnen dienst ende dependentien van dien als te sien is int boeck a fol. 20 :

Ordonnantie tot het oprichten van een gilde van timmerlieden ende metselaers

Artijckelen voorgestelt bij de timmerlieden ende metselaers binnen de stadt Arnemuijden woonende omme dienvolgende onder hun een gilde opgericht te werden ende tot dien eijnde ingestelt ende overgelevert aen Ba+Bu+ S+ R. der selver stede om bij deselve geratificeert ende geapprobeert te werden nae dat sij sullen bevinden te behooren/

I

Inden eersten dat niemant binnen dese stadt Arnemuijden ofte Iurisdictie van dien en sal mogen timmeren ofte metselen hij en hebbe alvoren gedaen den behoorlicken eedt van poorterschap deser stede ende vrij is int voorss gilde op de boete van thien schellingen gvls voor d’eerste reise voorde tweede reijse dobbel ende de derde reise drie pondt gvls ende arbitraele correctie boven de verbeurte van hun werckgereetschap bedongen loon tgene ten tijde vande beceuringe sal gemaect ofte verdient wesen

II

Insgelijcx en sal niemant binnen dese stadt ende Iurisdictie van dien leveren eenich gevrocht als van Cassijnen (kozijnen) deuren vensters ofte iet anders tgene tot een gebouw mocht werden geaproprieert hij en sij alvoren vrij int voorss gilde op de verbeurte vant voorn gemaecte werck ende thien schell vls voor d’eerste reise voor de tweede reise dobbel ende voorde derde reise derthich schell Vls t’elcken boven de verbeurte van t’gemaeckte werck wel verstaende dat de Stadt ende den Heer (Graaf ?) altijdt onbegrepen blijft diemen verstaet hier niet te verbinden jegens hunne ondersaten/

III

Ende soo wie int voorss gilde begeert vrij te worden Soo het inboorlick ofte een vrijmeesters soone is sal betaelen ten somme van negen guldens ende ist een persoon van buijten ter somme van achthien gulden voor hun incoom gelt ten profijte voornt gilde/

IV

Ende ingevalle een timmerman als nu binnen dese stadt wonende sal willen het metselen selfs ofte door sijne knechts doen ofte eenich metselaer alsnu hier wonende het timmeren soude willen doen ofte door knechts laeten doen sullen gehouden wesen vor vrij werden vant ambacht dat sij buijten t’geene sij voor dess hebben gedaen van incomen betaelen ter somme van negen gulden waervan exempt sullen wesen Lauwijs Cautermannn ende Leunis Geertsz

Die alsnu beide de ambachten doen/

V

Ende soo imandt quaeme van buijten die het timmeren ende metselen te saemen binnen dese stadt soude willen doen deselve sullen dobbel incommen gelt ende dobbele jaerpenningen geven/

VI

Item dat niemant van nu voortgaen in deselve ambachten en sal mogen comen noch vrij worden hij en sal sijne leerjaren ende meester voldaen heeft voorn. tijdt dat hij bij hem besteedt was ofte wonen moste ? ende dat geen clachte van hem is opde boete als voren/

VII

Item dat van nu voortaen niemant inde voorss ambachte ofte gilde niet vrij sijnde en sal mogen binnen sijnen huijse houden eenige knechts jongens ofte andere persoonen niet vrij sijnde inde voorss ambachten om binnen haerel. Huijsse te wercken opde boete van twintich schell. Vls voor d’eerste reijse voorde tweede reijse dobbel t’elcken boven de verbeurte vant werck dat sij gemaect sullen hebben ten waere sij de voorss knechts jongens oft werckgesellen een jaer inde hunlieder cost hielden als hunl. Broot knechten ende soo den voorn knecht jongen ofte werckgeselle voor het expedieren vant jaer verhuist dat den den genen die deselve binnen hunne huijsse te werck gestelt sullen hebben betaelen de boete voorss/

VIII

Item dat niemant vande selve ambachten en sal mogen in des andren aengevangen ofte begonnen werck gaen ten sij dat den eersten int werck getreden sijnde daer wtgescheiden ende daervan thien schellingen voor d’eerste reise voor de tweede reijse twintich schellingen ende voorde derde reijse dertich schellingen vls ten waere hij wt het selve begonnen werck scheide oft sonder daer aen te willen wercken liet onachtsaemelick liggen sonder t’selve voorts te wercken tot schade ende Intrest vande besteder.

IX

Item dat geen meester vant voorss gilde des andrens knechts met schoone woorden ofte andersins onderhueren ofte te wercke stellen en sal tensij dat hij eerst verscheiden sal wesen van sijnen voorgaende meester ende hem deuchdelijck hebbe voldaen ende geen vrij meester en sal vermogen een ander vrijmeesters knecht te werck te stellen tensij hij den anderen meestergevraecht heeft ofte hij vanden knecht is voldaen ende van hem niet en weet te claegen opde verbeurte van vijf schellingen t’elcke reijse die ten contraerie sal bevonden wesen gedaen te sijn ende deselve knechten die van haere mrs begeren te vertrecken ende bij een ander te gaen wercken sullent haer Mr veerthien daegen te voren opseggen op gelijcke boete

X

Item dat alle jongens die bij eenge mrs commen leeren en besteedt sijn sullen betaelen voor haer Incomen eenen schelling welcke haer afslach doen sal int vrij worden

XI

Item dat voorde dootschult vande gildebroeders als eenige van die sal overlijden betaelt sal worden drie schellingen en vier gvls voor een vrouwe halff gelt.

