Tegenwoordig heeft men de mond vol over vrouwenemancipatie en arbeidsparticipatie van de vrouw. Daar hadden de vrouwen op de foto geen notie van. Maar ze brachten het wel in de praktijk. Want naast een noeste arbeid op de schorren, moesten ze ook nog het gezin draaiende houden. Er was voor hen vaak meer sprake van een 70-urige werkweek dan van een 36-urige werkweek. Ook kende men geen vakantie of ADV-dagen, dat kwam zelfs in hun stoutste dromen niet voor.U ziet van links naar rechts: Jannetje van Belzen, Prina Meulmeester, die toeziet hoe haar zuster Maatje met de rijf (hark) de gesneden zeekraal ontdoet van het slijk. De eerste zeekraal sneed men al vroeg in het voorjaar, dan was ze nog zeer klein. Zodoende sneed men met een zeekraalmes ook wat slijk mee. Een zeekraalmes was gemaakt van een oude zeis. Op de voorgrond staan twee van die zeekraalmessen, terwijl Jannetje het mes nog in de hand heeft. Tussen Jannetje en de zeekraalmessen ligt een hoop zeekraal te wachten op de wasbeurt.
Ze hadden daarvoor een wat ondiepe kreek uitgezocht en daar een dam in gelegd van grond. Zo kon het water na de vloed niet terug stromen naar zee, en zo had men altijd vers water, waar ze al staande hun werk konden doen.
Ook hadden ze er een merkpaaltje bij gezet, zodat men wist waar men zijn moest. Na het wassen kwam de zeekraal boven drijven, men dreef deze op een hoop, waarna men ze in de korf deed. Zoals u ziet werkten ze op de klompjes, van hun schort en onderkeus maakten ze een soort broek, een handige oplossing, dan had je zodoende meer bewegingsvrijheid. Ook droegen ze de zogenoemde labbedissen om de armen, en de kruisdoek om de kou van het lijf te houden.
Achter hen ziet men een grote kreek, ook wel vleie genoemd, waar ze eerst door moesten waden voor ze op de schorren waren.
De dames waren al vroeg op pad, eerst zo’n 2 uur lopen, dan ± 4 uur op de schorren werken en na dat alles het vrachtje weer mee slepen naar huis op de benenwagen. Dan zijn het echt zuurverdiende centjes. De hedendaagse arbeidswet zou het op staande voet verbieden.
Als ik zo’n plaatje weer terug zie, dan denk ik ook aan de vrouwtjes van nu, ze rijden naar de supermarkt met de auto, tassen vol boodschappen, met ook nog een lekker bieflapje erbij. De vrouwen/moeders van toen hadden hooguit een stukje spek bij de maaltijd. En de saus was water met oogjes. Als man van 83 jaren oud kijk ik mijn ogen wel eens uit in onze supermarkt Emté, ten opzichte van vroeger zijn er ook heel wat zaken verbetert, laten we die verbeteringen koesteren en waarderen.
Zeekraal was vroeger groente voor arme mensen en nu is het een delicatesse, zelfs voor onze koningin. Mooi toch !
Noot van de redactie:
Jannetje heette Jannetje van Belzen-Meulmeester (bijgenaamd Jane van Pompof). Verder Prina de Meulmeester-Meulmeester en haar zuster Maatje de Nooijer-Meulmeester (bijgenaamd Prien en Mao Boere).