XII

Ende soo wanneer een gildebroer sterft ende sijne vendutie d’ambachten die haer man gedaen heeft door knechts doen wil sal t’selve mogen doen soo lange sij in haaeren weduwelicken staet blijft midts draegende de lasten van jaerpenningen ende s’anders in dese ordonnantie begrepen.

XIII

Item dat oock deselve gildebroeders die alsdan sullen verdachvaert sijn /wanneer een gildebroeder ofte sijne huijsvrouwe begraeven werdt gehouden wesen ter begraeffenisse te gaen op de boete van eene schelling vls.

XIV

Ende soo dickwils als deken ende beleeders t’gilde ontbieden dat degene die persoonlick bij den knaepe gesproken sijn sullen gehouden wesen t’elcken reijse te compareren daer sij ontboden sijn opde boete van eenen schelling vls

XV

Ende alle de boeten hier voren vermelt sullen verdeelt worden de helft tot proffijte vant gilde ende dander helft tot profijtte vanden armen.

XVI

Item dat soo imant eenige boeten verbeurde tsij vrie ofte onvrie persoonen in dit voorss gilde sullen deken ende beleeders vermogen met eenen s’ heeren dienaer pandt wtten huijse te haelen de voorss boeten weerdich sijnde ende dat te houden tot de voorss boete betaelt sal wesen

XVII

Ende sullen elck gildebroeder alle jaere voor jaerpenningen betaelen ten somme van drie schellingen en viergvls tenproffijte vant voorss gilde

XVIII

Elck knecht die voor knecht werct sal jaerlicx aent voorss gilde moeten betaelen ten somme van eenen schelling en acht gvls t’welck de meester alle jaere voorde knecht sal moeten goetdoen

XIX

Item dat geen vrijmeester meer sal mogen aennemen t’seffens of onderhanden hebben als twee oft ten meesten 3 Craweiten (karweien) ende een nieuw werck op de boete van twee ponden gvls telcken dat contrarie bevonden wert.

XX

Ende sullen de voorss gildebroeders het glas staende nevens de consistorij aencommende het timmermans gilde thunnen coste ende laste wel onderhouden

Burchmrs+ S+R reserveren aen hun de macht ende authoriteijt om dese ordonnantie ofte eenich poenct den selver te mogen meerderen minderen ofte veranderen nae dat hun ten meesten oorboir ende dienste vande stadt sal duncken te behooren/ Aldus gedaen ende wtgegeven ten Rade deser stadt Actum ten jaere ende daege als vooren/

Opden19de Augusti 1642 pnt dhr Dirck van Delen Marijnes Duvecodt Burchmrs Salomon de Backer Isack de Meij Jan Ritssen Geret van Dort Anthonij Weijts schepenen Jaques Gelle Corn. Pieersz Coert Ingelbaertsz ende Gheleijn vanden Invijlle Raden.

Een missive van Cannoije over het doen vande rekening van de Mansveltsche servitien. Hij vindt het onredelijk dat men na zo lange tijd daarop terugkomt

Ghetoont bij dhr Burchmr van Delen sekere missive van Mr Bartholemeus Cannoeije dienend tot antwoorde van het schrijven doorde last vande Eerw Magestraet aen hem gedaen over het doen vande rekeninge vande Mansveltsche servitien waer in hij onder andere secht bij nae onredelicken te wesen datmen hem nae soo veel verloopen van tijden soude afvorderen soodanige rekeninge breeeder bijden voorss brief /

Is goetgevonden alsoo de voorss Cannoeije ter Goes heeft gesecht te commen inde marct datmen aen die gene dewelcke van dit collegie naer de marct sullen trecken middeleretijdt instructie sal gereetmaecken om met de selve vollegens die te spreken/

“tGewichte van de meulen” (moet) correct gemaakt worden …..

Dhr Burchmr Duvecodt Salomon de Backer nevens de secretaris sijn gecommitteert om het gewichte vande meulen Correct te doen maecken ofte anders ? wt de balance correct sijnde in plaets te geven

Over de opvolging van de overleden ambachtsheer van Nieuwerkerke :Adriaen Baeckelant. Enz

Alsoo Adriaen Baeckelant in sijn leven burchmr deser stadt Arnemuijden in Zeelant op wiens naem ( de 45 gemeten 591/2 bijden breede ofte de 371/2 gmt 721/2 roeden steen schitens deel ambacht in Nieuwerkercke aencommende dese stadt) was verheven nae sijn doot binnen de drie maenden door den secretaris Huijbrecht Kie mondelinge aen Sr Niclaes de Witte clerck vande Hr Rentmr Bewesterschelt was versocht t’selve te verheffen op de naeme van des overleden soone genaemt Cornelis Baecckelant een geruijmen tijdt is connen te passeren eer de brieven daervan conden werden becomen eijntelick door de Witte voornt aen eenige van t’collegie deser stadt aengedient dat bij de selve de maniere van verheffen niet behoorlick en was gevolcht alsoo dat niet mondelinge maer bij geschrifte ende speciael acte van B+S+R moste geschiedt sijn daeromme van noode was alvoren de selve brieven conden werden gexpedieert dat versoeck van redres aende Ed” Mogende Heeren Staeten moste werden gedaen ende geduerende het selve versoeck alsnu mede opden 24 august 1642 is comen t’overlijden den voorn Burchmr Corn Baeckelant datmen vande Ed” Heer Rentmeester Huijsen wederom procureren sal behoorlicke brieven ende alsoo een particuliere naeme daer in gebruijct sal moeten worden soo is bij B+S+R voornt goetgevonden datmen t’selve doen stellen sal op den naem van Dirck van Delen jegenwoordicch oudste Burcccchmr deser stadt

Opden 22 septembris 1642 pnt dheer Dirck van Delen Marijnes Duvecodt Burchmrs Salomon de Backer Jan Ritssen Gerret van Dort Anthonij weits schepenen Corn Pietersz Coert Ingelbaertsz ende Geleijn vanden Invijlle Raden

Over de pachten en rantsoenpenningen van dit jaar “in restant gebracht” De rekening van Tresorier de Bruijne klopt niet enz.: een ingewikkelde zaak

Dit jaer pachten ende rantsoenpennninghen hier in restant gebracht ende aen dander sijde de redenen bij den hr tresorier de Bruijne dienaengaende geallegeert ende bij de Heeren Burchmrs +S+R voorgeslagen sijnde of de voorn. Post ten principaele bij de gedeputeerde vande kerckenraedt soude werden beantwoort/ verclaeren van hunne principalen daer toe niet te wesen gelast maer dat sij aen wilden nemen daer van rapport te doen ende hun bedeincken te wille nemen om dien aengaende met order van hunne principalen met de rendanten in toecommende tijden te comen in conferentie ende hun te laeten vinden in alle redelijckheijt soo als sij naer rechte ende sonder quetsinge van hun consientie eenichssints sullen connen ende dat dienvolgens behoudens hun wederseggen van hun wert geconsenteert ende toegestaen dat sonder preiuditie van het recht dat den Armen soude competeren wt de voorn Somme die bij provijsie int wtgeven sal werden geleden ende geresolveert deselve te doen op den 26 Septembris nae dat slants verpachting gedaen sal sijn ende die te verpachten tot ultima meert 1643 ende vootts voor geheele jaren altijdt volgende de laeste meerte om reden dat de pachten inden Tresoriers rekeninge jaerlicks te bequamen (tijde) geheeldel soude connen verantwoordt worden ende om de voorss verpachtinge te doen ofte oock deselve optehouden soo sijlieden tot meesten oorboor ende profijt vande stadt sullen bevinden te behooren sijn gecommitteert die gene welcke van stadtswege op slantsverpachtinge sullen sijn/

Om den resterende tijdt vande Burchmr Baeckelant als Tresorier te dienen is gekosen ende gecommitteert Salomon de Backer/

Over het schoonmaken van “de glasen” van de kerk

Op het repareren ende schoonmaken van alle de glasen inde kerck wtgesondert het schippers ende timmermans glas is goetgevonden het selve ten minsten prijse te besteden ende de Burchmr van Delen daer toe gecommitteert om deselve bestedinge te doen/

Marinus Duvecodt wordt gekozen tot onderdeken van de timmerlieden

Is mede inde plaetse vande Burchmr Bakelant saliger tot onderdeken vande timmerlieden gekosen de Burchm Marijnes Duvecodt/

Opden 27^e Septembris 1642 pnt dhr Dirck van Delen Marijnes Duvecodt Buechmrs Salomon de Backer Isack de Meije Jan Ritssen Gerret van Dort Anthonij weijte schepenen Cornelis Pieterz Coert Ingelbaertsz ende Gheleijn vande Invijlle Raden.

Over de rekening van het Gasthuis ende “gemeene armen” van april 1632 tot 31 maart 1642

Is bij Mr Theodorus Zael van wegen den kerckenraet ende Gheleijn vanden Invijlle als Gasthuijsmr deser stadt overgebracht ende gedaen aen W+R sekere rekeninge van wegen den voorss gasthuijse ende gemeen Armen begonnen metten eersten April 1632 toten laesten Maert 1642 ende die van W+R deselve gehoort gesien ende gevisiteert hebbende hebben die als wel gedaen sijnde opgenomen ende gesloten onder alle behoorlicke protestatie naer stijl/

Opden 25 octobris 1642 pnt dhr Dirck van Delen Burchmr Salomon de Backer Isack de Meij Jan Ritssen schepenen Corn Pieterss Coert Ingelbaerts ende Gheleijn van de Invijlle Raden.

Het tolhoofd moet met rijs enz behoorlijk gerepareerd worden

Is bij de Burchmr van Delen voorgedragen dat het tolhooft seer is ontramponeert ende te vreesen is dat het selve door storm en anders van dese winter geheelijck wech soude comen te spoelen is bij W+R goetgevonden ende den tresorier gelast rijs te coopen ende het selve metten eersten doen vermaecken soo veel noodich is/

Dirck Jansz blijft als pachter verantwoordelijk voor de betaling van de pacht

Terzijde: de stad heeft geld nodig voor “boomen timmerwerck etc”

Mede voorgedragen bij de Burchmr van Delen hoe dat onlancx diversche penningen van stadtswege sullen moeten betaelt worden soo voor boomen timmerwerck als anders ende dat Dirck Jansz des Stadts Excijsen heeft gepacht doch bij hem aen eenige andere overgelaten dewelcke op hun betaelinge niers ? / te wel en passen is ommegevraecht of men Stadts garandt sal soecken aende genen die de pachter heeft overgenomen of wel aen Dirck Jansz is goetgevonden om de betalinge te hebben niemant te soecken als den voorss Dirck Jansz ende sijne borgen dienvolgens den tresorier gelast ende expresselick bevolen op niemant anders sijn ordonnantien of quitantien te maecken als Dirck Jansz voornt/

Lauwijs lantman moet aan zijn verplichtingen aan de stad binnen 6 weken voldoen.

Is oock goetgevonden Lauwijs lantman door den bode aen te seggen ende gelasten gelijck hem wel expresselijck gelast wort midts dess dat hij alle sijne wercken vande stadt aengenomen binnen den tijdt van nu en ses weken eerstkommende in behoorl standt volgens de bestecken sal bringen op penen van t’selve t’sijen coste te besteden ende doen opmaken/

De Balance ligt naast het Huis De Groene Burse: een huis van Jan Ritsen

B+S+R hebben om seeckere goede redenen hun moverende tgundt ende gegeven gunnen ende geven midts dess in rechten vrien eijgendom aen Jan Ritssen sijne erfgenamen ende nacommelingen ofte dander d’actie van hem vercrijgende het erffken liggende achter aen de balance nevens sijn huijs de groene Burse om bij hem sijne erfgenamen ofte d’actie vercrijgende prevocabel in vrien eijgendom als boven gebruijck ende beseten te worden gelasten dienvolgens den Secretaris hem hier van een acte ende copie te geven/

Daniel de Soete David de Steur Job Valckenburch en Abraham Cornelisz pachters klagen over “onbehoorlijckheden ende frouden” m.b.t. de accijnzen. Er komt een onderhoud.

Is aen W+R gethoont sekere missive requestes wijse gestelt bij Daeneel de Soete Davidt de Steur Job Valckenburch ende Abraham Cornelisz pachters waerin sijl schijnen aentewijsen eenige onbehoorlijckheden ende frouden ontrent d’accijsen gepleecht dewelck sij versoecken dat soo veel mogelijck is geweert mochten worden breeder bijden selven brief waer op goetgevonden is de voorss pachters tegens dinsendach t’ontbieden om hun mondelinge te hooren/

Opden 4 Novembris 1642 pnt dhr Dirck van Delen Marijnes Duvecodt Burchmrs Isack de Meij Jan Ritssen Anthonij Weijts ende Joannis Woutermans schepenen dhr Bailliu Coert Ingelbaertsz ende Gheleijn vanden Invijlle Raden.

De pachters en collecteurs van “s’Lants ende Stadtsdomeinen” moeten op vastgestelde tijden “sitten op het Cantoir”

B+B+S der Stadt Arnemuijden in Zeelt hebben ten versoecke vande pachters ende Collecteurs van Slandts ende Stadts domeinen geordoneert dat de pachters vande wijnen ende bieren respective sullen sitten op het Cantoir gelijck sijlieden alreede hebben begonnen van bamisse tot april toe van smorgens ten negen vren totten elf vuren ende s’middachs van twee vuren tot vier vuren ende van aprl tot bamisse van acht vuren tot elf vuren ende van twee vuren tot vijf vuren/

De bierstekers wordt “expresselijck verboden” te weinig meuselaer cleen bier ende goet bier” in de stad te brengen. Zie ook resoluties uit de jaren 1637 en 1638

Item datmne sal blijven ende achtervolgen de twee respective Acten ende resolutien d’eerste van dato den 21 Augusti 1637 ende d’ander van d’ate den 19 Julij 1638 in welcke gelast ende expresselijck verboden wert dat den biersteker van april tot ultima Septembris niet min bieren t’seffen sal mogen halen als halve lasten ende mede sooveel meuselaer ende cleen bier bringen als goet bier/

Hieronder de regeling van het “veraccijsen” van bieren en wijnen

Item dat voortaen de bieren ende wijnen sullen werden gebracht voor het cantoir tes gelieven vanden pachter midts brengende een biljet vanden brouwer ende pachter van de plaetse daer de bieren gehaelt werden ende sal den brouwer biersteker ofte die wijn ofte bier vercoopen geen wijn ofte bier wtte brouwerien vande biersteker ofte schuijtvlodt vermogen te halen ende indoen dan binnen den gesetten tijdt den accijs openstaende ende niet daernaer wtgesondert particuliere persoonen die naer den voorss gestelden tijdt eenige wijnen ofte bieren van buijten in openen schuijten crijgende dat die sullen vermogen die in te laeten doen midts die aengevende aenden pachter ofte een biljet thoonende ofte in hun absentie aenden Bailliu ofte een vande Burchmrs ende dat ter oirsaecke dat het ongelegen is de wijnen ofte bieren overnacht in ongedecte schuijten te laten blijven ende dat niettemin deselve wijnen ofte bieren comende in besloten schuijten sullen moeten aengegeven ende den pachter bekendt gemaeckt werden in behoorlijcke forme/

Aengaende de pachters wert verstaen ende geordonneert dat sijlieden int regart vande communicatie ende correspondentie van haerl boecken haer sullen hebben te reguleren naer de ordonnantie vande Heeren Staeten/

Zie ook andere ordonnanties

Ende omme dese ende andere voorgaende ordonnantien dese niet contrarierende beter te doen onderhouden ende observeren ende te voorcommen alle Inconvenienten ende ongemacken die de pachters ende andere des noots sijnde in het voorstaen ende vervorderen van hunne pachten ende Slandts mitsgaders Stadtsgerechticheijt soude mogen commen te bejegenen ende te gebeuren/ Soo ister dat wegens Ba+Bu+S+R allen ende eenen igelijck van wat qualiteijt ende conditie hij soude mogen wesen wel scherpelijck wert verboden de voorss pachters collecteurs ende andere tot opsicht van t’gene voorss is gestelt sijnde niet onbehoorlijck te bejegenen met woorden ofte met wercken op penen dat de contraventeurs als perturbateurs vande gemeen ruste ende misbruijckers vande gemene middelen sullen werden gestraft gelijck naer gelegentheijt ende merite vande saecke sal bevonden werden te behooren/

Gepubliceert ter peuijen opden 15 novembris 1642

Maeijken Geens laat “den dijck streckende van de Stadt nae ende verbij de keeten “ niet goed onderhouden als pachter/gebruikster

Alsoo Maeijken Geens den dijck streckende vande Stadt nae ende verbij de keeten is toegelaten ende vergunt te gebruijcken voor het onderhouden vande selve van welck te doen sij grootelicx in gebreke blijft ( niettegenstaende dickmael gewaerschouwt sijnde) ende den selven soo laet vervallen dat te vreesen staet dat die met een storm ende hooge vloet ( dat Godt verhoeden wil) deur soude commen te breken is geresolveert ende gecommittert de burchmr Duvecodt den tresorier ende Secretaris om haer noch eenmael aente seggen ende wijsen hoe sij die eerstdaechs souden eenich wtstel begeren gemaeckt te hebben ende ingevalle sij in weijgeringe ofte gebreke blijft datmen die bij een ander sal laeten gebruijcken/

Op den 13 Januarij 1643 pnt dhr Dirck van Delen Burchmr Salomon de Backer Isack de Meij Jan Ritssen Anthonij Weijts ende Joannis Woutermans Schepenen Corn Pietersz

Coert Ingelbaerts ende den Secretaris vande Invijlle Raden.

Blaes en Adriaen Claes wordt toegestaen “stadtsbierwerckers te wesen”

Opt versouck van Blaes ende Adriaen Claes om te wesen stadts bierwerckers hebben die van W+R hun haer versoeck toegestaen onder belofte ende expres bevel hun daer in soo te draegen volgens de ordonnancie als getrouw. Gildebroers schuldich sijn ende hebben op huijden gedaen den behoorlijcken eedt/

De stadsbode Nicolaes de Mol krijgt 1 pond en 10 schellingen voor zijn “extraordinare moeijten”

Opt versoeck van Niclaes de Mol bode deser stadt om te hebben een vergeldinge voor sijn extraordinare moeijten voor de stadt gedaen hebben B+S+R hem toegelecht ende tot een vereeringe gegeven sonder in consequentie getrocken te worden de somme van een pondt thien schellingen ondedr conditie ende bevel dat voor al het gene hij voorde stadt oock door last vanden secretaris int toecommende sal doen niet en sal mogen eijschen ofte profijteren/

De borgen van Dirck Jansz worden ontboden om betaling te doen van de Stadspachten

Andermael voorgedragen bijden tresorier de Backer dat Lauwijs Lantsman coletteur ofte overnemer van Stadtspachten geen sorge en draecht om betaelinge te doen ende sijn maenden te suijveren ende gevraecht of hij hem sal constringeren totte betalinge of des Stadts garandt aenden pachter Dirck Jansz soecken is goetgevonden ende den tresorier gelast Dirck Jansz sijne borgen tontbieden ende hun de betaelinge af te vorderen/

Over de steen die “overschiet” van het huis tWapen van Poortegael”,gebruikt voor een deel voor een ander huis De rest van “bricken” krijgt de stad present

Is binnen gestaen Jacob Marijnessen ende versocht te mogen vervoeren den steen die sal comen over te schieten van het huijs tWapen van Poortegael een ander huijs in plaets gemaect hebbende ende presenteert de stadt daer voor te vereeren de bricken hebben die van W+R sijn versoeck toegestaen midts de bricken tot sijnen coste op t’holhooft te leveren/

De stadswatergang wordt aan de oude pachter verpacht voor 7 jaar “voor den meesten penninck”

Alsoo de Stadtswaterganck wtter huere is ende weder dient verpacht te worden is den tresorier gelast die weder aenden ouwen pachter Jone Jan voorden meesten penninck te verpachten voorden tijdt van seven achtereenvolgende jaren Inganck nemende ultima meert sesthienhondertdrieenveertich/

Over versterking van het Tolhoofd

Voorgedragen dat het tolhooft met palen rontsom dient versien ende steen opgelecht is goetgevonden ende geresolveert dat aenden minst verlatenden ? te besteden ende de ouwe palen gecomen wt het Zierczz hooft daer aen te gebruijcken/

Voor 21 januari wordt door de Staten een algemene “danck vast ende bede dach” uitgeschreven

Bij de Burchmr van Delen gethoont het aenschrijven vande Hoogm Heeren Staten om te publiceren eenen algemene danck vast ende bede dach welcke wesen soude opden 21 januarij 1643 is goetgevonden op heden de publicatie te doen/

Opden 4 februarij 1643 pnt dheeren Dirck van Delen Marijnes Duvecodt Burchmrs Salomon de Backer Isack de Meij Jan Ritssen Anthonij Weijts ende Joannis Woutermans schepenen Corn Pietersz Meerten Jansz Coert Ingelbaertsz ende secetaris vanden Invijlle Raden

Rekening van een “wijncooper” Cornelis Adriaensz en een rekening van Corn Jopsz van verteerden gelage”

Overgegeven bij Cornelis Adriaensz wijncooper sijn rekeninge van wijn bij hem ten behoeve van de stadt gelevert inden jare XVIc twee en veertich ende bij Corn Jopsz een rekeninge van verteerden gelage is geresolveert ende den tresorier gelast die metten eersten te betalen/

Burgemeester van Delen wil na zijn aftreden als burgemeester geen borg meer zijn voor de stad t.a.v.het bedrag van ruim 18 pond t.b.v. rijs voor het tolhoofd

Bij de Burchmr van Delen voorgedragen ende versocht alsoo hij hem selven nevens de burchmr Duvecodt ende den Secretaris vanden Invijlle heeft gestelt tot borge voorde stadt aen Cornelis van Huijden rijsschipper voorde somme van achhien pondt seventhien schellingen gvls hem van Huijden competerende over gelevert rijs ten behoeve vande Stadt tolhooft gelevert opden XVII decembris 1642 ende dewijlle sijnen tijdt van Burchmeesterschap nu haest is geexpireert versoect dienvolgende dat B+S+R hem ordonnantie geven souden om de bovenss somme ten tijdt vande betaelinge te ontfangen vande Stadtspachters ofte Collecteurs als dan wesende hebben B+S+R goetgevonden ende den Secretaris gelast hem ordonantie te geven om de voorn somme ten tijdt vande betalinge t’ontfangen vanden pachter ofte collecteur van Stadts bier oft wijnen die alsdan wesen sal/

De Bruijne wil over de 6 jaar tresorier(schap) rekening en verantwoording afleggen

Is binnen gestaen de burchmr de Bruijne ende versoecht aen W+R dat sij hem een dach gelieven t’ordonneren op welcke hij sijn rekeninge van ses Jaren als Tresorier soude doen hebben de selve gestelt op dinsendach eerstkommende sijnde den thiende Februarij ende den Secretaris gelast billetten te schrijven ende wtte doen stellen/

Er zijn sollicitanten voor de bespeling van het orgel en “de clocken”

Voorgedragen bij de Burchmr van Delen als dat den Orgel nu haest gemaect sal wesen; ende dewijlle diversche persoonen haren dienst presenteren om op den Orgel ende clocken te spelen; soo is bij W+R goetgevonden ende gecommitteert beide de burchmrs ende den Tresorier om met de solicitanten te spreken ende aen te nemen den genen die daer toe mits bequaemst ende de stadt ten minsten prijse wilde dienen/

De verkiezing van de nieuwe W+R is aanstaande

Bij de Burchmr van Delen gevraecht alsoo den dach van verkiesinge voorhanden is ofmen die sal doen sonder eenige costen of op den ouden voet is goetgevonden die naer ouder gewoonte op den cleinsten voet te doen/

Opden 10 Februarij 1643 pnt dhr Dirck van Delen Marijnes Duvecodt burchmrs Salomon de Backer Isack de Meij Jan Ritssen Joannis Woutermans schepenen Cornelis Pietersz Coert Ingelbaertsz Meerten Leinsz ende den secretaris vanden Invijlle Raden.

Weer over het orgel en “de clockspeelder”

Is bij de gecommitteerde over het aennemen van eenen Orgelist ende clockspeelder raport gedaen van hun gebesoingeerde ende het acoordt met den selven gemaect aen die van W+R voorgedragen dwelcke het selve voor wel gedaen hebben geapprobeert ende is gedregistreert int boeck A vande contracten fol. 84 /

Mr Jacob de Bruijne heeft zijn rekening over de jaren 1635-1640 in de vergadering gebracht

Mr Jacob de Bruijne oudt burchmr ende gewesen resorier heeft in dese vergaderinge gebracht sijne rekeninge over de jaren 1635 36/37/38/39 en 1640 ende versocht dat de deselve soude werden aenhoort gedaen ende gesloten welcke volgende is geappostileert op het eerste Capijttel vanden Ontfanck

Over de pacht cedullen en andere bescheiden

Blijct bij de pacht cedullen ende ander bescheeden van dese ende nagetogen partie behalven daer anders staet geappostilleert

Op fol. 4. recto. Alsoo Jan Leinsz in weijgeringe is geweest om af te rekenen vande IIII gr. ? is seker pond 13 : 2 : 4 ende 7 pond die hij aende Stadt verdient hadde daer jegens opengelaten/

Op fol. 4 . verso sij verdacht ? eens naete soecken wort den Secretaris Kie dess aengaende heeft ontfangen

Op fol. 9 recto Op het eerste Capittel vanden wtgeven blijckt bij de specificaten ordonnantien ende quitantien mitsgrs billetten ende andere bescheeden als inden tecxt verhaelt wort alhier gexhibeert ende hier opgesien van dese ende naergetogen parthie behalven daer anders geappostileert staet/

Op fol. 12 Sij verdacht ? dese specificatie vande Burchmr Jan Leinsz af te toorden ? om doorsien te worden ende nemen die in bedencken ?/

Op fol. 15 verso/ belangende dese wtgeven ende costen in herbergen gedaen versoucken de gedeputeerde vande kerckenraet te mogen hebben naerder visie ende ondersoeck van des selffs specificatien is hun bij Bufrchmrs+S+R tselve toegestaen/

Ende comende tot fol.14 op het Capittel vande restanten alwaer seker pond 152 :10: - ende pond 8: 8: 0 van t’jaer 1638 pacht vande bieren bij Huijbrecht Kie septembris 1637 gepacht ende op fol. 1 verso inde pond 780: 14: - In Ontfanck verantwoort ende bij den rendant soo hij secht niet ontfangen is bij die vanden kerckenraedt gevraecht om wat reden deselve niet en was ingevoordert ende betaelt- heeft dhr de Bruijne rendant geantwoort dat hij met de pachters niet en heeft connen afrekenen ter couse seker verschil was ontstaen tusschen de Stadt ende de pachters van Stadts accijs van bier ende wijnen over de vrijheden vande predicanten twelck eerst bij moderatie bij W+R inden jare ……. Was afgedaen ten anderen dat nae ouder gewoonte hij geene afrekeninge en heeft begeeren te doen als inde presentie vande Burchmrs ofte een der selven ende dat hij den Burchmr Baeckelant dewelcke seer in sijn affairen buijten de stadt te doen hadde niet en hadde connen crijgen tot sijn assistentie ende dewijlle Huijbrecht Kie middelertijdt was comen te sterven hij niet geerne alsoo hij geen proffijdt daer van en trock de weduwe vanden voorn Kie daerom moeijelijck soude hebben gevallen waerop die vanden kerckenraedt vraechden of hij Huijbrecht Kie ofte sijne borgen wel ooijt hadde gemaent antwoorde neen ende dat om de redenen voornt/ Soo hebben die vanden kerckenraedt gesecht hun bedencken te nemen om met hunne principalen over dese als andere posten te spreken seggen niet gelast te wesen om deselve restanten alsoo te laeten passeren/ Soo is bij B+S+R om dese saecke te bevorderen eenen voorslach gedaen aen den rendant in absentie van de gedeputeerde des kerckenraedt of dat dien selven ondedr de reserve ende de conditien bij die vanden kerckenraet voorgeslagen bij provijsie daer inne soude werden gelaeten heeft verclaert geeren te willen sien dat den selven absoluijtelijck daer inne mochten werden gepasseert alsoo hij den selven niet en hadde ontfangen/ maer ingevalle het daer niet toe en conde gebracht werden dat hij dan liever hadde ? dat den selven doen onder conditie in ? gepasseert als daer wts geroeijeert soude werden/

Aen d’ander sijde gehoort de gedeputeerde des kerckenraets in absentie vande rendant hebben verclaert van hunne principalen niet gelast te sijn de voorn posten absoluijtelijck te beantwoorden ofte passeren maer wilden wel aennemen daer van rapport te doen ende hun bedencken te nemen om dan met order van hunne principalen met de rendant in toecomende tijden daer over te comen in conferentie ende beloofden hun te laeten vinden in alle redelijckheijt soo sij nae rechte ende sonder quetsinge van hunne conscientie eenichsints sullen vermogen ende op sulcken conditie consenteren sij de voorss restanten bij provijsie inde rekeninge te passren waer over den rendant ende kerckenraet samen binnen staende den anderen hebben verstaen ende met hun onderlinge toestemming dit naevolgende gestelt tot apostille/

Gehoort het versoeck gedaen vande gedeputeerde des kerckeraets aengaende dit jaer pacht ende rantsoenpenningen hier in restant gebracht ende aen d’ander sijde de redenen bij den hr tresorier de Bruijne dienaengaende gedelegeert ende bij de heeren Burchmrs +S+R voorgeslagen sijnde ofte voorn post ten principaele bij de gedeputeerde vande kerckenraedt soude werden beantwoort verclaeren van hunne principalen niet te wesen gelast maer dat sij aen wilden nemen daer van rapport te doen ende hun bedencken te willen nemen om dien aengaende met order van hunne principalen met de rendant in toecommende tijden te comen in conferentie ende hun te laeten vinden in alle redelijckheijt soo als sij naer rechte ende sonder quetsinge van hun conscientie eenichsints sullen connen ende dat dienvolgende behoudens hun wederseggen van hun wert geconsenteert ende toegestaen dat sonder preiuditie van het recht dat den Armen soude competeren wt de voorn somme die bij provijsie inde wtgeven sal werden geleden/

Welcke appostille die vanden Kerckenraedt ende rendant voorgelesen sijnde hebben hun contentement daer inne genomen alleene is bij den rendant versocht dat de gedeputeerde doch eer lange souden gelieven rapport aen hunne principalen te doen ten eijnde sij vande appostille soude werden ontlast op dat bij assisteren ofte andersins sijne huijsvrouwe ende kindt die die vande saecke onbewust sijn daer door geen naedeel en qaeme te lijden waer op Mr Dirck Zael vanwegen den kerckenraet antwoorde contentement te nemen int versoeck vande rendant belovende eerstdaechs aen sijne principalen rapport te sullen doen ende ten bevorderheijt ? dat met den eersten daer over met den rendant soude werden gesproken/

Op de selve fol is noch tot apostille gestelt belangende de rantsoenpenningen van de venditie dat ondersoeck werde gedaen welck ? reden is dat deselve anders als d’ordonnantie ende quohier inhoudt werden betaelt ende voortaen sich naer het quohier te reguleren/

Ende is de voorn. rekeninge gesloten als naer stijl behoudens de marginale aenteikening gedaen stellen/

In het overwegen vanden post vande restanten voornt waeren sommige van dit collegie beducht dat tusschen die vanden kerckenraedt ende rendant over de aengeteickende posten ingevalle sij den ander int vriendelijcke men en conde verstaen dat wel geschapen stondt voorden moeijten ende onlusten daer tot te sullen ontstaen is door meerderheijt van stemmen bij B+S+R geresolveert ende verstaen gelijck sij resolveren ende verstaen bij dess om verscheide gewichtige redenen den Burchmr Jacob de Bruijne soo lange t’excuseren ende voorbij te gaen met hem te gebruijcken inde Stadts bediening in wat qualiteijdt hem soude mogen wesen sonder dat bij Imant ofte eenich lidt van dit collegie dat nu is ofte comen can iets ten contrarie sal mogen gedaen oft het minste te doen gepoocht werden tot tijdts ende wijlen dat de verschillen inde gedaene rekeninge bij accoort ofte rechte sullen wesen afgedaen ende vereffent met dese verclaeringe nochtans dat dit geschiet sonder passien jegens sijnen persoon ende dat oock niemandt in dit collegie en is die int particuliere tegens sijnen personn ende goede diensten iets ter weerelt is hebbende ende om alle onlust ende geschillen in onse regeringe en onse gemeente t’ontgaen is bij die vant op den eedt die sij int aennemen van hunne bediening gedaen hebben belooft dese resoluijtie in allen deelen gestandt te doen stil ende secreet te houden ende aen niemant t’openbaeren onder condtie ende pene van te vervallen in meineedicheijt ende daer over dadelijck te mogen worden aengesproken/

N.B/ Het schijnt dat Jacob de Bruijne niet een erg competent tresorier is geweest wat tot financiele wanorde heeft geleid. Het lijkt er op dat er aardig wat geld spoorloos verdwenen is